1. Ғылыми танымның әдіс-тәсілдері. 2

3. Ғылымның философиялық негіздері 2

5. Дүниенің ғылыми суреті 4

6. Физиканың мақсаты .Физикалық заңдылықтардың ерекшеліктерін талдау. 5

7. Классикалық механиканың негізгі концепциялары 6

8. Термодинамиканың негізгі концепциялары 6

9. Классикалық электродинамиканың негізгі концепциялары 8

10. Физикалық өзара-әрекет пен қозғалыстың негізгі түрлеріне сипаттама беріңіз 8

Гравитациялық өзара әрекеттесу 9

Элнектромагниттік өзара әрекеттесу 9

Әлсіз өзара әрекеттесу 9

Күшті өзара әрекеттесу 9

11. Физика заңдарының классификациясы 10

13. Термодинамиканың үш заңы 13

1. Ғылыми танымның әдіс-тәсілдері.

• Эмпирикалық (бақылау, сипаттау, эксперимент, өлшеу)

• Теориялық (идеализациялау, матемализациялау, модельдеу, аксиоматизация, гипотетика-дедуктивтік тәсілдер)

• Жаратылыстануда қолданылатын бүкілжалпылық әдістер (анализ, синтез)

Әдіс-тәсілдері – практикалық және теоретикалық таным әдістерінің бірлігі.

Бақылау – адамның белгілі бір мақсаты үшін қоршаған ортаға қарау барысында қоршаған ортадағы заттар туралы ақпарат алу.

Эксперимент – бақылаушының белгілі бір объект туралы әр түрлі ақпарат алу мақсатында оған белгілі бір әрекет жасау. Эксперимент – бақылауға қарағанда ауырлау тәсіл.

Идеализациялау – ойда белгілі бір теорияға идеалды, маңызды болып табылатын объект құру.

Анализ – бұд мағлұмат процедурасы ой не реалды бөлшектеу, зерттелетін объектті жеке элементерге бөліп, олардың жүйелі қасиетін, қатынасын табу.

Синтез – бұл операция анализде зерттеліп жатқан элементтерді біртұтас бүтінге біріктіру

Жалпылама тәсілдері. Жаратылыстану ғылымының әр құбылысын зерттейді.

• Структуралық – ғылымның ішкі құрылысын, оның элементтері арасындағы байланысты зерттейді;

• Функционалдық – ғылымның элементтерінің функционалдық тәуелділігін зерттейді.

• Алгоритмдік – қатаң тәртіппен өтетін процестердің ережелерін зерттейді;

• Ықтималдық – статикалық заңдылықтарды зерттеу;

• Ақпараттық – әр түрлі құбылыстардың ақпараттық аспектін зерттеу.

2. Ғылыми революция – ежелгі жаңа змандағы қазіргі заманғы ғылымның қалыптасу кезеңі, бұл кезде математика, физика, астрономия, биология (анатомияны қоса) және химия табиғат пен қоғамға деген көзқарасты түбегейлі өзгертті. Дәстүрлі көзқарастарға сәйкес ғылымдағы революция Еуропада Қайта өркендеу дәуірінің соңына таман басталып, 18 ғасырдың аяғына дейін жалғасқан делінеді. Сол уақытта кезеңнің нақты басталу уақытының анықталмағанына байланысты 1543 жылғы Коперниктің «Аспан сфераларының айналуы туралы» және Андреас Везалияның «Адам денесінің құрылысы туралы» еңбектері ғылыми революцияның бастамасы деп есептелді. Кейде ғылыми революция деп принципиалды жаңа ғылыми теориялардың пайда болуына байланысты дүние туралы көзқарастың түбегейлі өзгерісі көрініс табатын тарихтың басқа да кезеңдері танылады.

3. Ғылымның философиялық негіздері

В системе оснований науки, наряду с научной картиной мира, идеалами и нормами исследования, можно выделить ещё один компонент - философские основания науки. Философские основания науки - связующее звено между философским и научным знанием. Они не относятся напрямую ни к науке, ни к философии, так как по своей природе, они скорее являются неким пограничным знанием. Философские основания науки образуют идеи и принципы, обосновывающие идеалы и нормы науки, а также содержательное представление научной картины мира. Кроме того, философские основания науки обеспечивают включение научного знания в культуру.

Любая новая идея для того, чтобы стать либо частью картины мира, либо принципом, выражающим новый идеал и норматив научного познания, должна пройти через процедуру философского обоснования (в этом заключается одна из функций философских оснований науки). Эвристическая функция - другая функция философских оснований науки. Она активно применяется при построении новых теорий, направляя перестройку нормативных структур науки и картин реальности.

Выделяют несколько разновидностей философских оснований науки. Онтологические основания науки представляют собой принятые в той или иной науке представления о картине мира, типах материальных систем, законах функционирования и развития и т. д. Эпистемологические основания науки - принимаемые в рамках определенной науки положения о характере процесса научного познания, соотношения чувственного и рационального, теории и опыта и т. п. Логические основания науки - принятые в науке правила абстрагирования, образования понятий и утверждений и т. п. Методологические основания науки представляют собой принимаемые в рамках той или иной науки представления о методах открытия и получения знания, способах доказательства и т. п. Ценностные или аксиологические основания науки - принятые представления о практической и теоретической значимости науки в целом или отдельных наук в общей системе науки, о целях науки, научном прогрессе и т. д.

Рассматривая механизм влияния философии на науку, необходимо иметь в виду существенные различия в характере, способах и силе этого влияния в зависимости от уровня научного познания, этапа развития науки, степени её зрелости. Такой дифференцированный подход позволяет придать более конкретный вид представлениям о механизме влияния философии на научное познание.

4. Ғылыми тәсіл ұғымын және жаратылыстану ғылымдарының қалыптасуының жалпылама тәсілдеріне сипаттама беріңіз Адамзат өзінің даму тарихы барысында қоршаған әлемді танып-білудің және игерудің бірнеше тәсілдерін меңгерді. Сондай тәсілдердің біріне сөзсіз ғылымды жатқызуға болады. Ғылым-қоғамның рухани мәдениетінің құрамдас бөлігі болып табылады. Адамзат дамуының белгілі бір кезеңінде ғылым дами келе, қоғамдық сананың дербес формасына айналады. Себебі қоғамдағы сан-салалы мәселелер ғылымның көп жағдайда ғылымның араласуымен шешіледі. Адам өміріндегі ғылымның орны мен рөлін түсіну осы уақытқа дейін аяқталмаған күрделі процесс. Бұл процесс қиыншылықтар мен қайшылықтардың, талас-тартыстың, күмәнді сұрақтардың, көптеген жаңа мәселелердің пайда болуымен ерекшеленеді. ХХ ғасырдың 20-шы жылдарында ғана ғылымның мәні мен ерекшеліктерін, оның даму және қолдану механизмдерін қарастыратын, сонымен қатар, ғылымның білім жүйесі әрі ерекше әлеуметтік институт ретінде даму заңдылықтарын зерттеуге бағытталған «ғылымтану» атты жаңа пән пайда болды. Ең алдымен, ғылымтанушылардың назар аударған мәселесі – латынша «Scientia» сөзінің этимологиясы болды, оның мағынасы «білім» дегенді білдіреді. Ал кез келген білімнің ғылым емес екендігі белгілі. Білім – адамзаттың әр қилы тіршілік ету сферасынан: қарапайым өмірден, саясаттан, экономикадан, өнерден тағы басқа жағдайлардан алынады. Ғылым – тәжірибе жүзінде анықталған нақты дәлелдемелер мен логикалық заңдарға сүйенетін қорытындылардың негізінде білім әлемін жасайды. Бұл әлемнің субъективті элементі болып саналатын адамзатқа, оның игілікті бағдарына шамалы ғана рөл бөлінеді (бұл үшін өнер, мораль, дін бар). Сондықтан бір-бірін толықтыра отырып, мәдениеттің бұл құрамдас бөліктері табиғат пен адамзат арасында байланыстырушы тізбек болып саналады.

Ортағасырдағы дүниеге көзқарас Орта ғасырдағы ойлау жүйесі көбінесе мораль мен діннің аумағында болды. Кез келген дүниедегі мәселелер тек қасиетті жазудың түсіндіруімен қабылданды. Тіршіліктегі, қоршаған ортадағы құбылыстарға, таңғажайып дүниелерге қызығушылық орта ғасырда антикалық уақытпен салыстырғанда мүлдем басқаша болды. Егер аз уақытында Аристотель табиғат таңғажайыптарына таңдана біліп, олрадың себептерін іздеуге тырысса, ал орта ғасырлық ғалымдар, мысалы, Августин Блаженный біздің біліміміз шектеулі екендігін, нағыз таңғажайып дегеніміз – ол дүниені Құдайдың жаратуы екендігін уағыздады. Орта ғасырлық дүниетанымдағы Құдайдың дүниені жоқтан жаратуы туралы догма антикалық уақыттың дүниетанымына қарама-қайшы келді.

Ерте орта ғасырлық уақытта ғылым антикалық уақыттағы мәнін жоғалтты. Бұдан келіп ортағасырлық толымның негізгі бір сиптаы – моральдық символизм пайда болды. Яғни табиғат, табиғи құбылыстар ғылыми гипотезалар, ғылыми қортындылар арқылы түсіндірілмей, олар моралдық және діни нәрселерін символлы ретінде қарастырылды. Ай – шіркеудің символы, жел – рухтың, аруақтың образы тағы басқаар. Орта ғасыр символизм теориясы иерахизм идеясымен тығыз байланысты. барлық заттар бір-бір үлкен заттардың символы болып табылады. Универсализм - орта ғасыр ойдың бір саласы, яғни барлығының бірлігі. Дүние мен адамның құдай жаратқан бірлігі. Орта ғасырдағы дүниеге көзқарастың ерекшеліктері: 1. Барлық адам баласының қызметі діни пайымдаулармен түсіндіріледі.. табиғатқа деген көзқарас библия концепцияларының цензурасынан өтті. 2. Дүниенің жаратылуы, бірлігі құдай арқылы болғандықтан, орта ғасыр дүниенің картинасында жаратылыстану дамитындай объективті заңдар ашылмады. Орта ғасырдағы ғылым антикалық ғылымға қарағанда кейін бірнеше қадамға шегінді. Дегенмен орта ғасырлық мәдениет негізінде білімнің кейбір өзіндік маңызы бар салалары – астрология, алхимия, астрохимия, табиғи магия пайда болды. Олар өазіргі ғылымға негіз болып саналды. және механикалық тұрғыдан түсіндірудің алғашқы қадамдары жасалды. Бос кеңістік, шексіздік, түзу сызықпен қозғалу сияқты түсініктер пайда болды.