- •Гісторыя беларусі
- •Праграма куРсА «гIсТоРыя БеЛарУсI ў кАнТэКсце сУсВеТных цыВiлIзАцый 9
- •КуРс ЛеКцый 26
- •Ад АўТара
- •Прадмова
- •Тлумачальная запіска
- •Мэта курса
- •Задачы вывучэння дысцыпліны:
- •Структура дысцыпліны
- •Змест вучэбнага матэрыялу
- •Уводзіны ў дысцыпліну “гісторыя беларусі ў кантэксце сусветных цывілізацый”
- •Цывілізацыйная спадчына старажытнага свету, сярэдніх вякоў і беларусь
- •Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі
- •Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на беларускіх землях (IX – першая палова XIII ст.)
- •Беларускія землі ў эпоху Вялікага княства Літоўскага (сярэдзіна XIII – першая палова XVI ст.)
- •Цывілізацыйныя працэсы новага часу і беларусь
- •Беларускія землі ў складзе Рэчы Паспалітай (другая палова XVI – канец xviіі ст.)
- •Беларускія землі ў складзе Расійскай імперыі (канец xviiі – пачатак хх ст.)
- •Беларусь у 1914–1918 гг.
- •Станаўленне беларускай дзяржаўнасці. Усталяванне савецкай грамадска-палітычнай сістэмы ў беларусі (1919–1939)
- •Заходняя беларусь у складзе польскай дзяржавы (1921–1939). Геапалітычнае становішча беларусі ў 20–30-я гг. Хх ст.
- •Беларусь у гады другой сусветнай вайны і вялікай айчыннай вайны (1939–1945)
- •Савецкая беларусь: дасягненні і праблемы стваральнай працы народа (1945–1991)
- •Суверэнная рэспубліка беларусь ва ўмовах глабалізацыі
- •3. Вучэбна-метадычная карта
- •Iі. Канспект лекцый Раздзел і. Цывілізацыйная спадчына старАжЫтнага свету, сярэдніх вякОў і беларусь Лекцыя 1. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі
- •Лекцыя 2. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні
- •Літаратура да пеРшАга раздзела Лекцыя 1. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі
- •Лекцыя 2. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні
- •Раздзел іі. Цывілізацыйныя працэсы новага часу і беларусь Лекцыя 4. Беларускія землі ў складзе Рэчы Паспалітай (другая палова XVI – канец xviіі ст.)
- •Літаратура да другога раздзела Лекцыя 4. Беларускія землі ў складзе Рэчы Паспалітай (другая палова XVI – канец xviіі ст.)
- •Лекцыя 5. Беларускія землі у складзе Расійскай імперыі (канец xviiі – пачатак хх ст.)
- •Раздзел ііі. Беларусь савецкая (1919–1991). Заходняя беларусь у складзе полЬшЧы (1921–1939)
- •Лекцыя 10. Савецкая Беларусь: дасягненні і праблемы стваральнай працы народа (1945–1991)
- •Літаратура да трэцяга раздзела
- •Раздзел IV. Суверэнная рэспубліка беларусь ва ўМовах глабалізацыі Лекцыя 11. Суверэнная Рэспубліка Беларусь ва ўмовах глабалізацыі
- •III. Практыкум
- •Агульная методыка правядзення практычных заняткаў
- •Метадычныя рэкамендацыі да практычных заняткаў для студэнтаў дзённай формы навучання
- •Тэма 3. Падзелы Рэчы Паспалітай
- •Тэма 4. Рэформы 1860–1870-х гг. І нацыянальна- вызваленчае паўстанне 1863–1864 гг. На Беларусі
- •Тэма 5. Беларусь у 1917–1918 гг.
- •Метадычныя парады для падрыхтоўкі да практычных заняткаў для студэнтаў завочнай формы навучання
- •Тэма 1. Беларусь у 1914–1939 гг.
- •Тэма 2. Савецкая Беларусь: дасягненні і праблемы стваральнай працы народа (1945–1991). Суверэнная Рэспубліка Беларусь ва ўмовах глабалізацыі
- •Кіруемая самастойная работа па гісторыі Беларусі для студэнтаў дзённай формы навучання
- •Тэма 2. Сацыяльна-эканамічныя, палітычныя і культурныя працэсы на беларускіх землях у другой палове хіх – пач. Хх ст.
- •Тэма 3. Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (1921–1939). Беларусь у Другой сусветнай вайне і Вялікай Айчыннай вайне
- •Навукова-даследчыцкая работа студэнта па гісторыі Беларусі
- •3.6. Тэсты і трэніровачныя заданні па гісторыі Беларусі
- •Раздзел ііі. Беларусь савецкая (1919–1991). Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (1921–1939). Суверэнная Рэспубліка Беларусь ва ўмовах глабалізацыі
- •V. АснОўНыя даты і падзеі ў гісторыі беларусі
- •Vі. Навуковая і вучэбная літаратура па курсе
- •Падручнікі і навучальныя дапаможнікі
- •Энцыклапедыі і даведнікі
- •Інтэрнэт-рэсурсы:
- •Vіі. Тэмы для падрыхтОўКі да выніковага іспыту
- •Лянцэвiч Вольга Мiхайлаўна гiсторыя беларусi
- •220102, Г. Мінск, вул. Лазо, 12.
Структура дысцыпліны
Праграма навучальнага курса разлічана для дзённай формы навучання – на 34 аўдыторныя гадзіны, з іх 18 гадзін лекцый і 16 гадзін – семінарскія заняткі. Для завочнай формы курс разлічаны на 8 гадзін аўдыторных заняткаў, з іх 4 гадзіны – лекцыі і 4 га- дзіны – семінарскія заняткі. Дысцыпліна вывучаецца ў першым (другім) семестры. Формай заліку з’яўляецца экзамен (залік) у першым (другім) семестры.
Змест вучэбнага матэрыялу
Уводзіны ў дысцыпліну “гісторыя беларусі ў кантэксце сусветных цывілізацый”
Прадмет “Гісторыя Беларусі у кантэксце сусветных цывілі- зацый” і яго месца ў сістэме гуманітарных ведаў. Тэорыя і мета- далогія гісторыі. Асноўныя падыходы: цывілізацыйны, фарма- цыйны, культуралагічны, комплексны. цывілізацыя як стадыя развіцця грамадства. Тыпы цывілізацый: традыцыйная (аграрна- рамесная), індустрыяльная, постіндустрыяльная (інфармацый- ная). Прадмет вывучэння гісторыі Беларусі ў кантэксце цывілі- зацыйнага рэгіянальнага развіцця як складовай часткі ўсходне- славянскай і агульнаеўрапейскай гісторыі. Асноўныя паняцці. на- вучальная і навуковая літаратура па курсе. Гісторыя Беларусі: прадмет, мэта і задачы курса. Асноўныя крыніцы па гісторыі Бе- ларусі. Перыядызацыя і найбольш важкія падзеі ў гісторыі Беларусі. Асноўныя падыходы да вывучэння гісторыі. Месца Бе- ларусі ў сусветнай гісторыі і цывілізацыі. Асноўныя этапы бела- рускай гістарыяграфіі.
Цывілізацыйная спадчына старажытнага свету, сярэдніх вякоў і беларусь
Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі
Асноўныя этапы антрапагенезу. Фарміраванне айкумены ў палеаліце і мезаліце. Асваенне чалавекам тэрыторыі Беларусі. Асноўныя прынцыпы перыядызацыі гісторыі першабытнага гра- мадства. Каменны век: палеаліт, мезаліт і неаліт. Развіццё вытвор- чых тэхналогій. “неалітычная рэвалюцыя”. Фіна-угорская мігра- цыя на поўначы еўразіі. Фінамоўныя плямёны на беларускіх зе- млях. Першыя перасяленні народаў. Век медзі і бронзы на бела- рускіх землях. Індаеўрапейцы на этнічнай мапе еўропы. Інда- еўрапейскі перыяд (протабалты). жалезны век.
Лакалізацыя славянскай прарадзімы. этнагенез і рассяленне
ўсходніх славян, іх месца ў сусветнай гісторыі. Грамадскі строй, гаспадарчае развіццё. славянскія саюзы плямён крывічоў, рад- зімічаў і дрыгавічоў на беларускіх землях.
Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на беларускіх землях (IX – першая палова XIII ст.)
Першыя цывілізацыі ў свеце. Агульныя рысы цывілізацый старажытнага свету. старажытныя цывілізацыі еўропы. Асноўныя рысы сярэднявечча і яго месца ў гісторыі чалавецтва. Тэрмін “сярэднія вякі”. Фарміраванне раннякласавага грамадства на тэрыторыі Беларусі. Грамадскі лад усходніх славян у VІІІ–Іх стст. Развіццё адносін традыцыйнага аграрна-рамеснага грамадства ў заходняй еўропе і ўзровень сацыяльна-эканамічнага развіцця беларускіх зямель у перыяд ранняга сярэднявечча. Фарміра- ванне феадальнага саслоўя і залежнага насельніцтва. сусед- ская абшчына. стан і развіццё гарадской гаспадаркі. знешні і ўнутраны гандаль.
Утварэнне варварскіх каралеўстваў у заходняй еўропе. Візан- тыйская імперыя і яе геапалітычны стан. Утварэнне аб’яднанай старажытнай дзяржавы на ўсходнеславянскіх землях (862–1125). сутнасць нарманскай тэорыі. станаўленне раннефеадальных
дзяржаўных утварэнняў усходніх славян на тэрыторыі Белару- сі. Барацьба Полацкага княства за незалежнасць. Тураўскае і сма- ленскае княствы ў складзе Кіеўскай Русі. Перыяд феадальнай раздробленасці. Барацьба з нямецкімі крыжакамі і мангола-та- тарскімі захопнікамі.
Культура беларускіх зямель у ІX–XIII стст. Дахрысціянская культура і вераванні жыхароў Беларусі (язычніцтва). Прыняцце хрысціянства ў канцы х ст. запазычанне духоўных і матэрыяльных каштоўнасцяў антычнай і хрысціянскай культур. хрысціянскі характар сярэднявечнай культуры. Пісьменства і літаратура. Ру- капісныя кнігі. Пытанне аб летапісанні на беларускіх землях. Першыя асветнікі: ефрасіння Полацкая, Кірыла Тураўскі, Клі- мент смаляціч, Аўраамій смаленскі. Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва. Дойлідства і фарміраванне мясцовых дойлідскіх школ.