№ 1 Зертханалық жұмыс
3.1 Өтпелi сипаттама анализi және олрды құру.
Жұмыс компьютер залында екi сғаттық сабаққа арналған жәге екi сағат студенттiң өзiндiк жұмысына арналған.
Жұмыс мақсаты: - VisSim программасының көмегiмен сызықты жүйе анализ әдiсiн үйрену;
типтiк сызықты топтың негiзгi сипаттамасын үйрену.
Жұмыс тапсырмасы: - интегратордың өтпелi сипаттама анализi және оны құру.
Типтiк топ және оларды құру.
Типтiк топ – бұл, бүтiн жүйе және күрделi сызықты жүйе элементтерiнiң қарапайым моделi.
Типтiк топтың мынандай түрлерi болады:
қарапайым (пропорционалды топ, интегратор және дифференциалдаушы топ);
бiрiншi реттi топ (тербелiстi және оның жеке жағдайлары-екiнщi реттi апериодикалы);
үшiншi реттi топ (тұрақтылықты жоғалту қасиетi)
кешiгу тобы.
Сызықты топтың негiзгi сипаттамалары:
өтпелi h(t)-бiрлiк сатылы әсердегiтоп реакциясы 1(t);
берiлiс функциясы W(p), сызықты топтың кiрiстiк X(p) және шығыстық Y(p) сигналдарының байланысының бейнелеуi;
комплекстi берiлiс коэффициентi W(j
),
кiрiстiк X(j
)
және шығыстық Y(j
)
спектрларды байланыстыратын сызықты
топ сигналдары;импульсты немесе салмақтық функция q(t) дельта- функцияға Дирака
(t)
реакция тобы
Интегратор- шығыстық сигналы y(t) уақыт бойынша кiрiстiк сигналдан x(t) интегралға пропорционал топ:
(1)
мұндағы: Т- интегратордың тұрақты уақыты.
Интегратордың берiлiс функциясы мынандай түрде болады:
W(p)=
(2)
Мұндағы: k- интегратордың күшейту коэффициентi;
Р- комплекстi аргумент.
Апериодикалы топ төмендегiдей берiлiс функциясынан тұрады:
W(p)=
(3)
Мұндағы: к- күшейту коэффициентi;
Т- апериодикалқ топтың уақыт тұрақтылығы.
Тербелiстi топ төмендегiдей берiлiс функциясынан тұрады:
W(p)=
(4)
Мұндағы: - өшу декрементi.
К-күшейту коэффициентi:
Т- уақыт тұрақтылығы.
Кешiгу
уақыты сигналды
уақытына ұстап тұрады:
У(t)=
Оның берiлiс функциясы:
W(p)=
3 Жұмысқа тапсырма.
2.1. VisSim-да интегратордың, апериодикалы және тербелiстi топтпардың өтпелi сипаттамасын сал.
2.2. Өлардың параметлерiнiң өзгерiстерi өтпелi сипаттамаға қандай әсерiн тигiзетiнiн қорытындыла.
Жұмысты орындау ретi.
Мұғалiмнiң рұқсатымен VisSim-дi қос.
Топтардың өтпелi сипаттамалары.
Өтпелi сипаттама жүйенiң және топтың әсерiнiң тездiгiн сапалы және мөлшерiн жақсатады.Өтпелi процесс бiр сарынды болуы мүмкiн сонымен қатар тербелiстiде болуы мүмкiн және оның ұзақтығы сапалы сипаттамасы болып табылады.
3.1 Интеграторды зерттеу.
VisSim кеңiстiгiнде келесi блоктарды орналастыр:
бiрлiк әсердегi сатылы генератор 1(t): Blocks—› SignalProducer—› step;
интегратор: Blocks—› integration—› integrator;
осциллограф: Blocks—› SignalConumer—› plot.
Программаны есепке қос.
Vissim-дағы күшейту коэффициентiнiң немесе интегратордың уақыт тұрақтылығының мәнi өзгерiлмейдi және үнемi бiрге тең. Егер бұл шаманы өзгерту қажет болса, онда интегратор алдына күшейту блогын (gain) қою қажет: Blocks—› Arithmetik—› gain, сонымен қатар интегратордың күшейткiшiне эквивалент болатын күшейткiштi өзгерту керек. Интегратордың уақыт тұрақтылығы Т=1/k.
Интегратордың өтпелi сипаттамасында қандай өзгерiстер бар? Нелiктен мұндай топ өздiгiмен түзетiлмейтiн топ деп аталады ?
Шығыстық шамасы сатылы кiрiстiк шамаға жеткенге дейiнгi, Иинтегратордың (Т) уақыт тұрақтылығы мен уақыт арасындағы байланысты тап. Жұмыстың орындалған бөлiгi бойынша қорытынды жаса.
Орындалған жұмысты безендiруге үлкен мән беру қажет. Ол қосымша болса да, диаграмманы жасаған адамның бiлiм деңгейiн сипаттайды. Сондықтан этикеткалар және комментарилар, диагарамманы қарап отрған адам ол неүшiн, қашан, қандай мақсатпен диаграмманы салған, модель қалай жұмыс iстейтiнi, онда не көрiп тұрғандығы, модельдаудың нәтижесi қандай екендiгiн түсiнуi қажет.
Диаграммада жазбалар мен комментариларды, қорыындыларды жаз. Диаграммаға қысқаша ат берiп, өз папкаңда сақта.(С:\ Менiң құжаттарым\оқитын топ\ топ№...\фамилия\Лаб.жұм №2). Дайын болған диаграмманы мұғалiмге көрсет.