ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ

МИНИСТРЛІГІ

«М. Тынышпаев атындағы қазақ көлік және коммуникациялар академиясы» ақ

Оқу-әдістемелік басқармасы

«РАДИОТЕХНИКА ЖӘНЕ ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯЛАР» кафедрасы

Есілбаева А.Г.

АҚПАРАТ БЕРУ ЖҮЙЕЛЕРІ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫНЫҢ АРНАЙЫ ӨЛШЕУЛЕРІ ЖӘНЕ ТЕХНИКАЛЫҚ ДИАГНОСТИКАСЫ

пәні бойынша

Зертханалық жұмыстарды орындауға арналған

әдістемелік нұсқаулар

Алматы 2008ж.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ

МИНИСТРЛІГІ

«М. Тынышпаев атындағы қазақ көлік және коммуникациялар академиясы» ақ

Оқу-әдістемелік басқармасы

«РАДИОТЕХНИКА ЖӘНЕ ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯЛАР» кафедрасы

БЕКІТЕМІН

ОжӘЖ проректоры

Монастырский А.Д.

_________________

«___»_______2008ж.

Есілбаева А.Г.

АҚПАРАТ БЕРУ ЖҮЙЕЛЕРІ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫНЫҢ АРНАЙЫ ӨЛШЕУЛЕРІ ЖӘНЕ ТЕХНИКАЛЫҚ ДИАГНОСТИКАСЫ

пәні бойынша

Зертханалық жұмыстарды орындауға арналған

әдістемелік нұсқаулар

Алматы 2008ж.

УДК 621.372

050719-«Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар» бакалавриат мамандығы үшін «Ақпарат беру жүйелері құрылғыларының арнайы өлшеулері және техникалық диагностикасы» пәні бойынша зертханалық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұсқау.

Рецензенттер: Сабдыкеева Г.Г. - т.ғ.к., професор КазАТК;

Казиева Г.С. - т.ғ.к., професоры АЭЖБИ;

Султангазинов С.К. - т.ғ.к., доцент КУПС;

Есілбаева А.Г.

Зертханалық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұсқау пәннің типтік және жұмыстық бағдарламасына сәйкес орындалды. Әдістемелік нұсқау 7 зертханалық жұмыстан тұрады. Әр зертханалық жұмыста: жұмыстың мақсаты; теориялық бөлім; жұмысты орындау тәртібі; қолданылатын аппаратураны пайдалану тәртібі; бақылау сұрақтары және пайдаланылған әдебиеттер тізімі берілген.

Әдістемелік нұсқау «Радиотехника және телекоммуникациялар» (РТ) кафедраның мәжілісінде талқыланып бекітілген. «____» _______ 2008ж. Хаттама № ____.

Әдістемелік нұсқау ҚазККА «Автоматтандыру және телекоммуникациялар» факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінде бекітуге ұсынылды. «____» _______ 2008ж. Хаттама № ____.

Әдістемелік нұсқау ҚазККА Оқу-әдістемелік кеңесінде «___» ______ 2008ж. № ____ хаттамасында бекітілді.

ã «М.Тынышпаев атындағы ҚазККА» АҚ. 2008ж.

ã Есілбаева А.Г., 2008ж.

МАЗМҰНЫ

Кіріспе 4

1. Зертханалық жұмыс №1. Электрлік сигнал фазаларының әртүрлілігін, уақыттық интервалдарын және жиілігін өлшеу.----------5

2. Зертханалық жұмыс №2. Жиіліктің цифрлық қондырғысы бар генераторды оқып үйрену.------------------------------------------------------14

3. Зертханалық жұмыс №3. Электронды фаза өлшеуіш (периодты түрде өзгеретін екі электрлік тербелістер арасындағы фазалар ығысуының бұрышын өлшеу).-------------------------------------------------18

4. Зертханалық жұмыс №4.1-83-пен универсалды осциллографты қолданужіне оқып үйрену.------------------------------------------------------24

5. Зертханалық жұмыс №5. ГЗ-188 генераторын оқып үйрену.-35

6. Зертханалық жұмыс №6. Тербелмелі контурлардың параметрлерін өлшеу.------------------------------------------------------------41

7. Зертханалық жұмыс №7. Электрлік тербелістердің жиілігн өлшеу және генераторлар тарауыныңжиілігін анықтау.-----------------51

Әдебиеттер тізімі 58

КІРІСПЕ

Радиоэлектроника және есептеу техникасы саласына мамандар дайындауда «Ақпарат беру жүйелері құрылғыларының арнайы өлшеулері және техникалық диагностикасы» пәні маңызды пәндер қатарына жатады. Өйткені өлшеулердің дәлдігі мен бірлігін қамтамасыз ету үшін, сондай ақ талап етіліп отырған өлшеулердің дәлдігін, дұрыс жүргізілу тәртібін, түрлі физикалық шамаларды дұрыс өлшеу әдісін және өлшеулер нәтижесін өңдеуді меңгеру, тиісті деңгейде терең білім алу осы саланың болашақ маманы үшін өте қажет.

Зертханалық жұмыстарды орындау барысында және нәтижесінде студенттер төмендегі талаптарды білуі керек: метрология негізінен хабардар болуы тиіс, қолданыстағы стандарттарды білуі тиіс, өлшеулердің физикалық шамаларын және өлшеу бірлігін білуі тиіс, өлшеудің жалпы заңын және тәртібін, өлшеу құрылғыларын құру принціпін және олардың мүмкіндіктерін оқып үйренуі тиіс, түрлі шамаларды өлшеудің әдістері мен құралдарын білуі тиіс, практикалық тапсырмаларды орындауда, шешуде шамаларды дұрыс бағалай білуі тиіс,өлшеу нәтижелерінің қателіктерін анықтауды, өлшеу нәтижелерін дөңгелектеу тәртібін дұрыс қолдануды білуі тиіс.

Зертханалық жұмыстың теориялық және практикалық бөлімдері тестілік сұрақтар құрамына және емтихан билеттерінің құрамына енеді. Бекітілген оқу уақыты көлемінде 7 зертханалық жұмыс орындалуы тиіс.Сол зертханалық жұмыстар бойынша есеп тапсырылып қорғалуы тиіс. Орындалған зертханалық жұмыстың сапасын оқытушы эксперттік әдіс негізінде анықтайды және ол баға студенттің жалпы осы жұмыс бойынша бағасына кіреді.Жоғары баға алу үшін студент кезекті сабақта жасаған, жүргізген жұмыстары бойынша есебін тапсыруы керек. Толық түрде қойылған барлық талаптарға сай орындалған есеп және жұмыс табыс пен жетістік кепілі.

№1 Зертханалық жұмыс

Фаз электрлік сигналдардың айырымы және уақыттық интервалдар жиілігін өлшеу

1.1 Жұмыстың мақсаты

Фаз электрлік сигналдың және уақыттық интервалдар жиілігінің айырмасын өлшеу жұмысын жүргізу.

1.2 Аспаптар және жабдықтар

1. Генератор-ГЗ-118.

2. Частотомер 43-63.

3. Осциллограф С1-99.

1.3 Тапсырма

1. Жиілікөлшердің көмегімен жиілікті өлшеу керек.

2. Измерить временные интервалы между двумя точками сигнала, с помощью задержанной развёртки.

3. Измерить разность фаз двух сигналов одной частоты.

1.4 Жұмысты орындаудың тәртібі

1. Сигналдың екі нүктесі арасындағы уақыттық интервалдарды өлшеу үшін келесі жұмыстарды атқарыңыз:

а) арналардың бірінің кірісіне сигнал беріңіз;

б) қолданатын арнаға «I, II; ПООЧЕР; ПРЕР; СУММ» ауыстырып-қосқышты орнатыңыз;

в) «V/ДЕЛ» ауыстырып-қосқышын орнатыңыз. Оны орнықты жағдайға келтіргенде бейнелер максималды болуы тиіс және бейнелер экран шегінде болуы шарт;

г) ручкой «УРОВ» синхронизации А установите устойчивое изображение; А синхронизац

д) «А и Б ВРЕМЯ/ДЕЛ и ВРЕМЯ ЗАДЕРЖ» ауыстырып-қосқышымен өлшенетін екі нүкте арасындағы қашықтықты максималды болатын етіп, бірақ, 8 бөліктен аз (1 сурет) болатындай жаймалау жылдамдығын орнатыңыз;

Сурет 1.

е) « X » тетікшесімен бейнені арасында уақыт өлшенетін нүктелері жазық орта сызығында орналасатындай орнын ауыстырыңыз;

ж) « *-* БІРҚАЛЫПТЫ» тетікшесімен шкаланың бірініші вертикалды сызығы бар басының нүктесімен сыйыстырыңыз;

з) өлшенетін нүктелер арасындағы горизонтальды арақашықтықты өлшеңіз; «БІРҚАЛЫПТЫ А» тетікшесі оң жақ шеткі жағдайда орналасуы керек;

и) жоғарыда өлшенген арақашықтықты А жаймасының «А және Б УАҚЫТ/ДЕЛ және ҰСТ. ҚАЛУ УАҚЫТЫ» ауыстырып-қосқыштың жағдайымен анықталатын шамаға көбейтіңіз. Созуды қолдану кезіндегі нәтижені 0,1-ге көбейту қажет.

t=5*0,1=O,5 мс.

2. Периодты сигналдардың жиілігін өлшеу үшін 1 жағдайда берілген зерттелетін сигналдың (период Т) бір циклы ұзақтығының уақытын өлшеңіз.

Периодтық ұзақтылығы 0,1 мс тең деп алсақ,онда бұл сигналдың жиілігі келесі шартқа тең болады

:

3. Ұстап қалынған жағдайдың көмегімен уақыттық интервалдарды өлшеу өлшеудің дәлдігін өлшеуге мүмкіндік береді.

Уақыттық интервалды өлшеудің жалпы дәлдігі келесі шарттарға тәуелді болады:

• А жаймасы генераторының дәлдігіне;

• «ҰСТ. ҚАЛУ КӨБ» шкаласының сызықтығына

Төменде бір сигналдың импульстері арасында әртүрлі уақытты өлшеудің әдісі берілген. Бұл әдісті екі әртүрлі сигналдар арасындағы уақыттық интервалды анықтау үшін және бір импульс ұзақтығын өлшеу үшін арналған:

а) I (II) арнаның кірісіне сигнал жіберіңіз Жұмыс режимінің ауыстырғышын талап етілетін арнаға орналастырыңыз.

(5) «V/ДЕЛ» ауыстырғышын сигналдың бейнесі максималды болатындай орналастырыңыз.

в) «ДЕҢГ» тетікшесімен А синхронизациясының тұрақты бейнесін қондырыңыз;

г) «А және Б УАҚЫТ/ДЕЛ және ҰСТ. ҚАЛУ УАҚЫТЫ » 8 дел-ден аспайтын импульстер арасындағы арақашықтықты қамтамасыз ететін жағдайға қондырыңыз;

д) «А; Б ЖАРЫҚТЫҚ А; А және Б; СЫРТ.» «Б ПОДСВЕТ А» жағдайына,ал Б режимінің «АВТ; ІШКІ; 1:1; 1:10» аыстырғышын «ІШКІ» жағдайына қондырыңыз;

е) Б жаймасының «А және Б УАҚЫТ/ДЕЛ және ҰСТ. ҚАЛУ УАҚЫТЫ» ауыстырғышын А жаймасының 1/100 жылдамдығының жағдайына қондырыңыз. Бұл ұзындық бойынша 0,1 дел. Шамасында жарықтанған жерді қамтамасыз етеді ;

ж) «ҰСТ. ҚАЛУ КӨБ» тетікшесімен жарықтанғн жерді бірінші импульске араластырыңыз;

з) жайма түрінің ауыстырып-қосқышын «Б» жағдайына қондырыңыз;

и) «ҰСТ. ҚАЛУ КӨБ» тетікшесімен вертикалды орталық сызыққа импульсті қондырыңыз.

к) «ҰСТ. ҚАЛУ КӨБ» тетікшесін сағат тілі бойынша екінші импульс вертикалды орталық сызыққа жетпейінше айналдыра беріңіз. (Егер экранда бірнеше импульстер, талапқа сай импульстің дұрыс орналасуын анықтау үшін «Б ЖАРЫҚТАНДЫРУ А» жағдайына қайта келу). «ҰСТ. ҚАЛУ КӨБ» шкаласының көрсеткішін жазып алыңыз;

л) шкаланың бірінші көрсеткішін екіншісінен алыңыз және А жаймасындағы «А және Б УАҚЫТ/ДЕЛ және УАҚЫТ/ҰСТ. ҚАЛУ» ауыстырып-қосқыш көрсеткішіне көбейтіңіз.Бұл импульстер арасындағы уақыттық интервал болып табылады.

«ҰСТ. ҚАЛУ КӨБ» шкаласының бірінші көрсеткіші 1,41, екіншісі -8,81; «А және Б УАҚЫТ/ДЕЛ және УАҚЫТ/ҰСТ. ҚАЛУ» ауыстырып-қосқыш жағдайы «0,2мкс».

Импульстер арасындағы уақыттық интервал келесі шартқа тең болады:

(8.81 -1.41) х 0.2 = 1.48 мкс.

2 сурет.

4. Бір жиіліктің екі сигналдың фазалары әртүрлілігін өлшеу осциллографтың екіарналы режимін қолдана отырып іске асыруға болады. Бұл фазалар әртүрлілігін өлшеу әдісі вертикалды ауытқу күре жолының соңғы жиілігіне дейін қолданыла алады.

Сигналдардың екі фазаларын салыстыру үшін келесі шарттарды орындаңыз:

а) жіберілетін сигналдардың түрін тәуелді «~, , ~» ауыстырып-қосқышын бірдей жағдайға қондырығыз;

б) «I; II; КЕЗЕКТ; ҮЗД; СУММ» ауыстырып-қосқышын «КЕЗЕКТ» немесе «ҮЗД» жағдайына қондырығыз . «ҮЗД» режимі қарапайым жағдайда «0,5 ms» - тен және төмен жайманың ұзақтығы кезінде қолданады;

в) Ішкі синхронизацияның «I; II; I+II» ауыстырып-қосқышын «I» жағдайға қондырығыз;

г) I арнаның кірісіне тіректі сигнал, ал салыстырылатынына — П арнаның кірісіне жіберіңіз. Тіректі сигнал салыстырылатын сигнлмен қатар жүру керек;

Кірістерге сигналды жалғау кезінде ұстап қалудың бірдей уақыты бар коаксиальді кабельдерді қолданыңыз;

д) егер сигналдар қарама –қарсы полярлы болса, онда екінші арнаның «ПОЛЯРЛ» ауыстырып-қосқышымен сигналды инверттеңіз;

е) екі арналардың «V/ДЕЛ» ауыстырып-қосқыштарымен және «БІРҚАЛЫПТЫ» тетікшелерімен амплитуда бойынша 5 дел. шамасында біртекті бейнелерді орнатыңыз;

ж) А синхронизациясының «ДЕҢГ» тетікшесімен тұрақты бейненіқондырыңыз;

з) «А және Б УАҚЫТ/ДЕЛ және ҰСТ. ҚАЛУ УАҚЫТЫ » ауыстырып-қосқышын экранда сигналдың бір периоды көрінетіндей жағдайға қондырыңыз;

и) сигналдың қисықтарын вертикалды орын ауыстырудың « I » тетікшелерімен градусталған сызығына симметриялы түрде қондырыңыз;

к) «БІРҚАЛЫПТЫ А» тетікшесімен горизонталь бойынша тура 9 дел. Тіректі сигналдың периодын орналастырыңыз; шкаланың әр бөлуі (360°:9=40°) циклдың 40°-на сәйкес келеді, бұл фазалық коэффициент

;

3. Тіректі сигналдың периоды.

л) сигналдың сәйкес келетін нүктелерінің арасында горизонталь бойынша әртүрлілікті өлшеңіз (шкаланың бөлулерінде);

м) фазалық әртүрліліктің тура шамасын алу үшін өлшенген арақашықтықты (бөлулерде) 40°-қа (фазалық коэффициент) көбейтіңіз;

4 суретте көрсетілгендей горизонтальды әртүрлілік 1,0 дел аралық коэффициент 40⁰ құрайды деп ойлайық.

Фазалық әртүрлілік болады: 1 х 40=40°.

5.Екі сигналдар арасындағы фазаны дәлірек өлшеу жайманың жылдамдығын үлкейтумен жүзеге асырыла алады (А ұзақтығының өзгеруінсіз). Жайманың жылдамдығын үлкейтудің қарапайым жолының бірі — «0,1» созылуының қосылуы. Сол сияқты ұстап қалынған жайма қолданыла алады.

Фазалық әртүрлілік жайманың жылдамдығын үлкейтуге фазалық коэффициенттің (алдын-ала анықталған) өндірісі сияқты анықталады.

Егер жайманың жылдамдығын созу жолымен 10 есе үлкейтсе, онда фазалық коэффициент 40°х0,1=4°/дел тең болады.

6. X—Y арнасын өлшеу әдісі бір жиіліктің екі сигналы арасындағы фазалық әртүрлілікті анықтау үшін қолданыла алады. Бұл әдіс жоғарыда көрсетілген әдіске қарағанда 100 кГц-ке дейінгі сигналдардың жиіліктері үшін ыңғайлы. Бұл әдісте басқа сигнал вертикалды ауытқуды (Y) қамтамасыз еткен уақытта, синусоидалық сигналдардың бірі горизонтальді ауытқуды (X) қамтамасыз етеді. Екі сигналдар арасындағы фазалық ауытқудың мәні «Лиссажу» фигуралары бойынша келесі жолмен анықтала алады:

а) екі арнаның кірістеріне синусоидалық сигналды жіберіңіз;

б) Жайма түрінің «А; Б ЖАРЫҚТЫҚ А; А және Б; Б; СЫРТ.» ауыстырғышын «СЫРТ» жағдайына, ішкі синхронизацияның «I; П; 1+П» ауыстырғышын «Ь> жағдайына және А синхронизациясы қайнар көзінің «ІШКІ; ЖЕЛІ; 1:1; 1:10» ауыстырғышын «ІШКІ» жағдайына, «I, П; КЕЗЕКТ; ҮЗД;СУММ» ауыстырғышын — «И» жағдайына қондырыңыз;

в) экранның ортасына бейнені орналастырыңыз және «V/ДЕЛ» ауыстырғыштарымен 4 дел. дейін бейненің серпуін қамтамасыз етіңіз;

в каждом направлении. I арнаның «V/ДЕЛ» ауыстырғышы горизонтальды ауытқумен (X), ал II арнаның ауыстырғышы— вертикалды ауытқумен басқарады (Y);

г) Вертикалды градусталған сызыққа қатысты бейнені орталықтандырыңыз. А және Б арақашықтықтарын өлшеңіз. А шамасы өзімен вертикалды градусталған сызығы бар қисықтың кесіп өту нүтелерінің арасындағы қашықтықты көрсетеді. Б қашықтығы — вертикал бойынша максималды ауытқу;

д) екі сигналдар арасындағы фазалық бұрыштың синусын (ф) алу үшін А және Б бөліңіз. Бұрыш тригонометриялық кесте бойынша алынуы мүмкін. Егер бейне өзәмен диагональды бағытталған сызықты көрсетсе, онда екі сигнал 180° айырмашылығымен фазада орналасады (6д сурет). Шеңбердің бейнесі 90° әртүрлілікті көрсетеді. 5 суретте 0-ден 360° дейінгі фазаны анықтайтын бірнеше мүмкін болатын «Лиссажу» фигуралары бейнеленген.

4 сурет. А және Б арақашықтығын өлшеу

5 сурет. « Лиссажу» фигуралары.

Бейнеге (А=2, Б=4 дел.) 2° екі өздік фазалық әртүрлілік тән болсын.

sin φ = формуласын қолдана отырып, sin φ = =0,5; φ =30° аламыз.

X және Y сигналдарының арасындағы фазалық әртүрлілікті анықтау үшін күшейткіштердің өздік фазалық коэффициентін X және Y еске алу талап етіледі. З0⁰-2⁰=28° аламыз.

7. А кірісі бойынша жиілікті өлшеу

а) жұмысқа дайындалу және өлшеулерді жүргізу талаптарын орындау.

б) ЖҰМЫСТЫҢ ТҮРІ ауыстырып-қосқыштың «f» (жиілік) батырмасын қосыңыз.

в) «А—В» кірісін таңдау ауыстырып-қосқышты «А» жағдайға қондырыңыз.

г) Өлшеудің талап етілетін дәлдіктер тәуелділігінің жағдайына ЕСЕПТЕУ УАҚЫТЫ ms/КӨБ ауыстырып-қосқышын орнатыңыз. Осы кезде 0,1 ден 10 Гц дейін жиіліктердің өзгеруі кезінде «10⁴» батырмасын қосу, 100 Гц тен 1 МГц дейін жиіліктердің өзгеруі кезінде «10³» батырмасын қосу, ал 10 МГц —тен жоғары жиілітерді өлшеу кезінде «10 » немесе «10°» батырмасын қосу ұсынылады.

д) ИНД УАҚЫТЫ тетікшесін есеп беруге ыңғайлы жағдайға орнатыңыз.

е) 10 МГц жоғары жиілігімен ЖЖ сигналын өлшеу кезінде «1 MQ/50Q» ауыстырып-қосқышын «50 Q» жағдайына қондыру жолымен келісілген жүктемені 50 Ом қосу ұсынылады. 1 МГц-тен төмен жиілікпен сигналды өлшеген кезде «М/Л» ауыстырып-қосқышын «Л» жағдайына қондырыңыз.

ё) Тұрақты тоқ бойынша өлшенетін сигналдың қайнар көзімен құралдың байланысын қамтамасыз ету үшін 1 Гц және одан төмен жиіліктерді өлшеу кезінде «-/...» ауыстырып-қосқышын жағдайына қондырыңыз. Айнымалы тоқ бойынша байланыс үшін бұл ауыстырып-қосқыштың «~» жағдайына қондырыңыз.

ж) Синусоидалық қалыптың сигналы үшін 0,03 тен 1 В дейінгі кернеумен және импульсті қалыптың сигналы үшін 0,1 ден 3 В дейінгі кернеумен сигнал жиілігін өлшеу кезінде «1:1/1:10» ауыстырып-қосқышын «1:1» жағдайына қондырыңыз ;

Синусоидалық қалыптың сигналы үшін 1 ден 10В 3 дейінгі және импульсті қалыптың сигналы үшін 3тен 10В дейінгі кернеумен сигнал жиілігін өлшеу кезінде осы ауыстырып-қосқышты «1:10» жағдайына қондырыңыз;

з) өлшенетін сигналдың қайнар көздерін А кірісімен кабель арқылы жалғаңыз;

и) ДЕҢГЕЙ тетікшесін айналдырумен өлшенетін сигналдың құралымен тұрақты есеп бақыланатындай іске қосу деңгейін орнатыңыз, Көрсетілген тетікше қатысты нөлдік деңгейдің 0,5 В кем болмайтын шектерде қалыптастыушы құрылғыны іске қосу деңгейін өзгертуге мүмкіндік береді. Минималды кіріс деңгейі бар сигнал жиілігін өзгерту және тұрақты құраушының болмауы кезінде ДЕҢГЕЙ тетікшесі «0» белгілеу ауданында қолданылады. Тұрақты құраушысы бар сигналды өлшеу кезінде деңгей тетікшесін «0» белгілеуіне қатысты өлшенетін сигналдың тұрақты құраушысы полярлығына қарама-қарсы полярлық жағына бұру қажет (өлшенетін сигналдың қайнар көзі бар гальваникалық байланыс кезінде)

к) өлшеу нәтижесінің есеп беруін жүргізіңіз.

л) құралды өшіріңіз.

8. В кірісі бойынша жиілікті өлшеу.

а) жұмысқа дайындалу және өлшеулерді жүргізу талаптарын орындау.

б) ЖҰМЫСТЫҢ ТҮРІ ауыстырып-қосқыштың «f» (жиілік) батырмасын қосыңыз.

г) «А—В» кірісін таңдау ауыстырып-қосқышты «В» жағдайға қондырыңыз.

д) ЕСЕПТЕУ УАҚЫТЫ ms/КӨБ ауыстырып-қосқышты «10¹» немесе «10°» жағдайына қондырыңыз ;

е) ИНД УАҚЫТЫ тетікшесін есеп беруге ыңғыайлы жағдайға қондырыңыз ;

ё) өлшенетін сигналдың қайнар көзін В кірісіне кабельмен жалғағыз. Осы кезде 1 В дейінгі кіріс сигналдың шамасы кезінде өлшенетін сигналды кіріске, ал 1 ден 3 В дейінгі шамасы кезінде құралдың ЗИП—да орналасқан сыртқы аттенюатор арқылы жалғаңыз.

ж) өлшеу нәтижесінің есепберуін жүргізіңіз.

Периодты өлшеу ( Б кірісі)

а) жұмысқа дайындалу және өлшеулерді жүргізу талаптарын орындау.

б) ЖҰМЫСТЫҢ ТҮРІ ауыстырып-қосқыштың «Т» (период) батырмасын қосыңыз .

в) ЕСЕПТЕУ УАҚЫТЫ ms/КӨБ ауыстырып-қосқышын «10°» жағдайына, ал УАҚЫТ ТАҢБАСЫ, s ауыстырып-қосқышын өлшенетін периодық шаманың және өлшеудің талап етілетін дәлдігіне тәуелді орналастырыңыз.

Ескерту. Аздаған периодты өлшеу кезінде (жүздеген немесе ондаған us бірліктерінің реті) 10 немесе 10"⁶ s. уақыттың таңбасында өлшеулерді өңдеу ұсынылады. Үлкен периодтарды өлшеу кезінде (жүздеген ms немесе s бірліктерінің реті) 1СГ"⁴ немесе 10 s. уақыттың таңбасында өлшеулерді өңдеу ұсынылады.

г) ИНД УАҚЫТЫ тетікшесін есептеуге ыңғайлы жағдайға орнатыңыз.

д) тұрақты тоқ бойынша құралдың байланысын өлшенетін сигналдың қайнар көзімен қамтамасыз ету үшін 100 ms және одан да көп периодты өлшеу кезінде «-/...» ауыстырып-қосқышты «...»жағдайға қондырыңыз; Айнымалы тоқ бойынша байланысу үшін бұл ауыстырып-қосқышты «~» жағдайға қондырыңыз ;

е) «Ω/Ω» ауыстырып-қосқышты импульсті сигналдың полярлығына тәуелді болатын қажетті жағдайға қондырыңыз (синусоидалық сигналы периодын өлшну кезінде ауыстырып-қосқыштың жағдайы талғаусыз );

ё) синусоидалық қалыптың сигналы үшін 0,03 тен 1 В дейінгі және импульсті сигналдың қалыпы үшін 0,1 ден 3 В дейінгі кернеумен сигнал периодының өзгеруі кезінде «1:1/1:10» ауыстырып-қосқышын «1:1» жағдайға қондырыңыз ;

Синусоидалық қалыптың сигналы үшін 1 ден 10 В дейінгі және импульсті қалыптың сигналы үшін 3 ден 30 В дейінгі кернеумен сигнал периодының өзгеруі кезінде осы ауыстырып-қосқышты «1:10» жағдайға қондырыңыз ;

ж) өлшенетін сигналдың қайнар көзін Б кірісімен кабель арқылы жалғастырыңыз.

з) ДЕҢГЕЙ тетікшесін айналдырумен өлшенетін сигналдың құралымен тұрақты есеп бақыланатындай іске қосу деңгейін орнатыңыз, Көрсетілген тетікше қатысты нөлдік деңгейдің 0,5 В кем болмайтын шектерде қалыптастыушы құрылғыны іске қосу деңгейін өзгертуге мүмкіндік береді. Минималды кіріс деңгейі бар сигнал периодын өзгерту және тұрақты құраушының болмауы кезінде ДЕҢГЕЙ тетікшесі «0» белгілеу ауданында қолданылады. Тұрақты құраушысы бар сигналды өлшеу кезінде деңгей тетікшесін «0» белгілеуіне қатысты өлшенетін сигналдың тұрақты құраушысы полярлығына қарама-қарсы полярлық жағына бұру қажет (өлшенетін сигналдың қайнар көзі бар гальваникалық байланыс кезінде)

й) өлшеу нәтижесінің есеп беруін жүргізіңіз.

к) құралды өшіріңіз.