1 Сурет–Бензин шығымы мен октан санының реактордағы температурадан тәуелділігі
530°Стан жоғары температурада пайда болатын бензин саны азаяды, өйткені оның құрамына кіретін көмірсутектер бөлінуге ұшырайды. Ол перекрекинг деп аталады. Ол артық кокс пен газ мөлшерінің пайда болуына әкеледі.
Бензинніңшығымы 520-530°С температурада ғана максимальдыға жетеді, басқа осындай шарттарда шикізаттың физико-химиялық қасиеті мен катализатор активтілігі анықталады. Реактордағы температураның өсуімен бензиннің октан саны оның құрамындағы олефиндік және ароматты көмірсутектердің әсерінен өседі. Бірақ температура мәні 530°Стан жоғары болса бензиннің октан саны өсуін тоқтатады, оның құрамына кіретін көмірсутектер изомерлері арасындағытепе теңдік орнатылу есебінен болуы керек.
Одан басқа реакторда температураның өсуімен құрғақ газдың, пропанпропиленді, бутанбутиленді фракциялардың және кокстың шығымы өседі. Пропилен мен бутиленнің осындай құрамы кезінде сәйкесінше фракицяда өседі. Газтәрізді өнімдердің шығымының санының өсуі оның құрамындағы шексіз көмірсутектердің санын екіншілік реакцияның өсуіне тәуелді болып келеді, ол біріншілік реакция крекингі бойынша нафтендік және парафиндік көмірсутектердің изоқұрылысының ондағы үшінші атом көміртегімен тығыз байланыста болуына тәуелді.
Газтәрізді көмірсутектердің шығымының өсуі (С1-С4) реактордағы қысымның өсуіне әкеледі, негізгі фракциондық колоннадағы тоңазытқыштыконденсаторларғ компрессорлар және құрғақ газ тазалуашы абсорбер жұмысын нашарлатады.
Реакторда температураның жоғарылауымен жандық тізбектегі би- және полициклдық ароматты көмірсутектердің бөлінуі тездейді (деалкилирлеуреакциялары ). Бұл алкандарға қарағанда жоғары тығыздықты, цетан саны аз қысқа жандық тізбекті ароматты көмірсутектердің пайда болуына әкеледі, Олар жеңіл және ауыр газойлдармен конденсирленеді ( ректификациондық колонналарда кубтық өнімде). Құрылғы жұмысы кезінде реактордағы температура арнайы етіп қойылады ол бензин шығыны мен оның октан санын тұрақты етіп ұстап тұруы керек, ол оның тұрақтылығы регенирленген катализатормен реакторға 650-750°С температурамен түсетін автоматты шығынды реттеп отырады.
Осылайша реактордағы температура процесстің басты параметрі болып табылады, ол берілген шикізатта катализаторда өнімділік бензиннің оптимальы шығынымен октан саны анықталған болып келеді. Қалған процесс параметрлері катализатор шикізат қысқалығында катализатор мен шикізат температурасы (200-250°С)болады, су буының шығымы реактордағы температурада белгілі мәнге ие болуы керек.
Қысым р=0,1-0,3 МПа болғанда шикізат ағыны мен катализатор үшін арнайы жеке бағыт беріледі. Каталитикалқ крекинг процессі үшін қысымды көтеру ондай жақсы емес, өйткені ол реакция конденсациясы мен катализатор құрамындағы ауыр компоненттердің адсорбциясы күшейіп кетеді.
Шикізатт контакт уақыты крекинг өнімімен араласу уақытын өзгертеді. Катализатордың циркуляциясының қысқалығы шикізат конверсиясына контакт уақыты мен аналогты етіп уақыт береді. Циркуляцияның қысқалығымен шикізаттың қабылданатын бірлік саны катализатор сапасын ұлғайтады. Циркуляция санының өсуі кокстүзілуінің өсуіне әкеледі.
4. Принципиальды технологиялықсызбада: трубкалы пеште шикізатты жылыту; катализатормен регенирленетін заттың жылытылған шикізат пен араласу ағыны; реактордағы каталитикалық крекинг өзділігі; ректификациондық колоннадағы арнайы өнімге реакцияондық қоспаның бөлінуі; құрылғының өнім шығымын конденсациялау, салқындату; десорберда су буымен катализаторды өңдеу; коксты регенераторда жағу,ол катализатор жазықтығында қалған реакторға қайтып келуші кокс;
Каталитикалық крекингке микросфералық катализатормен жұмыс жасайтын құрылғыларды қолдану кеңінен таралған( 2сурет).
