- •Гісторыя беларусі
- •Праграма куРсА «гIсТоРыя БеЛарУсI ў кАнТэКсце сУсВеТных цыВiлIзАцый 9
- •КуРс ЛеКцый 26
- •Ад АўТара
- •Прадмова
- •Тлумачальная запіска
- •Мэта курса
- •Задачы вывучэння дысцыпліны:
- •Структура дысцыпліны
- •Змест вучэбнага матэрыялу
- •Уводзіны ў дысцыпліну “гісторыя беларусі ў кантэксце сусветных цывілізацый”
- •Цывілізацыйная спадчына старажытнага свету, сярэдніх вякоў і беларусь
- •Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі
- •Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на беларускіх землях (IX – першая палова XIII ст.)
- •Беларускія землі ў эпоху Вялікага княства Літоўскага (сярэдзіна XIII – першая палова XVI ст.)
- •Цывілізацыйныя працэсы новага часу і беларусь
- •Беларускія землі ў складзе Рэчы Паспалітай (другая палова XVI – канец xviіі ст.)
- •Беларускія землі ў складзе Расійскай імперыі (канец xviiі – пачатак хх ст.)
- •Беларусь у 1914–1918 гг.
- •Станаўленне беларускай дзяржаўнасці. Усталяванне савецкай грамадска-палітычнай сістэмы ў беларусі (1919–1939)
- •Заходняя беларусь у складзе польскай дзяржавы (1921–1939). Геапалітычнае становішча беларусі ў 20–30-я гг. Хх ст.
- •Беларусь у гады другой сусветнай вайны і вялікай айчыннай вайны (1939–1945)
- •Савецкая беларусь: дасягненні і праблемы стваральнай працы народа (1945–1991)
- •Суверэнная рэспубліка беларусь ва ўмовах глабалізацыі
- •3. Вучэбна-метадычная карта
- •Iі. Канспект лекцый Раздзел і. Цывілізацыйная спадчына старАжЫтнага свету, сярэдніх вякОў і беларусь Лекцыя 1. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі
- •Лекцыя 2. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні
- •Літаратура да пеРшАга раздзела Лекцыя 1. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі
- •Лекцыя 2. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні
- •Раздзел іі. Цывілізацыйныя працэсы новага часу і беларусь Лекцыя 4. Беларускія землі ў складзе Рэчы Паспалітай (другая палова XVI – канец xviіі ст.)
- •Літаратура да другога раздзела Лекцыя 4. Беларускія землі ў складзе Рэчы Паспалітай (другая палова XVI – канец xviіі ст.)
- •Лекцыя 5. Беларускія землі у складзе Расійскай імперыі (канец xviiі – пачатак хх ст.)
- •Раздзел ііі. Беларусь савецкая (1919–1991). Заходняя беларусь у складзе полЬшЧы (1921–1939)
- •Лекцыя 10. Савецкая Беларусь: дасягненні і праблемы стваральнай працы народа (1945–1991)
- •Літаратура да трэцяга раздзела
- •Раздзел IV. Суверэнная рэспубліка беларусь ва ўМовах глабалізацыі Лекцыя 11. Суверэнная Рэспубліка Беларусь ва ўмовах глабалізацыі
- •III. Практыкум
- •Агульная методыка правядзення практычных заняткаў
- •Метадычныя рэкамендацыі да практычных заняткаў для студэнтаў дзённай формы навучання
- •Тэма 3. Падзелы Рэчы Паспалітай
- •Тэма 4. Рэформы 1860–1870-х гг. І нацыянальна- вызваленчае паўстанне 1863–1864 гг. На Беларусі
- •Тэма 5. Беларусь у 1917–1918 гг.
- •Метадычныя парады для падрыхтоўкі да практычных заняткаў для студэнтаў завочнай формы навучання
- •Тэма 1. Беларусь у 1914–1939 гг.
- •Тэма 2. Савецкая Беларусь: дасягненні і праблемы стваральнай працы народа (1945–1991). Суверэнная Рэспубліка Беларусь ва ўмовах глабалізацыі
- •Кіруемая самастойная работа па гісторыі Беларусі для студэнтаў дзённай формы навучання
- •Тэма 2. Сацыяльна-эканамічныя, палітычныя і культурныя працэсы на беларускіх землях у другой палове хіх – пач. Хх ст.
- •Тэма 3. Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (1921–1939). Беларусь у Другой сусветнай вайне і Вялікай Айчыннай вайне
- •Навукова-даследчыцкая работа студэнта па гісторыі Беларусі
- •3.6. Тэсты і трэніровачныя заданні па гісторыі Беларусі
- •Раздзел ііі. Беларусь савецкая (1919–1991). Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (1921–1939). Суверэнная Рэспубліка Беларусь ва ўмовах глабалізацыі
- •V. АснОўНыя даты і падзеі ў гісторыі беларусі
- •Vі. Навуковая і вучэбная літаратура па курсе
- •Падручнікі і навучальныя дапаможнікі
- •Энцыклапедыі і даведнікі
- •Інтэрнэт-рэсурсы:
- •Vіі. Тэмы для падрыхтОўКі да выніковага іспыту
- •Лянцэвiч Вольга Мiхайлаўна гiсторыя беларусi
- •220102, Г. Мінск, вул. Лазо, 12.
Беларускія землі ў эпоху Вялікага княства Літоўскага (сярэдзіна XIII – першая палова XVI ст.)
Асноўныя тэндэнцыі развіцця заходнееўрапейскай цывілі- зацыі ў сталым і познім сярэднявеччы. Вынікі феадальнай раз- дробленасці сярэднявечнай еўропы. нарастанне тэндэнцый да ўтварэння цэнтралізаваных шматнацыянальных дзяржаў. Пера- думовы ўтварэння ВКЛ. Асноўныя канцэпцыі ўтварэння белару- ска-літоўскай дзяржавы. Летапісная і гістарычная “Літва”. Мін- доўг. Фарміраванне і пашырэнне межаў ВКЛ. Роля ўсходнесла- вянскіх зямель у працэсе дзяржаўнага будаўніцтва ў ВКЛ. Фор- мы, умовы і наступствы далучэння беларускіх зямель да ВКЛ. Крэўская унія. Барацьба паміж Вітаўтам і ягайлам. Востраўскае пагадненне. Грунвальдская бітва. эвалюцыя ВКЛ ад адзінаўлад- дзя да саслоўна-прадстаўнічай манархіі. органы ўлады і кіраван- ня ВКЛ. судзебнік Казіміра 1468 г. Тэрытарыяльна-адміністра- цыйная рэформа 1565–1566 гг. Ваенная і судовая рэформы. Ас- ноўныя накірункі знешняй палітыкі ВКЛ. Адносіны з Маскоў- скай дзяржавай. Лівонская вайна.
сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель (сярэдзі- на XIII – першая палова XVI ст.). Феадальная ўласнасць і гаспа- дарка. Павіннасці і падаткі. Катэгорыі сялян. Асноўныя этапы
запрыгоньвання сялян. Аграрная рэформа 1557 г. (“валочная па- мера”). сацыяльны склад гарадскога насельніцтва. Рамяство і гандаль. цэхавыя арганізацыі і купецкія карпарацыі. Магдэбург- скае права. сацыяльна-палітычная барацьба ў беларускіх гара- дах у XV–XVI стст.
Культура беларускіх зямель сярэдзіны XIII – першай паловы XVI стст. Уплыў еўрапейскай культуры на духоўнае жыццё ўс- ходніх славян, іх этнічную кансалідацыю. Фарміраванне бела- рускай народнасці. Асноўныя канцэпцыі этнічнага паходжання беларусаў. Усходнеславянскі этнічны падмурак ВКЛ. Развіццё рэлігійна-царкоўных адносін і іх уплыў на развіццё культуры, палітычных і сацыяльна-эканамічных працэсаў у эпоху ВКЛ. эпоха Адраджэння і яе дзеячы. Пачатак кнігадрукавання. Аса- блівасці культуры беларускага Адраджэння. Дзеячы беларускага Адраджэння. Ідэі і сутнасць Рэфармацыі і Контррэфармацыі, іх асаблівасці на беларускіх землях. Літаратура. школьная адука- цыя. Архітэктура і мастацтва.
Цывілізацыйныя працэсы новага часу і беларусь
Беларускія землі ў складзе Рэчы Паспалітай (другая палова XVI – канец xviіі ст.)
Тэрмін “новы час” і яго храналагічныя рамкі. эканамічныя і палітычныя змены ў еўропе ў XVI–XVIІ стст. Прычыны ўтварэн- ня Рэчы Паспалітай. Лівонская вайна. Унія 1569 г. Дзяржаўна- прававая сістэма Рэчы Паспалітай. Месца ВКЛ у складзе Рэчы Паспалітай. эвалюцыя форм дзяржаўнага і сацыяльна-палітыч- нага ладу на беларускіх землях пасля Люблінскай уніі. Дзей- насць Л. сапегі і А. Валовіча. статут 1588 г. змены ва ўнутра- най палітыцы вярхоўнай улады. Працэс сацыяльнай і палітычнай кансалідацыі прывілеяваных саслоўяў. Асаблівасці фарміраван- ня канфесійных адносін на тэрыторыі Беларусі ў XVI–хVII ст- ст. Рэфармацыя і Контррэфармацыя ў палітычным жыцці Рэчы
Паспалітай. царкоўная унія 1596 г. у Бярэсці. Барацьба магнац- кіх груповак у XVII–XVIII стст. Палітычны крызіс.
Афармленне саслоўнай сістэмы грамадства Рэчы Паспалітай. шляхта і яе “кардынальныя правы”. становішча сялянскага і мяшчанскага саслоўяў. “смутны час” у Расіі і інтэрвенцыя Рэчы Паспалітай. Паўстанне пад кіраўніцтвам Б. хмяльніцкага і ас- ноўныя характарыстыкі антыфеадальнага руху на паўднёвабе- ларускіх землях. Пераяслаўльская рада. Руска-польская вайна 1654–1667 гг. Вялікая Паўночная вайна, ваенныя дзеянні на бе- ларускіх землях. Умацаванне ў еўрапейскай палітыцы пазіцый Прусіі, Аўстрыі, Расіі. эканамічны заняпад. сацыяльныя кан- флікты, сялянскія паўстанні. Падзелы Рэчы Паспалітай. Канс- тытуцыі 1791 і 1793 гг. Паўстанне пад кіраўніцтвам Т. Касцюшкі.
Асноўныя тэндэнцыі беларускай культуры другой паловы XVI – канца XVIII ст. эпоха Асветніцтва ў еўропе. Рэлігійная палітыка і ідэалогія Рэчы Паспалітай у другой палове XVI – кан- цы XVIII ст. Развіццё сацыяльна-прававой і грамадскай думкі на беларускіх землях у эпоху Рэчы Паспалітай. спецыфіка белару- скага Асветніцтва. зараджэнне свецкай літаратуры і навукі. По- лілінгвізм беларускай літаратуры. Рашэнне сойма 1696 г. аб зме- не актавай мовы ў ВКЛ. Архітэктура і выяўленчае мастацтва. стылі барока, ракако і класіцызм. Адукацыя. Тэатральнае ма- стацтва: батлейка, школьны, прыгонны тэатры. Музыка. Роля і месца беларускай культуры ў еўрапейскім культурна-цывіліза- цыйным працэсе.