9.3 Ішкі шаруашылық жерге орналастыру жұмыстарындағы дайындық жұмыстары.

Ішкі шаруашылық жерге орналастыру жобасын негіздеу үшін шаруашылықтың жерін мінездемелейтін құжаттар мен материалдар жиналуы керек: қазіргі кездегі қалыптасқан территориясының орналасуы; шаруашылық салаларының қазіргі кездегі жайы және әрқарай дамуы жайындағы деректер. Барлық деректерді дайындық жұмыстары арқылы жинап алынады.

Камералдық дайындық жұмыстарына деректерді, құжаттарды жинау, жүйелеу және зерттеу жұмыстары жатады.

Мына құжаттар жиналады: пландық-картографиялық, жер-кадастрлық, зерттеу материалдары салалардың экономикалық жайы жайында деректер, шаруашылықтың орналасқан запасының агроклиматтық жағдайы жайында, шаруашылық әрқарай дамуы, территориясының орналасуы (организация) жайында перспективалық болжамдар, бұрыңғы жасалған жобалар және т.б.

Пландық-картографиялық материалдар - жер иелігінің планы, әртүрлі зерттеу жұмыстарының сызбалары (топырақ, топырақ-эрозиялық, топырақ-мелиоративтік, геоботаникалық, т.б.)

Жер иелігінің (жер пайдаланудың) планы – жобалау жұмыстарының техникалық негізі.

Рельефі күрделі жерлерде пландар горизонтальдарымен болуы керек, егістіктер қартасы болуы керек.

Аудандық немесе шаруашылық жер-кадастрлық кітаптар арқылы: жер иелігі бекітілгені, көлемдері және сапасы жайында есепке алу жұмыстары, топырақты бонитировкалау және жерге экономикалық баға беру жайында материалдар жиналады.

Елді мекендегі халқының саны (оның ішінде жұмысқа жарайтын адамдар) жайында және үй қасындағы жерлер жайында анықтамалар жиналады.

Табиғат жағдайы жайында пландық картографиялық материалдарға қосымша әртүрлі зерттеу және ізденіс жұмыстарының материалдары жиналады (топырақ, геоботаникалық, орман-мелиорациялық, су шаруашылық және т.б.). Бұл зерттеу жұмыстарының жүргізілген уақыты, сапасы, олардың жобалауда жұмыстарына жарайтындылығы анықталады, және қосымша қандай зерттеу және ізденіс жұмыстарының керек екендігі анықталады.

Топырақ зерттеу материалдар бойынша топырақ жамылғысының (покров) физико-химиялық қасиетін горизонттардың қалыңдағын, механикалық құрамын, сортаңдылығың және сортаңдалануын, зерттейді топырақтың агроөндірістік группаларын және оларды пайдалану жайында рекомендациялар (ұсыныстарды) зерттейді.

Эрозиялы жерлер болса оларға, қосымша топырақ-эрозиялық зерттеулер жасалып, эрозияға шалыну қауіпі бар жерлердің көлемі анықталып, топырақ сақтау әрекеттері белгілеледі.

Геоботаникалық зерттеу материалдары арқылы шабындықтар мен жайылымдардың әр түрлерінің, сезондық жайымлымдардың өнімділіктері зерттеледі, олардың мал өсіруде қайсысын қай малға тиімді пайдалануы жайында рекомендациялар беріледі.

Жол зерттеу жұмыстарының материалдағы арқылы жолдардың (ортақ және ішкі) жүк тасымалдылығын, қозғалыстың қарқындылығын, жол жамылғысының түрін, жол ғимараттары жайында жолдарың мінездемелері беріледі.

9.4 Шаруашылықтың экономикалық және әлеуметтік жағдайын зерттеу.

Шаруашылықтың экономикалық және әлеуметтік жағдайын зерттеу үшін және әрқарай даму жолдарын білу үшін соңғы өткен үш-бес жылдың жылдық есеп беру көрсеткіштері зерттеледі. Келешек 5-10 жылдық әлеуметтік және экономикалық дамуы жайында жоспарлар қаралынады. Осы зерттеулер арқылы шаруашылықтың жағдайын мінездемелей мына деректер жиналады:

- өндіріс мамандығы және РАПО (райондық агроөндірістік бірлігіндегі (ААӨБ) шаруашылық аралық байланыстары жайында құрамында атқаратын міндеті;

- егістік көлемі, егістік құрамы, органикалық және минералдық тыңайтқыштар енгізу, дала жеміс-шөп өсімдіктері көпжылдық өсімдіктер және мал азықты а/ш пайдаланулар, өсімдік шаруашылығының өнімі және оны пайдалануы;

- мал басы түрімен, породосы және жастары бойынша топтары, өрісі структурасы, азықтың жеткіліктілігі, малдардың өнімділігі, мал шаруашылығының өнімі және оны пайдалануы;

- көмекші салалардың барлығы даму көрсеткіштері;

- өндіріс салалары, өндіріс бөлімшелері, елді мекендер бойынша адам еңбегінің жеткіліктілігі (трудообеспеченность);

- техниканың барлығы, оны пайдалануды ұйымдастыру түрлері, мал, өсімдік және көмекші салалардағы негізгі жұмыстардың механикаландыруы;

- тұрмыс, мәдени-тұрмыстық және өндірістік құрылыстардың барлығы, жағдайы (состояние) және құны, басқа да территорияны инженерлік жабдықтау;

- энергиямен қарулануы, еңбек өнімділігі, өнімнің өзіндік құны, ақшалай кіріс, оны бөлу, өндіріске жұмсалған қаржы, еңбек ақы.

Аудандық жерге орналастыру схемасын және басқа болжау, жобалауға дейінгі жасалатын схемаларды зерттеп, олардың қолдану жайын тексеріп, керекті көшірмелер жасалады.

Территориялы инженерлік жабдықтау (мелиорациялық, орман-мелиорациялық, елді мекенді пландау және салу, т.б.) жобалары, немесе мәдени-техникалық, эрозияға қарсы және басқа шаралар бойынша техно-жұмыс жобаларының копияларын, сызбаларының көшірмелерін жасап, керекті деректерді жазып алу керек (кейін территорияны орналастырғанда пайдалану үшін).

Осы камералдық дайындық жұмыстарында жиналған материалдарды зерттей отырып, далалық жұмыстардың көлемін, мазмұнын анықтайды.