Кейінгі орта ғасырлардағы Қазақстан

Сырдарияда берік орнығу үшін

Қасьи хан Орта Азиядағы саяси

жағдайды тиімд пайдаланды.

1513 жыл - Қасым хан Сайрамды

алды.

1513 жыл - Бабырдың ізбасары Қаттабе: шақыруымен Қасым хан онымен ода: жасасып, Ташкент билеушісі Сүйініи қожаға соғыс ашты.

Ташкент түбінде Қасым хан жараланып Сайрамға шегінді. 1513 жылы Моғолстаі ханы Сүлтан Саидпен одақтас болып Ташкентке бірігіп жорық жасауға

келісті. Алайда қыстың таяп қалғандығын байланысты, бүл

жорық кейінге қалдырылдь 1514 жылы Сүлтан Саид Шығыс Түркістанғ кеткен соң қазак ханының Жетісудағы биліі нығайды. Ноғай Ордасындағы саяс дағдарысқа байланысты көптеген ру ме: тайпа Қасым хандығына көшіп келді.

Монгол шапқыншылыгынан кейі түңғыш рет барлық дерлік қазақ руларі мен тайпалары бір мемлекетке бірікті.

Қазақ хандығындағы халық саны 1 млн.ғ I жетті.

Алғаш рет орыс мемлекетімен (Васили Ь III, 1505-1533жж) дипломатиялық қатынас орнатылды.

Қазақ хандығының дербес мемлекет есебінде Батыс австриялық Еуропаға танылғандығы дипломат

Зигмун Гербрештейннің "Мэскеулік жазулар

қолжазбасында айтылады.

Қасым хан эдеп-ғүрыптарды бір жүйеі келтіріп, алғаш рет зандар жинағ "Қасым ханнын қасқа жо.тын шығарды.

Заң 5 бөлімнен түрады: Мал-мүлік жэне жерге байланыст қатынастар.

Қылмыс пен оларға қолданылаты жазалар.

Әскери қызметті, эскери міндетті атқар ережелері жэне эскер тэртібі бүзушыларға берілетін жазалар.

Елшілік қатынастарды реттеу.

Халықтық дэстүрлерді өткізу тэртібі (і беру, той-думандарды өткізу т.б.)

Қасым билігінің соңғы кезендері (Х\ ғ.) тыныштық заман болды. Ол халыққа хг билігін мойындата отырып, ел бірлігін сақты білді. Сауда дамып, Сауран қаласы

сауда орталығына айналды.

Бұл дэуірде Қазақстан даласын, Оңтүстік Сібірді және Орал аймағын шығу тегі жағынан үқсас, өзіндік мэдениеті бар тайпалар мекендеді. Бүл мэдениеттің алғашқы ескерткіші табылған Оңтүстік Сібірдегі Ачинск қаласы маңындағы

Андроново селосына байланысты бұл кезең - Андронов мәдениеті деген атау алды (1914 ж. археолог

Б.В. Андриановтың қазба жұмысы

А.Я. Тугаринов)). 1927 жыл-археолог М.П. Грязнов аңдронов мэдениетінің ескерткіштерін Батыс Қазақстаянан тапты. Бұл мэдениетті , зегггтеуші қазақстандық ғалымдар - Ә.Марғұлан, К.А. Акышев, А.Г. Максимова, С.С. Черников, А.М. Оразбаев. Қола дэуірі ескерткіштері табьшған Гаймақ: Минусинск-Орал таулары - Батыс Сібір жазығы-Памир таулары. Андронов тайпалары Қазақстанның барлық аймағын мекендеген.

Бұл өңірден 30-дан астам елді мекен, 150-деи қабір (қорымдар) қазып

зерттелді. 200-ге жуық корым табылды.

Ең ежелгі қала - Арқайым қаласы (Қостанай мен Челябы облыстарының шекарасы).

А) Шаруашылығы.

Б.з.б. 3 мың ж. соңында Қазакстанның таулы жэне далалы аудандарында егіншілік пайда болды.

Андронов тайпаларының тіршілігінде егіншілік болған. Олар негізінеңбидай, қарабидай және тары өсірді. Егіншілікпен қатар мал өсіру жедел қарқынмен дамып, негізгі салаға айналды. Андроновтық тайпалар қос өркешті бактриаң түйелерін өсірген. Түйе бейнелері жартастарға салынған, ал Үшқатты қонысынан түйенің қыш мүсіні, Ақсу-Аюлыдан бота сүйегі, Алексеевка қонысынан түйе сүйектері табылды.

Б.з.б. I мыңжылдықтың басында андроновтықтар аралас

шаруашылықпен айналысып, егін егіп, мал өсірген. Олар тұңғыш рет қыста малды қолда ұстау тэжірибесін енгізді. Үй маңындағы жайылымдар

жарамсыз болып қалған кезде бақташылар жаңа жайылымдарға

көшіп отырды. Бұл-мал өсірудің жайлаулық тәсілі (жартылай көшпелі). Ерлер жайылымдарға кетіп, мекендеріне күз соңына таман оралған . Әйелдер мен балалар егіншілікпен айналысып, тұракты мекендерде қалды. Кейінгі қола дэуірінде Қазақстанның далалык аудандарында мал өсіру шаруашылықтың негізгі саласына айналды.

Бұл жағдайда малдың құрамы өзгеріске ұшырап, ірі кара азайып, қой мен жылқы көбейді. Орталық Қазакстанда түйе өсірілді.

Көп малды қолда ұстау мүмкіндігі болмай, шаруашылықтың жаңа түрі- көшпелі - мал шаруашылығы шыға бастады.

Андронов тайпаларында жеке меншіктің пайда болуына мал шаруашылығына көшу ықпал етті.

Кен өндіру б.з.б. III мыңжылдыкта басталған.

Кен өндіру әдістері: 1) Жұмсақ кен-қайламен омыру арқылы