Сурет 3 - Қашау шарошкіларінің жарықтандырылу типі.

Шарошкалы қашауларда үш түрлі жарақтандыру болады：

- шарошка денесіне фрезерлеген тістер(М,МС,СТ,Т,ТК типті қашаулар үшін )；

- қондырмалы қатты қорытпалы тістермен(М3,С3,Т3,ТК3,К,ОК типті қашаулар үшін) ；

- қондырмалы тісшелермен және фрезерлеген тістермен (МС3 типті қашаулар үшін) ；

Төзімділігін артыру үшін тістер қатты қорытпалармен дәнекерленеді. Қондырмалы тісшелердің жұмыс істейтін жағы сфералы немесе сыналы формалы болады.(Сурет-4) Тісшелердің диаметрі қашау диаметріне байланысты, 3,2-14,3 мм, аралығында болады. (Кесте - 4)

өте жұмсақ жыныстар орташа жыныстар

үшін үшін

жұмсақ жыныстар орташа жыныстармен араласқан

үшін жұмсақ жыныстар үшін

бірлік жыныстар бірлік жыныстармен араласқан

үшін қатты жыныстар үшін

қатты жыныстар қатты жыныстармен араласқан

үшін орташа жыныстар үшін

Сурет 4 - Қатты қорытпалы тісшелердың пішіндерің түрлері

Қашау шарошкаларінің тіреуі қатарлы тербелу және сырғанау подшипниктерінен тұрады. Шарошкалардың шектелген мүңкншілктеріне байланысты қашауларда құрсаусыз , сепараторсыз тербелу подшипниктері қолданылады. Шарошка лапаның цапфасында шариктердің көмегімен ұсатылып тұрады олардың әр біреуінің бір бөлегі цапфаның ішкі жүгірме жолына кері, ал шарошканың сыртқы жүгірме жолына кіреді. Тіреудің осы конструкциясы құлпы деп аталады. Қашаулардың цапфасының лапасында шарошкілердің осылай бекітілуі үш шарошкалы қашаулардың бәріне де қолданылады десе де болады. Құлыптық шариктер шарошканің цапфада лапаның денесінде типті канал деп аталады. Монтаждалғаннан кейін іске қосылып және өзінің жұмыс жағдайында сыртынан пісірме жігімен қапталатын құлыптың тіс көмегімен бекітіледі.

а) б) в)

Сурет 5 - Қашауларды жуу сұлбасы

а- орталық; б,в- жақтық

Қашауды жуу жүйесі орталық және жақтың болуы мүңкін. Орталық жуу үшін саңлау қашау осі бойынша бұрғыланған, өтпелі шеңбер канал түрінде жасалады. Жуушы сұйықтың ағыны кен жардың ортасына келтеледі ұсақ ағындарға шашырай отырып, сұйықтың кен жары бұрғыланған жыныстан тазартып, қашау лапасының және ұңғының артқы беткейінің саңлаулары арқалы жыныстардың бөлектерін құбырлық кеңестікпен көтеріп, ары қарай жер бетіне шығарады. Орталық жуу кезінде шламнан кен жардың ортасы және шарошкілердің жоғары жақтары жақсы тазартылады.

Жақтың жуудың саңлаулары лапалардың арнайы құймаларында бұрғыланады. Жуушы сұйықтың ағыны ұңғының кен жарына шарошка тістері арқылы барады. Кен жардың тазартылуының тиімділігі жуушы сустыутықтың қозғалуы жылдамдығы ұлғайған кезде батады да, 120м/с және одан жоғары көрсеткіштерде ағынның кен жарға деген динамикалық әсері пайда болады. (гидро мониторлы эффект әсері) гидро мониторлы эффект тудыру үшін қашауларда сұғындырмалар турбинаның ауызына бекітетін конус тәрізді қақпақ қолданылады. Олар төзімді керамикалы алюмототықты маберион 2ХС дан жәнеде төзімділігі ұзақ аз вольфрам ды МВ-1 ,МВ-2 және МВ-3 қорытпалардан жасалады. Сұғындырмалы сұйық қысымның 11,8мПа дейінгі қысымына шыдап және де тез алынуы керек. Пішіні бойынша сұғындырмалар үш

түрде орындалады：НГ,НКВ,НГУ