Тәжірибелік сабақтың әдістемелік өңдеу құрылымы

Тақырып: ГОСТ «Источники централизованного хозяйственно-питьевого водоснабжения» құжаты негізінде су көзін санитарлық тексеру және таңдау әдістемесі.

Курс: 4

Құрастырған:

доцент Арынова Г.А.

аға оқытушы Досмухаметов А.Т.

Алматы 2010 ж.

1. Тақырыбы: гост «Источники централизованного хозяйственно-питьевого водоснабженияң құжаты негізінде су көзін санитарлық тексеру және таңдау әдістемесі.

2. Сабақтың мақсаты: Студенттерді «Орталықтандырылған шаруашылық-ішер сумен қамтамасыз ететін су көздерің 2761-84 ГОСТ-н пайдалану әдістемесімен таныстыру, санитарлық дәрігердің тәжірибесінде су көзіндегі судың сапасын, оның үміттілігі мен орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету үшін пайдалану мүмкіндігін бағалауға үйрету.

3. Оқыту міндеттері:

- студент білуге тиіс:

• «Орталықтандырылған шаруашылық-ішер сумен қамтамасыз ететін су көздерің құжатын қолдану әдісі;

• Сумен қамтамасыз ету көздеріне қойылатын гигиеналық және техникалық талаптарды;

• Су көздерінің жарамдылығын дұрыс таңдау мен баға беруін;

• Су көздерінің түрлері, олардың салыстырмалы сипаттамасын;

• Су сапасына антропогенді ластаушылардың әсерін.

- студент меңгеруі тиіс:

• Тұрғын мекендерді сумен қамтамасыз ету үшін су көзін дұрыс таңдау;

• Оның жарамдалаға туралы қорытындыны құрастыру;

• Жер беті су көздерін зерттеу хаттамасын құрастыру;

• Жер асты су көздерін зерттеу хаттамасын құрастыру

5. Сабаққа дайындалу сұрақтары:

1. Су көздерінің жіктелуі.

2. Грунт суларының гигиеналық сипаттамасы.

3. Жер асты пласт аралық суларының гигиеналық сипаттамасы.

4. Жер беті суларының гигиеналық сипаттамасы.

5. Жер асты суларының пайда болу жағдайы.

6. Сумен қамтамасыз ету көздерінің салыстырмалы гигиеналық сипаттамасы.

7. Жер асты суларының сапасына антропогенді ластану факторларының әсері.

8. Жер беті суларының сапасына антропогенді ластану факторларының әсері.

9. ГОСТ «Орталықтандырылған шаруашылық-ішер сумен қамтамасыз ететін су көздерің құжаты қандай бөлімдерден тұрады және қандай нысандарға таралады?

10. Су көзі қандай ретте таңдалады және неге?

11. Тұрғындарға шаққандағы орташа тәуліктік меншікті су тұтыну неге байланысты?

12. Сумен қамтамасыз ету көзінен су сынамасын алу орны?

13. Су сынамасын алуды қандай ұйым жүргізеді?

14. Су сапсын бағалау үшін қанша анализ көрсетілуі керек?

15. Су көзінің неше класы бар және қандай ұйым анықтайды?

16. Сумен қамтамасыз ету көзін қолдану мүмкіндігі туралы СЭС қорытындысы қанша уақытқа жарамды?

5. Әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

5. Неменко Б.А. «Коммуналдық гигиенаң Алматы, Ғылым, 2004, Б. 403-445.

6. Неменко Б.А., Кенесариев У.И. «Коммунальная гигиенаң Алматы, Гылым, 2003, С. 403-445.

7. Неменко Б.А., Бекказинова Д.Б., Арынова Г.А., Елгондина Г.Б. «Руководство к практическим занятиям по коммунальной гигиенең Алматы, 2008. – 430 с.

8. «Руководство к лабораторным занятиям по коммунальной гигиенең Гончарук Е.И., Москва, 1990г., с. 368-403.

Қосымша әдебиеттер:

12. «Методические указания по гигиенической оценке объектов водоснабжения и организации деятельности санэпидслужбы в целях профилактики кишечных инфекций с водным фактором передачиң № 3.05.031-99, Алматы, 1999г., с. 16.

13. «Перечень материалов и реагентов разрешенных Главным санитарным врачом Республики Казахстан для применения в практике хозяйственно-питьевого водоснабженияң № 3.03.001-97

14. «Методические указания по осуществлению Государственного санитарного надзора за фторированием питьевой водың № 3.05.040-97.

15. «Руководство по гигиене водоснабженияң Черкинский С.А., Москва, 1975г., с. 23-61.

16. Новиков Ю.В. «Экологические проблемы безопасности питьевого водоснабженияң. /Вест. Рос. Акад. Мед. наук. 2007, №9.

17. Королев А.А., Мазаев В.Т., Шлепнина Т.Г. Коммунальная гигиена, ч. 1 : учебник/ Под ред. В.Т. Мазаева. – М.: ГОЭТАР-Медиа, 2005. – 304 с.

18. Мазаев В.Т., Гимадеев М.М., Королев А.А., Шлепнина Т.Г. Коммунальная гигиена, ч. 2 : учебник/ Под ред. В.Т. Мазаева. – М.: ГОЭТАР-Медиа, 2006. – 336 с.

19. А.Н.Марзеев, В.М.Жаботинский «Коммунальная гигиенаң М., «Медицинаң, 1979 г.

20. Гигиена. / Под ред. акад. РАМН П.И. Румянцева. - М.: ГЭОТАР Медицина, 2000.

21. Пивоваров Ю.Л. Гигиена и основы экологии человека: Учебник для студентов высших медицинских учебных заведений. - М.: "Академия", 2004.

22. Пивоваров Ю.Л. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене и экологии человека. - М.: ВУНМЦ МЗ РФ. - 1999.

23. «Современные проблемы водоснабжения и санитарной охраны водоемовң Новиков ю.В., Плитман С.И. /Гигиена и санитария. 2003, №2.

6. Бақылау: ауызша сұрау (студент әдістемелік нұсқаудағы сұрақтарға дайын болуы қажет), есептерді шешу қажет..

Есептер:

№1 СИТУАЦИЯЛЫҚ ЕСЕП

20 мың тұрғын халқы бар поселкаға жақын жерде, жер асты су көзімен қамтамасыз етілетін скважина қазылған. Дебиті тәулігіне 80 м³/тәулік.

Су сапасының көрсеткіштері төмендегідей:

коли-индекс – 0

лайлылығы – 0,5 мг/дм³

түстілігі – 45 градус

рН – 6,5

күкіртсутек – 0

құрғақ қалдық - 700 мг/дм³

кермектілігі – 9,8 мг экв/ дм³

хлоридтер – 120 мг/дм³

сульфаттар – 350 мг/дм³

темір – 0,8 мг/дм³

марганец – 0,8 мг/дм³

фтор – 1,2 мг/дм³

1. Су көзінің класын анықтаыз.

2. Су алу мөлшері су тұтыну мөлшеріне сәйкес келетіндігін есептеңіз.

3. Су көзінің шаруашылық-ішер сумен қамтамасыз ету үшін пайдалану мүмкіндігіне баға беріңіз.

4. Қандай материалдар жетіспейді?

5. Су көзін санитарлық тексеру әдістерін атаңыз.

6. Есептік-тіркеу құжаттарын көрсетіңіз.

7. Кеңес беріп қорытынды жазыңыз.

№2 СИТУАЦИЯЛЫҚ ЕСЕП

100 мың халқы бар Н. тұрғын мекенін сумен қамтамасыз ету үшін 50 м тереңдіктегі пласт аралық жер асты су көзін пайдалану шешілген.

Су сапасының көрсеткіштері төмендегідей:

коли-индекс – 3 селен – іздері

жалпы микроб саны – 1 мл-де 15 фтор – 2,5 мг/дм³

иісі – 2 балл темір – 0,3 мг/дм³

дәмділігі – 3 балл полифосфаттар - 1,5 мг/дм³

түстілігі - 10 градус молибден – 0,15 мг/дм³

лайлылығы – 0 мышьяк – іздері

жалпы кермектілігі – 10 мг экв/ дм³ марганец – 0,05 мг/дм³

құрғақ қалдық -1300 мг/дм³ қорғасын – 0,02 мг/дм³

сульфаттар – 600 мг/дм³ цинк – 3 мг/дм³

хлоридтер – 450 мг/дм³ мыс – 0,5 мг/дм³

нитраттар – 20,0 мг/дм³ бериллий – 0,0001 мг/дм³

1. Осы су көзін орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету үшін пайдалануға болады ма?

2. Егер мүмкін болса, қандай өңдеу түрі қажет?

3. Су көзін пайдалану үшін тағы қандай сұрақтарды шешу қажет?

4. Су көзін санитарлық тексеру әдістерін атаңыз.

5. Есептік-тіркеу құжаттарын көрсетіңіз.

№3 СИТУАЦИЯЛЫҚ ЕСЕП

10 мың халқы бар А. тұрғын мекенін сумен қамтамасыз ету үшін 15 м тереңдіктегі жер асты грунт суын пайдалану арқылы су құбырын салу шешілген.

Су сапасының көрсеткіштері төмендегідей:

коли-индекс – 5 селен – іздері

жалпы микроб саны – 1 мл-де 120 фтор – 0,6 мг/дм³

иісі – 3 балл темір – 0,8 мг/дм³

дәмділігі – 3 балл полифосфаттар – 3,5 мг/дм³

түстілігі – 35 градус молибден – 0,2 мг/дм³

лайлылығы – 1,2 мг/дм³ мышьяк – іздері

жалпы кермектілігі – 7 мг экв/ дм³ марганец – 0,1 мг/дм³

құрғақ қалдық -1200 мг/дм³ қорӘасын – 0,02 мг/дм³

сульфаттар – 300 мг/дм³ цинк – 3 мг/дм³

хлоридтер – 450 мг/дм³ мыс – 0,02 мг/дм³

нитраттар – 50,0 мг/дм³ бериллий – 0,0001 мг/дм³

1. Осы су көзін орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету үшін пайдалануға болады ма?

2. Егер мүмкін болса, қандай өңдеу түрі қажет?

3. Су көзін пайдалану үшін тағы қандай сұрақтарды шешу қажет?

4. Су көзін санитарлық тексеру әдістерін атаңыз.

5. Есептік-тіркеу құжаттарын көрсетіңіз.

№4 СИТУАЦИЯЛЫҚ ЕСЕП

Тұрғын мекен Ертіс өзеніне жақын орналасқан. Халық саны 23 мың. Ауданның гидрогеологиялық зерттеулері 100 м тереңдікте пласт аралық қысымды су барын анықтаған. Скважина дебиті тәулігіне 50 м³.

Су сапасы көрсеткіштері:

иісі – 1 балл фтор – 0,6 мг/дм³

дәмділігі - 1 балл темір – 0,1 мг/дм³

түстілігі – 18 градус құрғақ қалдық - 300 мг/дм³

лайлылығы – 1,0 мг/дм³ жалпы кермектілігі – 6 мг экв/ дм³

нитраттар – 40,0 мг/дм³ коли-индекс – 2

күкіртсутек – 0 жалпы микроб саны – 100

қорғасын – 0

1. Су көзінің класын анықтаңыз, берілген мәліметтердіі толықтығын бағалаңыз.

2. Су алу мөлшері су тұтыну мөлшеріне сәйкес келетіндігін есептеңіз.

3. Суды шаруашылық-ішер су көзі ретінде пайдалануға болады ма?

4. Су көзін санитарлық тексеру әдістерін атаңыз.

5. Есептік-тіркеу құжаттарын көрсетіңіз.

6. Кеңес беріп қорытынды жазыңыз.

№5 СИТУАЦИЯЛЫҚ ЕСЕП

ІV климаттық ауданға жататын Н. поселкасында 800 тұрғын тұратын болады. Тұғын халық ауыл шаруашылығымен айналысады. Поселка халқы суды даладағы су колонкаларынан алады. Гидрогеологтар 200 м тереңдікте пласт аралық қысымды горизонт тапқан. Скважина дебиті тәулігіне 20 м³.

Скважина суының анализдері төмендегідей:

коли-индекс – 1,0 хлоридтер –0

лайлылығы – 1,0 мг/дм³ сульфаттар – 500 мг/дм³

түстілігі – 10 градус марганец – 0,05 мг/дм³

құрғақ қалдық - 1500 мг/дм³ күкіртсутек – 2,0 мг/дм³

перманганатты тотығу – 2,5 мг/дм³ темір – 0,2 мг/дм³

рН – 7,3 фтор – 1,5 мг/дм³

1. Су көзінің класын анықтаңыз.

2. Поселкенің бір тәуліктегі су тұтынуының салыстырмалы орташа мөлшерін есептеңіз.

3. Су сапасына және су көзінің мөлшеріне баға беріңіз.

4. Су сапасын жақсару бойынша ұсыныстар беріңіз.

5. Су көзінің жарамдылығы туралы негізделген қорытынды беріңіз.

6. Су көзінің санитарлық тексеру әдістерін көрсетіңіз.

7. Берілген есепті шешу үшін қажетті нормативті құжаттарды көрсетіңіз.

№6 СИТУАЦИЯЛЫҚ ЕСЕП

Н. тұрғын мекенін сумен қамтамасыз ету үшін Іле өзені пайдаланылады. Халқы 1 000 адам. Өзен жағалауы төмен, жері құмды. Өзен бассейнінде бір өндіріс орны (фарфор зауыты) және бірнеше мал шаруашылығы фермалары орналасқан.

Өзеннің орташа жылдық шығыны 8 м³/т. Ағу жылдамдығы 0,2 м/сек, ені 20 м.

Жер үсті су көзінің екі жылдағы сапасын тексергендегі орташа көрсеткіштері:

коли-индекс – 50 қалқыған заттар –10-100 мг/дм³

1см³ сапрофитті бактериялар құрғақ қалдық -100-150 мг/дм³

саны – 80-1 000 жалпы кермектілігі – 1,2-2,0 мг экв/ дм³

1 дм³ лактоза оң ішек таяқшала- хлоридтер – 5-10 мг/дм³

рының саны - 13 000 – 55 000 сульфаттар – 25-35 мг/дм³

жалпы микроб саны - мышьяк – 0,09-0,1 мг/дм³

5000–1000 000 фтор – 0,05-0,02 мг/дм³

иісі – 3 балл қорғасын – 0,05-0,09 мг/дм³

дәмділігі – 2 балл марганец – 0,3-0,6 мг/дм³

түстілігі –30-50 градус темір – 0,7-1,2 мг/дм³

лайлылығы – 10-12 мг/дм³

сутектік көрсеткіш – 7-8

Су тасыған мезгілдерде ішек инфекциясы қоздырғыштары (салмонеллалар, энтеровирустар, шигеллалар, тырысқақ вибрионы) табылады.

1. Іле өзенінің суын Т. тұрғын мекенін шаруашылық-ішер сумен қамтамасыз ету үшін пайдалануға болады ма?

2. Су көзін санитарлық тексеру әдістерін атаңыз.

3. Есептік-тіркеу құжаттарын көрсетіңіз.

4. Кеңес беріп, қорытынды жазыңыз.

5. Берілген есепті шешу үшін қандай нормативті құжаттар қажет?

№7 СИТУАЦИЯЛЫҚ ЕСЕП

Н. қаласы Шу өзенінің жағасында орналасқан. Есептеген кезеңдегі тұрғын халқы 50 мың адам. ТұрӘын үйлер 1,2 және 3 қабатты, ғимараттар су құбырымен және канализациямен қамтамасыз етілген, ваннасы жоқ. Гидрогеологиялық зерттеулер 80 м тереңдікте пласт аралық су жинағыш горизонт бар екендігін анықтаған. Скважина дебиті тәулігіне 200м³. Соңғы 1,5 жылда ай сайынғы су сынамасы қорытындылары:

коли-индекс – 2 сутектік көрсеткіш – 7,2

ішек таяқшалары тобының бактериялары – 50 жалпы кермектілігі – 6,8

иісі – 1 балл қорғасын – 0

дәмі - 1 балл фтор – 1,0 мг/дм³

түстілігі – 15 градус хлоридтер – 150 мг/дм³

лайлылығы – 1,0 мг/дм³ темір – 0,1 мг/дм³

1. Су көзінің класын анықтаңыз.

2. Н. қаласының тұрғындары сумен қажетті мөлшерде қамтамасыз етілген бе?

3. Су көзін шаруашылық-ішу мақсатында пайдалануға болады ма?

4. Су к­зін санитарлық тексеру әдістерін атаңыз.

5. Есептік-тіркеу құжаттарын к­рсетіңіз.

6. Кеңес беріп қорытынды жазыңыз.

ГОСТ 2761-84 «Источники хозяйственно-питьевого водоснабженияң құжатын меңгере отырып, студенттер келесі ережелер мазмұнына көңіл бөлуі керек. Ең алдымен ГОСТ-тың қолданылуы, орталықтандырылған шаруашылық-ішер сумен қамтамасыз ету көздерін таңдау реті, орталықтандырылған ішер сумен қамтамасыз ету көздерінің жарамдылығын анықтау үшін қажетті мәліметтер анықталады. Содан соң жер асты және жер беті тұщы сумен қамтамасыз ету су көздерінің құрамына қойылатын жалпы талаптар, оның рұқсат етілген өзгерістері; сумен қамтамасыз ету көздерінің суында бірнеше химиялық заттар табылған кездегі шаралар анықталады. Су объектілерінің кластарға бөлінуінің негізгі принциптерін, су объектілерінің класына қандай ұйым анықтайтынын, жер асты су көзімен қамтамасыз ету көздерінің класы бойынша су сапасының көрсеткіштерін, жер беті су көздерінің класы бойынша су сапасының көрсеткіштерін анықтау керек. Студенттер ГОСт-тан суды өңдеу деңгейі су көздері класына байланысты екендігін, су сынамасын алу және оның анализін қандай ұйым жүргізетінін, сумен қамтамасыз ету көздері бірнеше болған кезде су көздерін таңдау әдісін және сумен қамтамасыз етуде су мөлшері мен сапасына қойылатын талаптардың теңдей мүмкіндігін, сумен қамтамасыз ету көздерінің жарамдылығы туралы қортындының мазмұнын және оның жарамдылық уақытын анықтауы қажет.

Н.облысының Мемлекеттік Бас санитарлық

дәрігерінің кеңесінің хаттамасы.

Қатысқандар: Облысытың Мемлекеттік Бас санитарлық дәрігері, санитарлық бөлімнің меңгерушісі, коммуналды гигиена бөлімінің меңгерушісі, «Водоканалпроектң жобалау институтының өкілі.

Күн тәртібінде қаралған мәселе: Жобаланып отырған Н. қаласы үшін шаруашылық-ішер сумен қамтамасыз ету көзін таңдау туралы.

К. И.

р ека С.

М. Л. өзен Б. П. Н.

1- сурет. С. өзенінің бассейнінің картасы.

«Водоканалпроектң өкілі хабарлайды: Н.қаласы С.өзені бойына орналасқан, ІІІ климаттық ауданға жатады (1-суретке қараңыз), халық саны есептеу уақытында 50 000 адам, қаланың тұрғын зонасында ішкі су құбырымен және ваннасыз канализация қондырғыларымен жабдықталған ғимараттар салынған. Тұрғындардың бір тәуліктік орташа шаруашылық-ішер суға қажеттілігі, 1 тұрғынға шаққанда тәулігіне 150 л.

Гидрогеологиялық зерттеулер пласт аралық қысымды сулы горизонттың 150 м тереңдігінде мыналарды анықтады: су жиналатын жыныстар – құм; жабынды сипаты – гравий, галечниктің қалың қабаты. Бір скважинаның әсер ету радиусы – 200 м, қаладан 500 м қашықтықта орналасқан, тәжірибелі – зерттеу скважинасының дебиті тәулігіне 250 м³ су. Соңғы 3 жылда ай сайынғы су сынамасының зерттеулері бойынша алынған нәтижелер, әрбір көрсеткіштердің минималды және максималды мәндері бойынша төменде көрсетілген:

Жер асты су көзінің су сапасын зерттеу хаттамасы.

Сумен қамтамасыз ету көзі _____________________________________________

Сынаманы алу орны – артскважина; сулы горизонт – 4-ші

Сынаманы алған кім (фамилиясы, міндеті, ұйымы) Н.қаласының СЭС-нің лаборанты.

Сынаманы алған уақыт (күні, сағат) соңғы 3 жыл бойына ай сайын

Сынаманы Н.қаласының СЭС лабораториясына жеткізген уақыт_____________________

Анализ жүргізілген уақыт_______________ аяқталуы __________________________

Адрес и наименование лаборатории _________________________________________________

1. Су сапасынң оргонолептикалық көрсеткіштері:

Сынаманы алған мезетегі температурасы, ^оС – 8-16,

20^оС сапасы және балл бойынша иесі – 0,

60^оС сапасы және балл бойынша иесі – 0,

20^оС сапасы және балл бойынша дәмі – 0,

Түстілігі, градуспен – 15,

Лайлылығы, мг/дм³ – 1,0.

2. Су сапасының химиялық көрсеткіштері: :

Сутекті көрсеткіш (рН) – 7-7,2,

бериллий (Ве), мг/дм³ – 0,

бор (В), мг/дм³ – 0,

темір (Fe), мг/дм³ – 0,1,

марганец (Mn), мг/дм³ – 0,02,

мыс (Cu), мг/дм³ – 0,3,

молибден (Mo), мг/дм³ – 0,

мышьяк (As), мг/дм³ – 0,

нитраттар (NO₃), мг/дм³ – следы,

жалпы тұтқырлық, мг-экв/дм³ – 6,2-8,4,

окисляемость перманганатная, мгО₂/дм³ – 1,4,

свинец (Pb), мг/дм³ – 0,

селен (Sn), мг/дм³ – 0,

күкіртсутек (H₂S), мг/дм³ – 0,

стронций (Sr), мг/дм³ – 0,

сульфаты (SO₄), мг/дм³ – 213-228,

құрғақ қалдық , мг/дм³ – 406-450,

бос көмір қышқыл газы (CO₂), мг/дм³ – 0,

фтор (F), мг/дм³ – 1,0,

хлориды (CL), мг/дм³ – 150-172,

цинк (Zn), мг/дм³ – 2,1-2,4.

Өндірістік, ауылшаруашылық және тұрмыстық ластанулар табылған жоқ.

3. Су сапасының микробиологиялық көрсеткіштері: сапрофитті бактериялар саны 1 см³ – 8-26, 1 дм³ – 1-2. ішек таяқшасы тобының бактериялар саны – 1-2

Анализді жүргізгендер: (СЭС лаборанттарының фамилиясы).

2 класқа жататын С. өзені де (1 сурет) сумен қамтамасыз ету көзіне жатады. Ол бірнеше қатар төмпешіктерді кесіп өтіп ағады. Өзен жағасы төмен, жақын жатқан жердің топырағы қара шірікті. Өзен бассейнінде көптеген өндіріс орындары мен поселоктар бар. Өзеннің орташа жылдық шығыны 8 м³/с, су тасқыны кезінде - 12 м³/с, су тартылған кезде – 6 м³/с. Ағу жылдамдығы – 0,2 м/с, өзен ені – 60 м. Н. қаласынан 40 км өзен ағысымен жоғары бассейнін тексеру барысында, өзен жағасының жыраларымен және сайлармен тілімделгені және солар арқылы өзен мен жылғалар ағатыны анықталған. Солардың ең үлкені Б. өзені көзделіп отырған су алу орнынан 25 км қашықтықтағы С. өзеніне құяды, қоректендіру бассейіні шамамен - 20 км², шығыны – 0,3 м³/с, ағу жылдамдығы – 0,2 м/с. сол жақ жағасында орналасқан К. және И. тұрғын мекендерінің С. өзенін қоректендіретін бассейнге қатысы жоқ. Оң жақ жағасында Н. қаласынан 8 км жоғарыда, суды С. өзенінен алатын П. және Л. тұрғын мекендері бар

Б.өзенінң басеинінде жалпы 4ьың тұрғын халхы бар бірнеше ауыл орналасхан. Өзен ағысының төменгі жағында тас көпірлі шахта және 3мың халықты тұрғын мекен бар.

Тағыда өзен ағысының жоғарғы жағында Н.қаласынан 38 км жерде М.қаласы орналасқан. М.қаласының шаруашылық –фекальды сулары, сондайақ өндірстік ағындары алдын ала тазартудан өткен соң С.өзеніне құйылады М.қаласының химиалық зауотының ағынды суларының құрамында фенол бар.С.өзені және оның Б.тармағы шомылуға, малсуғаруға және кір жуу үшін қолдалынады. С.өзенінің суы көзделіп отырған су алу орнында бір жыл бойына зертелген. Төменде әрбір көрсеткіштің жоғарғы және төменгі мәндері берілген .

Сынақтық коагуляся жүргізгенде, суды когулянтың 45 мг/л мөлшеріьен алдын ала сілтілендірмеи жүргізуге болатындығын көрсетті.1,5мл/л мөлшерінде сынақтық хлорлау жүргізгенде 0,3мг/л қалдық хлор және жақсы бактериологиалық лөрсеткіштер,береді, бірақ 3 балды хлорфенолды иіс паида болады.

Жер беті су көзінің су сапасын зертеу қаттамасы.

Сумен қамтамасыз ету көзі...........................................С. өзені.

Сынаманы алу орны – болжанған су алу орны.

Сынаманы алған кім (фамилясы, міндеті, ұйымы) СЭС лаборанты .

Сынаманы алған уақыт (күні, сағаты ) соңғы 3 жыл боиынан ай саиын

Сынаманы Н. қаласының СЭС лабораториясна жеткізілген уақыт ..............

Анализ жүргізілген уақыт...........................аяқталуы......................

Лабораторияның аты және мекен жәиі............................

1. Су сапасынң оргонолептикалық көрсеткіштері:

Сынаманы алған мезетегі температурасы, ^оС – 1-23,6,

20^оС сапасы және балл бойынша иесі – 1-3,

60^оС сапасы және балл бойынша иесі – 1-3,

20^оС сапасы және балл бойынша дәмі – 1-2,

Түстілігі, градуспен – 30-80,

Лайлылығы, мг/дм³ – 1000-1300.

2. Су сапасының химиялық көрсеткіштері:

Сутектік көрсеткіш (рН) – 7-7,8,

Қалқыған бөлшекті заттар, мг/дм³ – 7-301,

Темір (Fe), мг/дм³ – 0,5-1,2,

марганец (Mn), мг/дм³ – 0,2-0,6,

жалпы тұтқырлық, мг-экв/дм³ – 1,2-2,4,

сульфаттар (SO⁴), мг/дм³ – 20-36.8.

құрғақ қалдық, мг/дм³ – 95-154,8,

бос көмірқышқыл газы (CO₂), мг/дм³ – -,

фтор (F), мг/дм³ – 0,06-0,18,

хлоридтер (Cl), мг/дм³ – 5-10,3,

сілтілігі, мг/дм³ – анықталмайды.

өндірістік , ауыршаруашылық және тұрмыстық ластанулар:

фенол түзуші хлорфенолдар – 0,001-0,002,

көп күкіртті мұнай – 0,03-0,1.

3. су сапасының санитарлық көрсеткіштері:

Анион активті беткейлік активті заттар, мг/дм³ – 0,2-0,36,

Оттегіне биохимиялық қажеттілік (толық ОБҚ), мгО₂/дм³ – 1,46-4,8,

окисляемость перманганатная, мгО₂/дм³ – 6,48-12,46,

аммоний солевой (NH₃), мг/дм³ – 0,2-0,8,

нитриты (NO₂), мг/дм³ – 0,003-0,012,

нитраты (NO₃), мг/дм³ – 1,2-2,4,

1. Биологические показатели воды:

число сапрофитных бактерий в 1 см³ – 80-1100,

число лактозоположительных кишечных палочек в 1 дм³ – 12000-50000,

1 дм³–тағы ішек инфекциялары қоздырғыштары (1 дм³ сальмонеллалар, шигеллдар, энтеровирусытар), колифагтар

1 дм^3-тағы энтерококктар, фитопланктон (мг/дм³) табылған жоқ.

Коммуналды гигиена бөлімінің меңгерушісінің кеңестегі сөзі:

ГОСТ 2761-84 құжатына сәйкес Н.қаласына орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету көздерін таңдау кезінде бірінші кезекте міндетті түрде жер асты пласт аралық қысымды суға көңіл бөлу керек. Санитарлы-топографиялық және гидрогеологиялық сипаттамасы күдік тудырмайды. Су дебитіне баға беру үшін, СНиП «Водоснабжение. Наружные сети и сооруженияң құжаты бойынша бір тұрғынға шаққандағы су қажеттілік салыстырылады; ол осы құжаттың талабына сәйкес келеді.; 50 000 тұрғын үшін (әр адамға 150 л) 7500 м³ су қажет. әрбір артезиандық скважина 250 м³ су беретін болса , соған сәйкес тұрғындарды сумен қамтамасыз ету үшін кемінде 40 артезиандық скважина керек (оның ішінде 10-ы қосымша). Алынған анализдер негізінде су көзі бірінші класқа жатады және де су сапасы ГОСТа 2761-84 және СанПиНа 3.02.002-04 «Санитарно-эпидемиологические требования к качеству питьевой воды централизованных систем питьевого водоснабженияң құжаты талаптарына сәйкес келеді. Санитарлық күзету зонасын ұйымдастыруға келсек, СанПиН 3.01.067-97 «Зоны санитарной охраны источников водоснабжения и водопровода хозяйственно-питьевого назначенияң құжаты бойынша 3 белдеу қажет. 1-ші белдеу мөлшері 30 км, 2-ші және 3-ші белдеу шекаралары есептеу әдісімен анықталады. Гидрогеологиялық мәліметтерге сәйкес, бір скважинаның әсер ету радиусы 200 м; осыған байланысты скважиналардың өзара арақашықтығы 400 м-ден кем болмау керек. Тәжірибелік-зерттеу скважинасы қаладан 500 м қашықтықта орналасқан, осыған сәйкес 40 скважинадан қоректенетін су құбыры үшін СКЗ-ны ұйымдастыру мүмкіндігі жоқ, сондықтан берілген орталықтандырылған шаруашылық ішер сумен қамтамасыз ету көзі тиімді емес. Одан басқа жұмыс істейтін 30 қондырғы және 10 қосымша скважина экономикалық жағынан тиімсіз.

С. өзенін бағалау үшін оның санитарлы топографиялық және гидрогеологиялық сипаттамасы жеткілікті. Өзен суы тартылуы кезіндегі дебиті де су қажеттілікті қамтамасыз етеді. Берілген анализдер бойынша, су сапасы 2-класқа сәйкес келеді (ГОСТ 2761-84, кесте 2.). ГОСТ мәліметтеріне сәйкес, су құбыры станциясында СанПиНу 3.02.002-04 «Санитарно-эпидемиологические требования к качеству питьевой воды централизованных систем питьевого водоснабжения. Контроль качестваң құжаты талаптарына сәйкес су алу үшін міндетті түрде коагуляцияны , тұндыруды, сүзуді және залалсыздандырылуды қарастыру керек; су көзінде хлорфенол түзетін фенол кездесетін болғандықтан, залалсыздандыру әдісіне хлорлауды преаммонизациямен бірге жүргізуді ескеру керек. Жобаланып отырған шаруашылық-ішер су құбырының санитарлы-эпидемиологиялық сенімділігін қамтамасыз ету мақсатында СанПиН (Зоны санитарной охраны источников водоснабжения и водорода хозяйственно-питьевого назначенияң құжатына сәйкес 3 белдеулі СКЗ-сын ұйымдастыру қажет. Ағынды суларды фенолдан тазарту тиімділігін қамтамасыз ету үшін, М. қаласын 2 белдеуге кіргізу керек.

Кеңес жобасының шешімі. (Водоканалпроектң өкілі мен санэпидстанцияның коммуналды гигиена бөлімінің меңгерушісінің баяндауын таңдап және қорытындылай отырып, кеңес мынандай қаулы шығарды:

1. Н. қаласын орталықтандырылған шаруашылық-ішер су көзімен қамтамасыз ету үшін С. өзенін таңдау.

2. Н. қаласы су құбырының бас қондырғылары схемасын «Водоканалпроект» талдауы қажет.

3. Су құбырының бас қондырғылары мен тарату торабының жоба материалдарын Н. облысы санэидстанциясының келісіміне беру.

Мамандық: «Қоғамдық денсаулық сақтау»

Коммуналдық гигиена және балалар мен жасөспірімдер гигиенасы кафедрасы