V бөлім. Тж жағдайларына басіиы қүрамы- на, ақ қүрамаларын даярлау және халықты

ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІ

Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинеті 30.09-93 жылы "Төтенше жағдайларды ескерту жөне іс-әрекеттер бой-ынша халық пен мамандарды оқыту жүйесін қүру жөніндегі шаралар туралы" № 969 Қаулы қабылдады.

Осы Қауыл негізівде "ТЖ жағдайларына басшы қүрамына, АҚ қүрамаларын даярлау және халықты оқьпу жүйесі" әзірлеңці.

Азаматтық қорғаныс бойынша оқу-жаттығу және төтен-ше жағдайлардың саддарынан қорғану Қазақстан Респуб-ликасы халқының міндеті болып табылады.

Халық үшін негізгі міндет — қалыптасқан тосын жағдайда дұрыс әрекет етуге, өз-езіне көмек көрсете білуге үйрену.

АҚ бойынша халықтың әртүрлі санаттарын даярлау мен оқытуды және ТЖ-дағы іс-әрекетгерді ұйымдастыру

АҚ және ТЖ басшы қүрамын даярлау Республикалық курстарда, даярлау мен оқыту орталықтарында, біліктілікгі көтеруоқу орындарында (БКОҚ), оқу-әдістемелік жиывдарда (оқу жылы басталар алдында) және тікелей үйымдарда 15 сағаттық бағдарлама бойынша жүргізіледі.

БКОҚ-да АҚ жөне ТЖ мәселесіне оқу уақытының 10— 15% бөлінеді.

АҚ құрамаларын даярлауды үйым басшылығы үйымда-стырады және 15 сағат көлемінде, оның ішінде 9 сағат жал-пы тақырып және 6 сағат арнайы тақырыптар бойынша прак-тикалық сабақ еткізіледі.

АҚ қүрамаларынмен жылына 2 рет жеке қүрамды ха-барландыру және жинау бойынша жаттығу өткізіледі, бүның барысында олардың жасақталуы, техникамен, мүлік-аспап-пен жарақталуы, сондай-ақ іс-әрекетке даярлығы тексеріледі.

АҚ күрамаларына кірмейтін жұмысшалар мен қызметшілерді даярлау әрбір оқып-үйренушіге белгілі білім көлемін беруді және төтенше жағдайлардағы іс-әрекетке және қорғаныс әдістеріне практикалық дағдыларды сіңіруді мақсат етеді. Сабақ күн сайын 12 сағаттық бағдарлама бойынша өткізіледі. Сабақ барысында "Баршаның назарына!" дабылы бой-ынша және төтенше жағдай қауіпі мен пайда болу туралы ақпарат алған кезде дүрыс іс-әрекет жасауға, өз-өзіне көмек көрсету әдістерін үйренуге баса назар аударылады.

Өндіріс пен қызмет саласына тартылмаған халықты даярлау Азаматтық қорғаныс бойынша жаднамаларды, буклеттерді, мерзімді баспасөздегі материалдарды жеке үйре-ну, телехабарларды қарау мен тыңцау арқылы жүргізіледі.

Жоғары оқу орны студенттері "Тіршілік қауіпсіздігі" курсын оқиды, ол міндетті пән және арнайы сабақ ретінде оқу жоспарына енгізіледі.

Сабақ жоғары қурстарда (3—4) өткізіледі.

АООҚ және КТМ оқушылары 25 сағат көлемінде баста-пқы әскери даярлықтың (БӘД) "Азаматтық қорғаныс" курсын игереді.

Барлық үлгідегі жалпы білім беретін мектептер 1-9 сы-ныптарының оқушылары "Тіршілік қауіпсіздігі негіздері" (ТҚН) бойынша оқып үйренеді.

ТҚН бойынша сабақ міндетті және оқу уақытында өткізіледі.

Сейсмоқауіпті аумақта орналасқан мектепке дейінгі ба-лалар мекемелерімен оның меңгерушілері мен төрбиешілері тоқсан сайын ойын түрінде төтенше жағдайлардағы іс-әре-кет бойынша сейсможаттығу және жарты жылда бір рет, егер мектепке дейінгі балалар мекемелері сел қауіпі бар аумақта орналасса, сел бойынша жаттығу өткізеді.

Оқып үйрену барысывда әдістемелік қүралдар, тақы-рыптық мультфильмдер мен ойындар пайдаланылады.

Үйымдардағы АҚ мен ТЖ жоніндегі оқу-жаттығу түрлері

Арнайы тактикалық оқулар (АТО) бейбіт және соғыс уақ-ытынан алынған мақсат бойынша мівдетті орындаушы АҚ қүрамаларын даярлаудын негізгі және аса тиімді түрі болып табылады. АТО даярлықпен өткізу кезінде АҚ қүрамаларын даярлау бағдарламасын, АҚ қүрамалар мен АТО ұйымдастыру мен өткізу бойынша нүсқаулықты, бейбіт жөне соғыс уақытындағы АҚ жоспарларын басшылыққа алу керек.

АТО созымдылығы 4 — 8 сағат болуға тиіс.

АТО даярлау мен өткізу кезінде мына қүжаттар әзірленеді:

» АТО даярлық пен өткізу туралы бұйрық;

» АТО даярлығының күн тізбелік жоспары;

* АТО өткізу жоспары.

Командалық-штабтық оқу (КШО) ұйымдарда Азаматтық қорғаныс бастықтарының, АҚ және ТЖ штабтары мен қыз-меттерінің, басшы құрамын, Азаматтық қорғаныс қүрама-лары командирлерін табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар салдарына және Азаматтық қорғаныс бой-ынша бірге даярлаудың негізгі түрінің бірі болып табылады.

КШО жыл сайын, егер олар үстіміздегі жылы жоспар-ланса, КО және ОЖ алдында, қалған үйымдарда бір тәуліктен аспайтын мерзімде, оның ішіде 8 сағат жүмыс уақытында олар үшін ыңғайлы уақытта өткізіледі. Үйымдарда КШО -ны өткізу басшы қүрамының оқу тобындағы 15 сағаттық бағдарлама аяқталғаннан кейін үсынылады.

КШО өткізу үшін, әдеттегідей, мына қүжаттар әзірленеді:

^ ұйымдарда КШО өткізу және даярлық туралы АҚ ба-стығының бүйрығы;

•/ ұйымдардағы КШО даярлығының күн тізбелік жос-пары;

•^ оқуға басшылықты үйымдастыру схемасы;

•^ басшылар орынбасарлары мен дәнекерлерінің жеке жоспары;

^ басқа қажетті қүжаттар.

Кешенді оқу (КО) Азаматтық қорғаныс бастықтарының, АҚ және ТЖ штабтары мен қызметтерінің, басшы қүра-мын, Азаматтық қорғаныс қүрамалары командирлерін та-биғи және техногендік сипаттағы тетенше жағдайлар салда-рына және Азамаггық қорғаныс бойынша бірге даярлаудың негізгі түрінің бірі болып табылады.

Оқудың созымдылығы барлық оқу сүрақтарының толық және сапалы пысықтауды қамсыздандыруға және екі тәуліктен аспауға тиіс. Жоғары түрған АҚ бастығының шешімі бойынша оқу созымдылығы көбейтілуі мүмкін.

КО-ға бүкіл басшы қүрам, ұйымдар АҚ құрамаларының командирлері, жеке құраммен, техникамен, прибормен және мүлікпсн толық жарақталған құрамалардың ықтимал ең көп саны тартылады.

Ұйымдарда КО жүргізу үшін мына қүжаттар әзірленеді:

* ұйым АҚ бастығының бүйрығы;

• КО өткізудің күн тізбелік жоспары; » оқуды өткізу жоспары;

• басшылар орынбасарларының (квмекшілерінің) дәне-керлерінің жеке жоспары;

* оқуды қамсыздандыру үшін басқа да қүжаттар (мате-риаддық-техникалық, медициналық қамсыздавдыру, барлау мен байланысты ұйымдастыру жоспары, қауіпсіздік шаралары бойынша нұсқаулық).

Объектілік жаттығу (ОЖ) — бүл кешенді оқудың өткізудің уақыты мен орындалған шаралардың көлемі бойынша қыс-қартылған, жеңіддетілген түрі.

ОЖ созымдылығы 10 сағатқа дейін.

ОЖ-ға бүкіл басшы құрам, қүрамалар мен ұйымдар АҚ қүрамаларының командирлері сондай-ақ қүрамаға кірмеген жүмысшылар мен қызметшілер тартылады.

ОЖ өткізу үшін, әдеттегідей, мына қүжаттар әзірленеді:

^ ұйымдарда ОЖ өткізу және даярлық туралы АҚ бас-тыгының бүйрығы;

^ ұйымдардағы ОЖ даярлығының күнтізбелік жоспары;

^ ОЖ өткізу жоспары.

Оқудың барлық түрлеріне (КО, ОЖ, КШО, АТО) даярлық-пен өткізудің нақты сүрақгары тиісі нұсқаулықгарда көрсетілген.

Сейсмоқауіпті аймақта орналасқан барлық ұйымда, оқу орнында және мектепке дейінгі мекемелерде кемінде тоқсанына бір рет сейможаттығу өткізіледі.

Авариялық жагдайлар бойынша жаттығулар барлық үйым-да, оқу орнында және мекгепке дейінгі мекемелерде тоқса-нына бір рет сел бойынша жаттығу өткізіледі.

Жаттығулардың барлық түрлері ҚР ТЖА әзірлігін нүсқ-аулықтар бойынша өткізіледі.