63. Жарамды және жарамсыз мәмілелер

Мүліктік қатынастарда өкілдікті жүзеге асыру Азаматтық кодекстің 5

Өкілеттік деп басқа адамның атынан бір адамның сенімхатқа,

Өкілеттік өкілдің (бөлшек сауда жүйесіндегі сатушы, кассир) әрекет

Өкілдік институтының маңыздылығы сонда, ол тұлғаға бір мезгілде

Іс-әрекеттердің бәрін өкілет арқылы істеуге бола бермейді. Заң

Өкілдік институтының мазмұны субъектілер құрамы туралы ережемен айқындалады,

Өкілдіктің негізгі белгілері:

1. Өкілдіктің субъектілерінің құрамы үш адамнан-өкілдік беруші, өкіл

Ал азаматтық құқық субъектілерінің бәрі бірдей өкіл бола

Өкіл беруші кез-келген азаматтық құқық субъектісі бола алады.

Үшінші жақ - азамат немесе заңды тұлға. Өкілдік

2. Өкілдік шартсыз болуы мүмкін. Азаматтық кодекстің әрекет

Қамқоршылар өздерінің қамқоршылығындағы адамдардың өз бетінше жасауға құқығы

3. Өкілдіктің құқығы мен міндетінен туындайтын қандайда бір

4. Өкіл өкілеттік негізінде әрекет етеді. Өкілеттік бұл

Өкілдік негізі бір тұлғаның (өкілдік беруші, сенім беруші)

Өкілеттік туындауының негізі – заң фактісі болып табылады.

Өкілдік заңды және ерікті деп бөлінеді. Заңды өкілдік

Заңды өкілділік сот шешіміне немесе әкімшілік актіге негізделеді.

Азаматтық кодекске сәйкес әрекет қабілеті жоқ азаматтарға, әрекет

Өкілетсіз екінші бір тұлғаныңмүддесі үшін әрекет еткен тұлға

Рыноктық қатынасқа өту және мүліктік айналымның дамуы жағдайында

Егер мұндай шарттың тарабы кәсіпкерлік жүйеде шарт жасасқан

Өз атынан болу – заңды тұлға өкілді өз

Өз атынан өкіл болу сонымен қатар басқа да

Коммерциялық өкілдіктің екінші түрі-басқалардың мүдделері үшін болса да

Рыноктың қажеттілігіне сәйкес делдалдық қызметтің дамуын өкілдікті жүзеге

Қазақстан Республикасы Президентінің "Тауарлық биржа туралы” Жарлығында биржалық

Коммерциялық өкілдің өкілеттігі жазбаша шартта тікелей көрсетілуі тиіс

Кәсіпкерлік қызметтің жекелеген салаларындағы коммерциялық өкілдіктің ерекшеліктері заңмен

Коммерциялық өкілдіктедің ерекше сипаты төмендегі ережелерден көрінеді:

1) коммерциялық өкілдердің өкілеттігі сенімхаттарда жазбаша көрсетілуі тиіс;

2) коммерциялық өкілге өкілдік беруші атынан өз мүддесі

3) комерциялық өкіл өзара жасасқан шартта көрсетілген болса,

4) коммерциялық өкілге сауда мәмілелерін жаса кезінде мәлім

Коммерциялық өкілдіктің бір сферасы сақтандыру құқықтық қатынасы 31-бап.

64. Мәмле мен шарт ұғымдарының арақатынасы

Шарт дегеніміз — азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеу, өзгерту және тоқтату туралы екі немесе одан да көп адамның келісімі. Соңдықтан да шарт тиісті шарттық міндеттемелік құқық қатынастары туындауына негіз болатын заңды факті болып табылады. Шарт ретінде тараптардың құкықтары мен міндеттері жазылып тиісінше ресімделген құжатты да түсінуге болады. Шарт пен мәміле ұғымдарының арақатынасы да ерекше: кез келген шарт мәміле болатын болса, ал мәміле әр кезде де шарт бола бермейді.

Мәміле — азаматтар мен заңды тұлғалардың азаматтық құқықтары мен міндеттерін белгілеуге, өзгертуге немесе тоқтауға бағытталған әрекеттері.

Азаматтық құқықта мәмілелер көп, сондықтан да оларды жіктеу қажет. Мәмілелерді түрлерге бөлу бірнеше белгілер бойынша жүргізіледі. Азаматтық кодекс мәмілені екі түрге: біржақты және екіжақты (көпжақты) деп бөледі. Мәмілелерді бұлай бөлу мәмілелерге қатысушы тараптардың санына сай жүргізілген. Біржақты мәмілелер. Біржақты мәмілені жасау үшін заңға, басқа да құқықтық актілер мен тараптардың келісіміне сай бір жақты ерік білдіруі кажет және ол жеткілікті болса ғана жасалады. Мұндай мәмілелерге мысал ретінде сенімхат беруді, өсиет қалдыруды, мұрагерліктен бас тартуды, мұрагерлікті қабылдауды, шартты орындаудан тараптың толығымен немесе жартылай бас тартуды (егер бас тарту тараптардың келісімімен жасалған болса) жатқызуға болады. Бірақ та біржақты мәміледе тек қана бір тарап пен бір ғана тұлғаның еркін білдіруін ғана есепке алмау керек. Екі жақты мәмілелер шарт болып табылады. Шарт адамзат тарихында адамдардың арасында туындайтын қатынастарды реттеудің ежелгі дәуірлерден келе жатқан, кеңінен тараған әдістерінің бірі. Шарт — сату — сатып алу, айырбас, рента, мүлікті жалға беру, сақтау және т.б. қатынастар негізінде жүзеге асырылады.

Шарт дегеніміз — екі немесе одан көп адамның азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеу, өзгерту немесе тоқтату туралы келісімі.

Шарт еркіндігі — шарт жасаудың басты әрі айнымайтын қағидасы. Шарт еркіндігінің кағидасы:

шартты жасау еркіндігі;

шартты жасауға итермелеуге жол бермеу еркіндігі;

жасалатын шарттың түрін таңдау еркіндігі;

тараптар өз қалауы бойынша шартқа әр түрлі жағдайларды енгізе алатындығын;

тараптар заңда көзделген және көзделмеген шарттарды да жасаса алатындығын білдіреді.

Шарттар, негізінен, екі жақты жасалады, бірақ көп жақты шарттар да кездеседі, мұнда екі жақтан көп тараптар қатысады және келісілген еріктеріне байланысты құқықтық салдар туындайды. Шарттың мазмұны заңда көрсетілген реттерден басқа тараптардың ортақ келісімі бойынша анықталады. Тараптардың еріктері белгілі бір нысанда жүзеге асырылуы тиіс. Шарт екі нысанда: ауызша және жазбаша болуы мүмкін