
- •Гісторыя беларусі
- •Праграма куРсА «гIсТоРыя БеЛарУсI ў кАнТэКсце сУсВеТных цыВiлIзАцый 9
- •КуРс ЛеКцый 26
- •Ад АўТара
- •Прадмова
- •Тлумачальная запіска
- •Мэта курса
- •Задачы вывучэння дысцыпліны:
- •Структура дысцыпліны
- •Змест вучэбнага матэрыялу
- •Уводзіны ў дысцыпліну “гісторыя беларусі ў кантэксце сусветных цывілізацый”
- •Цывілізацыйная спадчына старажытнага свету, сярэдніх вякоў і беларусь
- •Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі
- •Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на беларускіх землях (IX – першая палова XIII ст.)
- •Беларускія землі ў эпоху Вялікага княства Літоўскага (сярэдзіна XIII – першая палова XVI ст.)
- •Цывілізацыйныя працэсы новага часу і беларусь
- •Беларускія землі ў складзе Рэчы Паспалітай (другая палова XVI – канец xviіі ст.)
- •Беларускія землі ў складзе Расійскай імперыі (канец xviiі – пачатак хх ст.)
- •Беларусь у 1914–1918 гг.
- •Станаўленне беларускай дзяржаўнасці. Усталяванне савецкай грамадска-палітычнай сістэмы ў беларусі (1919–1939)
- •Заходняя беларусь у складзе польскай дзяржавы (1921–1939). Геапалітычнае становішча беларусі ў 20–30-я гг. Хх ст.
- •Беларусь у гады другой сусветнай вайны і вялікай айчыннай вайны (1939–1945)
- •Савецкая беларусь: дасягненні і праблемы стваральнай працы народа (1945–1991)
- •Суверэнная рэспубліка беларусь ва ўмовах глабалізацыі
- •3. Вучэбна-метадычная карта
- •Iі. Канспект лекцый Раздзел і. Цывілізацыйная спадчына старАжЫтнага свету, сярэдніх вякОў і беларусь Лекцыя 1. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі
- •Лекцыя 2. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні
- •Літаратура да пеРшАга раздзела Лекцыя 1. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі
- •Лекцыя 2. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні
- •Раздзел іі. Цывілізацыйныя працэсы новага часу і беларусь Лекцыя 4. Беларускія землі ў складзе Рэчы Паспалітай (другая палова XVI – канец xviіі ст.)
- •Літаратура да другога раздзела Лекцыя 4. Беларускія землі ў складзе Рэчы Паспалітай (другая палова XVI – канец xviіі ст.)
- •Лекцыя 5. Беларускія землі у складзе Расійскай імперыі (канец xviiі – пачатак хх ст.)
- •Раздзел ііі. Беларусь савецкая (1919–1991). Заходняя беларусь у складзе полЬшЧы (1921–1939)
- •Лекцыя 10. Савецкая Беларусь: дасягненні і праблемы стваральнай працы народа (1945–1991)
- •Літаратура да трэцяга раздзела
- •Раздзел IV. Суверэнная рэспубліка беларусь ва ўМовах глабалізацыі Лекцыя 11. Суверэнная Рэспубліка Беларусь ва ўмовах глабалізацыі
- •III. Практыкум
- •Агульная методыка правядзення практычных заняткаў
- •Метадычныя рэкамендацыі да практычных заняткаў для студэнтаў дзённай формы навучання
- •Тэма 3. Падзелы Рэчы Паспалітай
- •Тэма 4. Рэформы 1860–1870-х гг. І нацыянальна- вызваленчае паўстанне 1863–1864 гг. На Беларусі
- •Тэма 5. Беларусь у 1917–1918 гг.
- •Метадычныя парады для падрыхтоўкі да практычных заняткаў для студэнтаў завочнай формы навучання
- •Тэма 1. Беларусь у 1914–1939 гг.
- •Тэма 2. Савецкая Беларусь: дасягненні і праблемы стваральнай працы народа (1945–1991). Суверэнная Рэспубліка Беларусь ва ўмовах глабалізацыі
- •Кіруемая самастойная работа па гісторыі Беларусі для студэнтаў дзённай формы навучання
- •Тэма 2. Сацыяльна-эканамічныя, палітычныя і культурныя працэсы на беларускіх землях у другой палове хіх – пач. Хх ст.
- •Тэма 3. Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (1921–1939). Беларусь у Другой сусветнай вайне і Вялікай Айчыннай вайне
- •Навукова-даследчыцкая работа студэнта па гісторыі Беларусі
- •3.6. Тэсты і трэніровачныя заданні па гісторыі Беларусі
- •Раздзел ііі. Беларусь савецкая (1919–1991). Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (1921–1939). Суверэнная Рэспубліка Беларусь ва ўмовах глабалізацыі
- •V. АснОўНыя даты і падзеі ў гісторыі беларусі
- •Vі. Навуковая і вучэбная літаратура па курсе
- •Падручнікі і навучальныя дапаможнікі
- •Энцыклапедыі і даведнікі
- •Інтэрнэт-рэсурсы:
- •Vіі. Тэмы для падрыхтОўКі да выніковага іспыту
- •Лянцэвiч Вольга Мiхайлаўна гiсторыя беларусi
- •220102, Г. Мінск, вул. Лазо, 12.
Літаратура да трэцяга раздзела
Лекцыя 7. БССР у міжваенны перыяд (1919–1939)
Адамушка, У.І. Палітычныя рэпрэсіі 20–50-х гадоў на Бе- ларусі / У.І. Адамушка. – Мінск: Беларусь, 1994. – 156 с.
Адамушка, У.І. Пасля крутога павароту: ідэолага-палітыч- ная барацьба ў Беларусі. 1932–1936 гг.: дакументы, матэрыялы, аналіз / аўт.-склад. У.І. Адамушка [і інш.]. – Мінск: БелнДІДАс, 2008. – 494 с.
Брыгадзін, П. Рада БнР пасля Рыжскага дагавора 1921 г., ці канец нацыянальнага рамантызму / П. Брыгадзін, Р. Ладысеў
// Беларус. гіст. часоп. – 1997. – № 1.
Бяспалая, М.А. Беларуская вёска ў першыя гады нэпа (1921–1923): манаграфія / М.А. Бяспалая. – Мінск: Беларускі ун- т культуры, 1999. – 253 с.
Бяспалая, М. эканамічнае развіццё беларускай вёскі (20-я гг. хх ст.) / М. Бяспалая // Беларус. гіст. часоп. – 1997. – № 1.
Віцьбіч, Ю. Антыбальшавіцкія паўстанні і партызанская барацьба на Беларусі Ю. Віцьбіч. – Вільня: Gudas, 2006. – 296 с.
Деружинский, В. забытая Беларусь / В. Деружинский. – Минск: харвест, 2011. – 496 с.
Индустриализация Белорусской ссР (1926–1941): сбор- ник документов и материалов / сост. Л.с. Васильева. – Минск: Беларусь, 1975. – 467 с.
Касцюк, М. сацыялістычная савецкая Рэспубліка Бела- русі: узаемаадносіны з суседзямі на пачатковым этапе існавання / М. Касцюк // Беларус. гіст. часоп. – 2009. – № 1. – с. 10.
Лазько, Р. Белнацкам і наркамнац: першы прыкры вопыт узаемаадносін (студзень – чэрвень 1918 г.) / Р. Лазько // Беларус. гіст. часоп. – 2012. – № 2. – с. 4–15.
Лазько, Р. Палітыка савецкай Расіі ў дачыненні да Бела- русі ў святле нацыянальнай праграмы партыі бальшавікоў (кас- трычнік 1917 – пачатак 1919 гг.) / Р. Лазько // Беларус. гіст. часоп.
– 2012. – № 7. – с. 3–11.
Малыхіна, Л. сацыялістычная савецкая Рэспубліка Літвы і Беларусі: асноўныя праблемы гістарыяграфіі / Л. Малыхіна // Беларус. гіст. часоп. – 2003. – № 4.
Міхнюк У. Першае абвяшчэнне ссРБ: умовы, прычыны, значэнне / У. Міхнюк // Беларус. гіст. часоп. – 2004. – № 3. – с. 3.
Міхнюк, У. Але без торгу і без слоў мы аддаем сваіх ге- рояў / У. Міхнюк // Беларуская мінуўшчына. –1993. – № 1.
Мяснікоў, А. нацдэмы: Лёс і трагедыя Фабіяна шантыра, Усевалада Ігнатоўскага і язэпа Лёсіка / А. Мяснікоў. – Мінск: Бе- ларусь, 1993. – 110 с.
Перед крутым поворотом: Тенденции в политической и духовной жизни Беларуси (1925–1928): отражение времени в архивных документах / авт.-сост.: Р.П. Платонов и др.; под ред. Р.П. Платонова. – Минск: БелнИИДАД, 2001. – 312 с.
Першая МТс на Беларусі / падр. Л. целеш // Беларус. гіст. часоп. – 2010. – № 1. – с. 62–64.
Резник, А.н. от БссР к сссР. Исследование по истории формирования и развития белорусской государственности на со- ветской основе (вторая половина 1918 – конец 1922 гг.) / А.н. Ре- зник. – Минск: “энциклопедикс”, 2011. – 412 с.
слуцкі збройны чын 1920 г. ў дакументах і ўспамінах / уклад. А. Гесь, У. Ляхоўскі, У. Міхнюк; прадмова У. Ляхоўскага. – Мінск: Медысонт, 2006. – 399 с.
стужынская, н. Беларусь мяцежная: з гісторыі ўзброена- га антысавецкага супраціву ў 20-я гг. хх ст. / н. стужынская. – Мінск: А.М. Вараксін, 2012. – 362 с.
ходзін, с.М. Беларуская вёска: ад дэкрэта аб зямлі да суцэ- льнай калектывізацыі / с.М. ходзін // Актуальныя пытанні гісторыі Беларусі ад старажытных часоў да нашых дзён: зб. арт. – Мінск, 1992. – с. 117–128.
хоміч, с. Асноўныя этапы фарміравання тэрыторыі БссР (1918–1926) / с. хоміч // Беларускі гістарычны агляд. Т. 7, сш. 2 (13), 2000.
янушкевіч, я. неадменны сакратар Адраджэння / я. януш- кевіч. – Мінск: навука і тэхніка, 1995. – 68 с.
Лекцыя 8. Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (1921–1939)
Вабішчэвіч, А. Беларускае навуковае таварыства ў Віль- ні (1918–1939) / А. Вабішчэвіч // Беларус. гіст. часоп. – 2009. –
№ 6. – с. 35.
Вабішчэвіч, А. Даследаванне нацыянальнай палітыкі поль- скага рэжыму “санацыі” / А. Вабішчэвіч // Беларус. гіст. часоп. – 2008. – № 3. – с. 73.
Вабішчэвіч, А. нацыянальная школа ў заходняй Белару- сі (1921–1939) / А. Вабішчэвіч // Беларус. гіст. часоп. – 1994. –
№ 2. – с. 38–46.
загідулін, А. нацыянальная палітыка ў адносінах да бе- ларусаў у ІІ Рэчы Паспалітай (1921–1939) / А. загідулін // Бела- рус. гіст. часоп. – 2004. – № 10. – с. 31.
Ладысеў, У. Беларускае пытанне ў Другой Рэчы Паспа- літай. Уз’яднанне заходняй Беларусі з БссР / У. Ладысеў // Бе- ларус. гіст. часоп. – 2009. – № 9. – с. 3.
Ладысеў, У.Ф. некаторыя актуальныя пытанні метадало- гіі і тэорыі нацыянальна-вызваленчага руху ў заходняй Белару- сі / У.Ф. Ладысеў // Гістарычная навука і гістарычная адукацыя ў Рэспубліцы Беларусь (новыя канцэпцыі і падыходы): матэрыялы Усебеларус. канф. гісторыкаў: У 2 ч. ч.1. – Мінск: Універсітэц- кае, 1994. – с. 176–182.
Мазец, В. Восень 1939 года ў гістарычным лёсе Беларусі
/ В. Мазец // Беларус. гіст. часоп. – 2009. – № 11. – с. 76.
Мілеўскі, я.е. заходняя Беларусь: да пытання тэрыторыі і насельніцтва / я.е. Мілеўскі // Беларус. гіст. часоп. – 1998. – № 3.
Полуян, И.В. западная Белоруссия в период экономиче- ского кризиса 1929–1933 гг. / И.В. Полуян. – Минск: навука і тэхніка, 1991. – 205 с.
сляшыньскі, В. Грамадска-палітычнае становішча на паў- ночна-ўсходніх землях ІІ Рэчы Паспалітай (заходняя Беларусь) з 1 па 17 верасня 1939 г. / В. сляшыньскі // Беларус. гіст. часоп. – 2009. – № 11. – с. 13.
шунейка, я. Фантастычныя вандроўкі язэпа Драздові- ча / я. шунейка, В. Архіпава // Беларус. гіст. часоп. – 2008. –
№ 11. – с. 25.
Лекцыя 9. Беларусь у гады Другой сусветнай вайны і Вялікай Айчыннай вайны (1939–1945)
Беларусь в первые месяцы Великой отечественной вой- ны (22 июня – август 1941 г.): документы и материалы / сост. В.И. Адамушко [и др.]. – Минск: нА РБ, 2006. – 456 с.
Беларусь у выпрабаваннях Вялікай Айчыннай вайны: маса- выя забойствы нацыстаў / Гіст. майстэрня ў Мінску [і інш.]; рэдкал. э.Р. Іофе [і інш.]. – Мінск: Гіст. майстэрня ў Мінску, 2005. – 305 с.
Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне: дзень за днём. Ілюстраваная храналогія / уклад. і аўтар тэксту я.В. Малашэвіч, фота У.А. Багданава і інш. – Мінск: Беларусь, 2004. – 231 с.
Беларусь у гады Вялікай Айчыннай вайны: Праблемы гістарыяграфіі і крыніцазнаўства / навук. рэд. я.с. Паўлаў, А.М. Літвін. – Мінск: Беларуская навука, 1999. – 251 с.
Бязлепкін, я. Германскі акупацыйны рэжым на тэрыторыі Беларусі (1941–1944) у англамоўнай гістарыяграфіі зшА і Вя- лікабрытаніі / я. Бязлепкін // Беларус. гіст. часоп. – 2008. –
№ 12. – с. 32.
Бяспанскі, с. наступальныя аперацыі чырвонай Арміі ў Беларусі (восень 1943 – вясна 1944 г.) / с. Бяспанскі // Беларус. гіст. часоп. – 2004. – № 1. – с. 24.
Варанкова, І. Апошнія месяцы нацысцкіх акупантаў у Мін- ску / І. Варанкова // Беларус. гіст. часоп. – 2004. – № 6. – с. 25.
западная Белоруссия и западная Украина в 1939–1941 гг.: люди, события, документы. – с-Пб.: Алетейя, 2011. – 424 с.
Іофе, э. Колькі ж яўрэяў загінула на беларускай зямлі ў 1941–1945 гг. / э. Іофе // Беларус. гіст. часоп. – 1997. – № 4. – с. 49–52.
Іофе, э. эвакуацыя насельніцтва БссР летам 1941 года: сведчанні дакументаў, успаміны відавочцаў, меркаванні даслед- чыкаў / э. Іофе // Беларус. гіст. часоп. – 2011. – № 6. – с. 18–26.
Каваленя, А.А. Прагерманскія саюзы моладзі на Белару- сі. 1941–1944 гг. Вытокі, структура, дзейнасць / А.А. Каваленя. – Мінск: БДПУ імя М. Танка, 1999. – 235 с.
Казлова, с. Аграрная палітыка германскіх акупантаў на тэрыторыі заходняй Беларусі ў 1941–1944 гг. / с. Казлова // Бе- ларус. гіст. часоп. – 2005. – № 12. – с. 14.
Кнатько, Г.Д. Белорусские остарбайтеры: историко- аналитическое исследование / Г.Д. Кнатько [и др.]. – Минск: [нА РБ], 2001. – 335 с.
Коршук, В.К. о партизанском движении в Беларуси (сви- детельствуют трофейные немецкие документы) / В.К. Коршук // Весн. Беларус. дзярж. ун-та. сер. 3. – 2005. – № 2. – с. 13.
К’яры, Б. штодзённасць за лініяй фронту: Акупацыя, ка- лабарацыя і супраціў у Беларусі (1941–1944) / Б. К’яры. – Пер. з ням. я. Баршчэўскага, нав. рэд. Г. сагановіч. – 2-е выд., папраўл.
– Мінск, 2008. – 390 с.
Лемяшонак, У. Беларуская наступальная аперацыя ў ацэн- цы нямецкіх генералаў і афіцэраў / У. Лемяшонак // Беларус. гіст. часоп. – 2004. – № 7. – с. 18.
Літвін, А. Акупацыя Беларусі (1941–1944). Пытанні су- праціву і калабарацыі / А. Літвін. – Мінск: Беларускі кнігазбор, 2000. – 288 с.
Літвін, А. Армія Краёва на Беларусі / А. Літвін // Беларус. гіст. часоп. – 1994. – № 1;4.
Літвін, А. Вызваленне Беларусі і выкарыстанне партызан- скага фактару (восень 1943 – вясна 1944 г.) / А. Літвін // Беларус. гіст. часоп. – 2004. – № 4. – с. 3.
Люк, М. “Паляванне дазваляецца”: барацьба з партызана- мі ў “генеральным камісарыяце Беларутэнія” / М. Люк, М. Рых- тар // Беларускі гістарычны агляд. Т. 7, сш. 2 (13), 2000.
Лютко, с. Баявыя дзеянні на цэнтральным участку за- ходняга фронту летам 1941 г. / с. Лютко // Беларус. гіст. часоп. – 2008. – № 3. – с. 18.
Мінскае антыфашысцкае падполле / я.І. Бараноўскі [і інш.]. – Мінск: Беларусь, 1995. – 254 с.
новікаў, с. Абарона Брэсцкай крэпасці: традыцыйнае і но- вае ў гістарыяграфіі / с. новікаў // Беларус. гіст. часоп. – 2010. –
№ 6. – с. 28–35.
новікаў, с. Абарона Магілёва: новыя звесткі / с. новікаў
// Беларус. гіст. часоп. – 2012. – № 7. – с. 12–16.
новікаў, с. Абарона Магілёва (20–26 ліпеня 1941 г.) у свя- тле новых дакументальных крыніц / с. новікаў // Беларус. гіст. часоп. – 2008. – № 7. – с. 44.
новікаў, с. Мінскае гета і Малы Трасцянец: новае даследа- ванне / с. новікаў // Беларус. гіст. часоп. – 2012. – № 3. – с. 25–33.
новікаў, с. Польская Армія Краёва: гісторыя і міфы / с. новікаў // Беларус. гіст. часоп. – 2004. – № 1. – с. 66.
Павлов, я.с. советско-германские договоры 1939–1941 го- дов: трагедия тайных сделок / я.с. Павлов. – Минск: БелнИИДАД, 1996. – 99 с.
Паўлоўскі, А. Разгром фашызму. Урокі Вялікай Айчыннай вайны / А. Паўлоўскі // Беларус. гіст. часоп. – 2005. – № 5. – с. 10.
Пілецкі, В.А. Вялікая Айчынная вайна савецкага народа (у кантэксце Другой сусветнай вайны): канспект лекцый / В.А. Пі- лецкі. – Мінск: Выд-ва МІК, 2011. – 268 с.
Платонов, Р.П. Белоруссия, 1941-й: известное и неизвест- ное. По док. нац. архива РБ. – Минск: БелнИИДАД, 2000. – 209 с.
Преступления немецко-фашистских оккупантов в Белору- ссии 1941–1944. / сост. з.И. Белуга, н.И. Каминский, А.Л. Мана- енков и др. – Минск: ГИ БссР, 1963. – 436 с.
спасенная жизнь: жизнь и выживание в Минском гет- то / сост. В.Ф. Балакирев [и др.]. – Минск: ооо «Лимариус», 2010. – 100 с.
сямашка, я. Армія Краёва на Беларусі / я. сямашка. – Мінск: Беларус. выд-ва “хата”, 1994. – 269 с.
Тимохович, И.В. Битва за Белоруссию. 1941–1944 / И.В. Тимохович. – Минск: Беларусь, 1994. – 253 с.
Тугай, В.В. «Фольксдойче» в годы Великой отечествен- ной войны в Беларуси и их переселение в «новый рейх» (1941–1944) / В.В. Тугай // европа: актуальные проблемы этно- культуры: материалы Междунар. науч.-теорет. конф., г. Минск, 23 июня 2011 г. / БГПУ им. М. Танка; редкол. В.В. Тугай (отв. ред.) [и др.]. – Минск: БГПУ, 2011. – с. 207–214.
Тугай, В.В. немцы в рядах белорусских партизан (1941– 1944) / В.В. Тугай // европа: актуальные проблемы этнокуль-
туры: материалы Междунар. науч.-теорет. конф., г. Минск, 23 июня 2011 г. /БГПУ им. М. Танка; редкол. В.В. Тугай (отв. ред.) [и др.]. – Минск: БГПУ, 2011. – с. 214–219.
Туронак, Ю. Беларусь пад нямецкай акупацыяй / Ю. Ту- ронак; пер з польск. В. ждановіч; камент. А.М. Літвіна. – Мінск: Беларусь, 1993. – 236 с.
шарапа, А. Да пытання аб людскіх стратах у Другой сус- ветнай вайне / А. шарапа, А. Гардзейчык // Беларус. гіст. часоп.
– 1996. – № 2.
шомадзі, В. Вызваленне Беларусі (18 верасня 1943 – 28 ліпеня 1944 г.) / В. шомадзі // Беларус. гіст. часоп. – 2009. –
№ 5. – с. 3.
Лекцыя 10. Савецкая Беларусь: дасягненні і праблемы стваральнай працы народа (1945–1991)
Абрамов, И.М. циклы в развитии экономики сссР /
И.М. Абрамов. – Минск: навука і тэхніка, 1990. – 157 с.
Антонович, с.В. Петр Машеров: жизнь. судьба. Память
/ с.В. Антонович. – Минск: Юнацтва, 1998. – 349 с.
Барыс, с. Адраджэнне рэлігійнага жыцця ў Беларусі ў 1988–2003 гг. / с. Барыс // Беларус. гіст. часоп. – 2004. – № 5. – с. 16.
Галубовіч, В.І. Перадумовы, сутнасць і гістарычныя ўро- кі гаспадарчай рэформы 1965 г. / В.И. Галубовіч // з гісторыі эканамічных рэформаў на Беларусі: вуч.-метад. зб. Вып. 2 / Г.П. Бушчык, У.А. сосна, А.М. сасім і інш.; пад агульн. рэд. В.І. Галубовіча. – Мінск: ВП “экаперспектыва”, 1997. – с. 85–102.
Гузіцкі, Ю.Л. Грашовая рэформа 1947 г., яе перадумо- вы і вынікі / Ю.Л. Гузіцкі // з гісторыі эканамічных рэформаў на Беларусі: вуч.-метад. зб. Вып. 2. / Г.П. Бушчык, У.А. сосна, А.М. сасім і інш.; пад агульн. рэд. В.І. Галубовіча. – Мінск: ВП “экаперспектыва”, – с. 70–84.
Дробов, Л.н. живопись советской Белоруссии (1917–1975) / Л.н. Дробов. – Минск: Вышэйшая школа, 1979. – 302 с.
елізараў, с. Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Бе- ларускай ссР у 1954–1964 гг. / с. елізараў // Беларус. гіст. часоп.
– 2004. – № 3. – с. 17.
елізараў, с. Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел БссР у 1965–1991 гг. / с. елізараў // Беларус. гіст. часоп. – 2008. –
№ 5. – с. 11.
Карзенка, Г.В. Фарміраванне кадраў навукі Беларусі (сярэдзіна 50-х – 80-я гг.) / Г.В. Карзенка // Актуальныя пытан- ні гісторыі Беларусі ад старажытных часоў да нашых дзён: зб. арт. – Мінск, 1992. – с. 190–194.
Кашталян, І. становішча інтэлігенцыі БссР у 1944–1953 гг. (па матэрыялах Асобага сектара цК КП(б)Б) / І. Кашталян // Бе- ларус. гіст. часоп. – 2006. – № 7. – с. 28.
Кіпель, В. Беларусы ў зшА / В. Кіпель. – Мінск: Белару- сь, 1993. – 348 с.
Кушнер, В. Рыцар сумлення і свабоды. Уладзімір сямёнавіч Караткевіч / В. Кушнер // Беларус. гіст. часоп. – 2005. – № 11. – с. 3.
навіцкі, У. Асаблівасці культурнага жыцця на Беларусі ў першае пасляваеннае дзесяцігоддзе / У. навіцкі // Беларус. гіст. часоп. – 1993. – № 1. – с. 96–102.
навіцкі, У. супярэчлівасць культурнага жыцця Беларусі ў сярэдзіне 50-х – пач. 80-х гг. / У. навіцкі // Беларус. гіст. часоп. – 1993. – № 2.
наука Беларуси в хх столетии / нАн Беларуси; редкол.: н.А. Борисевич [и др.]. – Минск: Беларуская навука, 2001. – 1006 с.
Пихоя, Р.Г. советский союз: История власти, 1945–1991 / Р.Г. Пихоя. – М.: Изд-во РАГс, 1998. – 736 с.
снапковский, В.е. Белорусская ссР в оон (1945–1985) / В.е. снапковский. – Минск: навука и тэхніка, 1985. – 104 с.
снапкоўскі, У.е. знешнепалітычная дзейнасць Беларусі, 1944–1953 гг. / У.е. снапкоўскі. – Мінск: Беларуская навука, 1997.
– 205 с.
социально-экономические преобразования в Белорусской ссР за годы советской власти / под ред. акад. Ф.с. Мартинкеви- ча. – Минск: навука i тэхнiка, 1970. – 528 с.
чэбан, І. Мікалай шчакаціхін: каля вытокаў беларускага мастацтвазнаўства / І. чэбан // Беларус. гіст. часоп. – 2005. – № 1–2.
шычко, А. эвалюцыя тэматыкі беларускага эстампа ў 1980-я гг. (на прыкладзе работ А. Кашкурэвіча, Г. Паплаўска- га і В. шаранговіча) / А. шычко // Беларус. гіст. часоп. – 2009. –
№ 4. – с. 24.