C) пептидтік байланыстың түзілуінен;

D) зат алмасудан;

E) транслокациядан.

94. Тірі организмдерді және биологиялық жүйелер мен үдерістерді адамның мақсатына сай өндірісте қолдануды ғылымдардың қайсысы зерттейді?

A) цитология;

B) биология;

C) экология;

D) эмбриоинженерия;

E) биотехнология.

95. Биотехнология шаруашылықтың қандай саласына үлкен әсерін тигізеді?

A) ауылшаруашылығына;

B) өндіріске;

C) қара металлургияға;

D) түсті металургияға;

E) энергетикаға.

96. Қандай әдіс арқылы құрастырылған жаңа организм биотехнологиялық өндірісте қолданылуы мүмкін?

A) генинженериялық;

B) цитологиялық;

C) эмбриологиялық;

D) биологиялық;

E) химиялық.

97. Коделеуші бөліктің алдындағы қосымша тізбекті қалай атайды?

A) жалпы;

B) код;

C) геном;

D) лидер;

E) қысқа.

98. Инсулин қай жерде түзіледі?

A) ұйқы безінде;

B) генде;

C) хромосомада;

D) жыныс жасушаларында;

E) сомалық жасушаларында.

99. Судағы бейорганикалық және өлі органикалық заттармен қоректенетін микроорганизмдерді не деп атайды?

A) сапрофиттер;

B) мезофиттер;

C) склерофиттер;

D) суккуленттер;

E) полифиттер.

100. Инсулин гормонының ұзындығы қанша полипептидттік тізбектен құралған?

A) бес;

B) екі;

C) алты;

D) төрт;

E) үш.

101. Инсулин гормондары қандай тізбектерден құралған?

A) микроэлементтік;

B) дәрумендік;

C) минерандық;

D) ферменттік;

E) полипептидтік.

102. Кейбір органиклық қоспалардан суды тазарту және түссіздендіру үшін қандай әдіс қолданылады?

A) каогулияция әдісі;

B) флотация әдісі;

C) хлорлау әдісі;

D) адсорбция;

E) абсорция,

103. Адам инсулині алғаш рет қашан синтезделді?

A) 1978 ж.

B) 1950 ж.

C) 1958 ж.

D) 1918 ж.

E) 1965 ж.

104. Жер бетіндегі ашық су қоймаларда қандай организмдер көп мөлшерде болады?

A) бейорганизмдер;

B) микроорганизмдер;

C) ксерофиттер;

D) автотрофтар;

E) склерофиттер.

105. Вирустың сыртқы ақуызды қабығын қалай атайды?

A) хромосома;

B) мутант;

C) геном;

D) капсид;

E) матрица.

106. Ген жұмысының реттеу типі: репрессор молекуласын ген-оператормен байланысты құрылымды гендердің транскрипциясын тежейтін бақылау қалай аталады?

A) жалпы;

B) позитивтік;

C) негативтік;

D) құрама;

E) жеке.

107. Ген орналасқан хромосоманың бөлігін не деп атайды?

A) матрица;

B) мутант;

C) локус,

D) клон;

E) кодон.

108. Евроодақ заңнамасы бойынша өнім құрамында ГМ заттары оның салмағының қанша пайызын құраса, өндірушілер ол жөнінде сыртқы қорабында жазу керек болады?

A) 2,1% асса;

B) 1,1% асса;

C) 0,9% асса;

D) 2,5% асса;

E) 3,0% асса.

109. Қатерлі ісік ауруын қоздыратын генді не деп атайды?

A) мутант;

B) кодон;

C) клон;

D) локус;

E) онкоген.

110. Бұрын функциясы бар геннің мутациялануы нәтижесінде пайда болған активтілігі жоқ элементті қалай атайды?

A) онкоген;

B) псевдоген;

C) кодон;

D) локус;

E) клон.

111. Бактериялардың коньюгациясын немесе қарапайым жыныс үдерісін қамтамасыз ететін плазмиданы қалай атайды?

A) фактор-Ғ;

B) фактор-R;

C) фаг;

D) геном;

E) вектор.

112. Қабығының жарылуы арқылы жасушаның ыдырауын не деп атайды?

A) локус;

B) онкоген;

C) лизис;

D) клон;

E) кодон.

113. Ақуызды репрессормен байланысатын бөлігін қалай атайды?

A) мутаген;

B) оператор;

C) онкоген;

D) клон;

E) локус.

114. Биотехнологиядағы технологиялық үдерістерді жетілдіруге қажетті құрал-жабдықтарды өндіруге бағытталған ғылым саласы қалай аталады?

А) генетикалық инженерия;

B) биологиялық инженерия;

C) ДНҚ- технологиясы;

D) рекомбинантты ДНҚ технологиясы;

E) протоемика.

115. Бірнеше рестриктазалар тани алатын бөліктері бар линкерді қалай атайды?

A) локус;

B) монолинкер;

C) онкоген;

D) мутант;

E) полилинкер.

116. Генетикалық рекомбинанттық бірлікті не деп атайды?

A) рекон;

B) мутон;

C) онкоген;

D) локус;

E) геном.

117. Фаг пен плазмида арасындағы гибрид фаг ретінде де және плазмида сияқты да дами алатын векторды қалай атайды?

A) антидене;

B) геном;

C) ядро;

D) фазмида;

E) антиген.

118. Бактериялардың дәрі-дәрмектерге төзімділігін қамтамасыз ететін плазмиданы қалай атайды?

A) фактор-R;

B) фактор-Ғ;

C) фаг;

D) геном;

E) вектор.

119. ДНҚ-ның өзін-өзі синтезделуін қалай атайды?

A) репликация;

B) генерация;

C) мутация;

D) метаболизм;

E) гомеостаз.

120. Кейбір денелік жасушалардың бүтін организмге дейін дами алу қабілетін қалай атайды?

A) терминация;

B) трансфекция;

C) трансляция;

D) делеция;

E) дупликация.

121. Хромосома бөлігінің жоғалуын қалай атайды?

A) трансляция;

B) транскрипция;

C) делеция;

D) дупликация;

E) инверсия.

122. Реттеуші ақуызбен байланысты, геннің транскрипциясын іске қосатын молекуланы қалай атайды?

A) фаг;

B) интрон;

C) геном;

D) вектор;

E) индуктор.

123. Ақуызды коделейтін генетикалық информациясы бар эукариоттық құрылымды геннің бөлігін қалай атайды?

A) экзон;

B) ядро;

C) плазма;

D) локус;

E) фаг.

124. Бактериялық РНҚ-полимеразаның суббөлігін қалай атайды?

A) мутант;

B) фактор-Ғ;

C) фактор-R;

D) сигма фактор;

E) вектор.

125. ДНҚ-ның ерекше нуклеотидтер тізбегін танып, қостізбекті үзуді қамтамасыз ететін ферментті қалай атайды?

A) лактаза;

B) инсулин;

C) полимераза;

D) рестриктаза;

E) соматотропин.

126. Соматотропиннің секрециясын тежейтін гормонды қалай атайды?

A) билирубин;

B) инсулин;

C) гемоглобин;

D) соматостатин;

E) лактаза.

127. Генді бөтен жасушаға тасымалдай алатын құрылымды не деп атайды?

A) локус;

B) вектор;

C) геном;

D) мутон;

E) лидер.

128. Рестриктазамен кесілген ДНҚ фрагментін қалай атайды?

A) рестрикт;

B) локус;

C) мутон;

D) онкоген;

E) фаг.

129. Көптеген жасушалар колониялары арасында қажетті ген бар векторды іздеу үдерісі қалай атайды?

A) инверсия;

B) трансляция;

C) делеция;

D) дупликация;

E) скрининг.

130. Тандемді қайталанатын ДНҚ-ның транскрипцияланбайтын бөлігін қалай атайды?

A) спейсер;

B) фаг;

C) фазмида;

D) геном;

E) фенотип.

131. Хромосоманың құрамына енетін негізгі ақуыздарды не деп атайды?

A) фенотип;

B) мутондар;

C) гистондар;

D) генотип;

E) геном.

132. Жасушаның хромосомадан тыс бөліктеріндегі барлық генетикалық элементтердің жиынтығын қалай атайды?

A) интрон;

B) плазмон;

C) рекон;

D) оперон;

E) фаг.

133. Бактериялық ДНҚ-мен байланыса алатын плазмиданы қалай атайды?

A) локус;

B) хромосома;

C) геном.

D) эписома;

E) кодон.

134. Репликацияның, транскрипцияның немесе трансляцияның аяқталуына әкелетін үдерісті қалай атайды?

A) делеция;

B) терминация;

C) дупликация;

D) инверсия;

E) трансверсия.

135. РНҚ-ның бірінші негізіне сай келетін ДНҚ-ның бөлігін қалай атайды?

A) старт;

B) кросс;

C) экзен;

D) эндон;

E) стайл.

136. РНҚ матрицасында ДНҚ-ны синтездейтін ферментті қалай атайды?

A) полимераза;

B) лактаза;

C) кері транскриптаза;

D) лигаза;

E) полисахарид.

137. Информациялық РНҚ-ның жалғыз молекуласымен байланысқан екі және одан да көп рибосомаларды қалай атайды?

A) моносома;

B) полисома;

C) сома;

D) геном;

E) хромосома.

138. ДНҚ молекулаларын қажетті жерлерінен кесіп алу қандай ферменттер көмегімен жүзеге асырылады?

А) гидролаза;

B) пепсин;

C) лигаза;

D) лейцин;

E) рестриктазалар.

139. Генетикалық элемент-орташа қайталанатын ДНҚ типін қалай атайды?

A) жеке;

B) мобильді;

C) жалпы;

D) кері;

E) жанама.

140. Генетикалық рекомбинацияның бөлігін қалай атайды?

A) мутант;

B) рекон;

C) геном;

D) локон;

E) кодон.

141. РНҚ-ның жетілуін қалай атайды?

A) процессинг;

B) делеция;

C) дупликация;

D) инверсия;

E) проверсия.

142. Рестрикциялық ферменттер рестриктазалар танитын нүктелері бар қысқа қос тізбектік синтетикалық олигонуклеотидтерді қалай атайды?

A) линкер;

B) мутант;

C) оператор;

D) онкоген;

E) локус.

143. ДНҚ бөліктерін қайта «тіге» немесе «желімдей» алатын ферменттер қалай деп аталады?

А) рестриктазалар;

B) лигаза;

C) гидролаза;

D) лизин;

E) лейцин.

144. Құрамына 2250-ден 400000 жұпқа дейін нуклеотидтер кіретін ДНҚ молекуласы қалай аталады?

А) плазмидтер;

B) ақуыздар;

C) ауксин;

D) изолейцин;

E) лизин.

145. Генді химиялық жолмен қолдан тұңғыш рет кім және қашан синтездеді?

A) Ч. Дарвин, 1885 ж.;

B) К. Эрике, 1917 ж.;

C) Г Корана, 1969 ж.

D) А.С. Мончадский, 1932 ж.;

E) Э. Геккель, 1885 ж.

146. Плазмида терминін ғылымға кім және қашан енгізді?

А) Колмер мен Кинкель, 1947 ж.;

B) Рудольф және Хельброннер, 1957 ж.;

C) Л. Пастер мен И. Мечников, 1957 ж.;

D) И.Н. Мечников пен Р. Гарднер, 1963 ж.;

E). Джошуа Ледерберг, 1952 ж.

147. Кім және қашан алғаш рет рекомбинантты ДНҚ алды?

А) А.С. Мончадский, 1932 ж.;

B) К. Эрике, 1917 ж.;

C) Ч. Дарвин, 1885 ж.;

D) америкалық ғалым П Берг, 1972 ж.;

E) Э. Геккель, 1885 ж.

148. Қандай заттар әр түрге, кластарға және типтерге жататын жасушалардың бірігуін тездете алады?

А) рестриктазалар, гормондар;

B) Сендай вирусы, полиэтиленгликоль;

C) гидролаза, фруктоза;

D) лизин, триптофан;

E) лейцин, изолейцин.

149. Сомалық жасушаларды гибридизациялау әдісін алғаш кім және қашан жасады?

А) Г Корана, 1969 ж.;

B) Ж. Барский, 1960 ж.;

C) Ч. Дарвин, 1885 ж.;

D) А.С. Мончадский, 1932 ж.;

E) Э. Геккель, 1885 ж.

150. Сомалық жасушалардың түр ішіндік және түр аралық гибридтерін алғаш рет кім және қашан алған?

А) Ч. Дарвин, 1885 ж.;

B) Г Корана, 1969 ж.;

C). К. Гржешик 1973 ж. ;

D) А.С. Мончадский, 1932 ж.;

E) Ж. Барский, 1960 ж.;

151. Бір жасушадан бөлініп алынған жеке хромосоманы, басқа жасушаға енгізудің жолдарын алғаш кім және қашан тапқан?

А) Г Корана, 1969 ж.;

B) Мак-Брайд, Озер, 1971 ж.;

C) Ч. Дарвин, 1885 ж.;

D) А.С. Мончадский, 1932 ж;

E) Ж. Барский, 1960 ж.

152. Тірі жануарлар жасушаларын ағзадан бөліп алып оны in vitro жағдайында қажетті жағдайлар жасау арқылы өсіру идеясын алғаш рет айтқан ғалым?

А) Алексис Каррел;

B) А.С. Мончадский;

C) Мак-Брайд, Озер;

D) Ч. Дарвин;

E) Клод Бернар.

153. ДНҚ молекуласы құрамындағы нуклеотидтер бір- бірінен не себептен айрықшаланады?

А) азот негізді заттар түрлерінің кіруіне байланысты;

B) амин қышқылдары түрлеріне байланысты;

C) гормондар мен ферменттер түрлеріне;

D) құрылымдық ерекшеліктеріне;

E) кодон құрылымына байланысты.

154. Вектор ретінде қандай ағзаларды пайдалануға болады

А) гормондар мен ферменттер;

B) аденин, гуанин, цитозин, тимин;

C) плазмидалар, әр түрлі бактериофагтар, хайуандар мен өсімдіктер вирустарын;

D) микроорганизмдерді;

E) азот негізді заттарды.

155. Плазмидтер дегеніміз не?

А) бактерия құрамына кіретін заттар;

B) құрамына 2250-ден 400000 жұпқа дейін нуклеотидтер кіретін ДНҚ молекуласы;

C) өкпедегі зат;

D) май құрамына кіретін зат;

E) амин қышқылы.

156. Ген инженериясы жұмыстарында лигаза ферменттерінің атқаратын қызметі қандай?

А) ассимиляция үдерісін бақылау;

B) ДНҚ-ының бөліктерін ажырату;

C) қажетті гормондар синтезі;

D) энергия қорын толықтыру;

E) түрлі ағзалардан алынған ДНҚ-ының бөліктерін біріктіру.

157. Жасушалық инженерияның негізгі қызметі қандай?.

А) денелік (сомалық) жасушалармен әр түрлі манипуляциялар жасау;

B) жасушаларды өсіру;

C) жасушаларды жою;

D) жыныс жасушаларын көбейту;

E) дифференциялды жасушаларды алу.

158. ДНК-ның құрамы қандай типті нуклеотидтерден тұрады?

А) аденин, тимин, гуанин және цитозин;

B) амин қышқылы, ақуыздар, майлар және липидтер;

C) ферменттер, гормондар, қышқылдар мен тұздар;

D) су молекулалары, атомдар мен оттегіден;

E) гормондар, майлар және липидтер.

159. Алғаш рет ағзадан тыс жерде жасушалардың сақталу мүмкіндігін қашан және кім іс жүзінде дәлелдеп берген?

А) 1885 жылы У Ру;

B) , 1890 жылы Ч. Дарвин;

C) 1917 жылы В.И. Ленин;

D) 1913 жылы Алексис Каррел;

E) 1907 жылы Р Гаррисон.

160. Алғаш рет жасанды орта ретінде эмбрион сүзіндісімен байытылған қан плазмасын кім және қашан пайдаланған?

А) Алексис Каррель, 1913 ж.;

B) Г Корана, 1969 ж.;

C) Ч. Дарвин, 1885 ж.;

D) А.С. Мончадский, 1932 ж.;

E) Ж. Барский, 1960 ж.

161. Кім және қашан алғаш рет зерттеу жұмыстарына «тамшы» әдісін ендірді?

А) Г Корана, 1969 ж.,

B) Р Гаррисон, 1907 ж.;

C) Ж. Барский, 1960 ж.;

D) Алексис Каррель, 1913 ж.;

E) Клод Бернар, 1885 ж.

162. Сүйек кеміктерінде кездесетін және қан жасушаларын түзетін діңгек жасушалары қалай аталады?

А) эритроцит жасушалары;

B) гематопоэтикалық жасушалар;

C) лейкоцит жасушалары;

D) моноциттік жасушалары;

E) тромбоцит жасушалары.

163. Эмбриональдық жасушаларының ересек діңгек жасушаларынан басты артықшылығы?

А) өлмеуі;

B) тез көбеюі;

C) иммундық жауап рекациясының көп ұшырасу мүмкіндігі;

D) қартаймауы;

E) иммундық жауап рекациясының аз ұшырасу мүмкіндігі.

164. Басқа жасушаларға айналу қабілетіне иелік құбылысы қалай аталады?

А) жыныс жасушалары;

B) регенеративті ерекшелігі;

C) плюрипотенттілік ерекшелік;

D) моноциттік жасушалары;

E) тромбоцит жасушалары.

165. Ағза мүшелерінде қандай жасушалар хромосомалардың екі жұп көшірмелерінен, яғни диплоидтық саннан тұрады?

А) аталық жасушалары;

B) ұрықтық жасушалары;

C) аналық жасушасы;

D) денелік (сомалық) жасушалары;

E) даун ауруымен науқаста.

166. Ағза мүшелерінде қандай жасушалар хромосомдардың гаплоидты көшірмелерінен, яғни тақ саннан тұрады?

А) ұрықтық жасушалары;

B) эпителийлер;

C) нефрондар;

D) бұлшық ет жасушалары;

E) жүйке жасушалары.

167. Ғылымдағы ақуыздар түзілуі мен олардың құрылымын зерттейтін бағыт қалай аталады?

А) биология;

B) цитология;

C) протеомика;

D) иммуногенетика;

E) биотехнология.

168. Амин қышқылдары бір-бірімен қандай байланыс арқылы жалғасады?

А) қышқылдық;

B) пептидтік;

C) негіздік;

D) сутектік;

E) азоттық.

169. Пептидтік байланыс қалай жүзеге асырылады?

А) иондық байланысулар арқылы;

B) екі амин қышқылдары өзара карбоксильді байланысады;

C) екі амин қышқылдарының өзара тартылуы арқылы;

D) екі сутектік байланыс арқылы;

E) бір амин қышқылының аминдік тобы мен, екінші амин қышқылының карбоксилді тобы жалғасуы арқылы.

170. Дисульфидтік байланыс деп қандай байланыс айтылады?

А) екі сутектік байланыс арқылы;

B) екі амин қышқылдарының өзара байланысы арқылы;

C) үш амин қышқылдарының өзара байланысы арқылы;

D) күкірттің екі атомы арасында пайда болатын ковалентті байланыс;

E) иондық байланысулар арқылы.

171. Ақуыз пішінін өзгертуге ат салысатын молекулалар қалай аталады?

А) секреторлық шаперондар;

B) дезагрегациялаушы шаперондар;

C) ұстап тұрғыш шаперондар;

D) фолдинг-шаперондары;

E) петидтік шаперондар.

172. Жартылай ұйыған ақуыз молекуласын білгілі -бір қалыпта ұстап тұру үшін жаратылған молекулалар қалай аталады?

А) петидтік шаперондар;

B) секреторлық шаперондар;

C) фолдинг-шаперондары;

D) дезагрегациялаушы шаперондар;

E) ұстап тұрғыш шаперондар.

173. Дұрыс емес пішінді ақуыздарды айналдыратын шаперондар қалай аталады?

А) ұстап тұрғыш шаперондар;

B) дезагрегациялаушы шаперондар;

C) секреторлық шаперондар;

D) петидтік шаперондар;

E) фолдинг-шаперондары.

174. Жасушалар мембраналары арқылы тасымалданатын ақуыздарға ілесетін шаперондар қалай аталады?

А) ұстап тұрғыш шаперондар;

B) фолдинг-шаперондары;

C) секреторлық шаперондар;

D) дезагрегациялаушы шаперондар;

E) петидтік шаперондар.

175. Ақуыз фолдингі қарқынын арттыратын молекулалар қалай аталады?

А) фолдинг катализаторлары;

B) фолдинг-шаперондары;

C) ұстап тұрғыш шаперондар;

D) дезагрегациялаушы шаперондар;

E) секреторлық шаперондар.

176. Ақуыздардың ыдырауы қалай аталады?

А) гидролиз;

B) протоемика;

C) протеолиз;

D) фолддинг;

E) агрегация.

177. Ақуыз протеолизіне қатысатын ферменттер қалай аталады?

А) фолдинг шаперондары;

B) гидролиздік ақуыздар;

C) шаперондар;

D) протеолетикалық ферменттер;

E) ферменттер.

178. Қартайған немесе қате фолдингі жүрген ақуыздар қайтіп ыдыратылады?

А) гормондар көмегімен;

B) шаперондар көмегімен;

C) ферменттер көмегімен;

D) осмостық қысым арқылы;

E) убиквитиндермен тіркеседі және протеосомның қатысуымен.

179.Жасушадағы барлық ақуыздар бірлігі қалай аталады?

А) протеолиз;

B) протоем;

C) гидролиз;

D) геном;

E) амин қышқылдары.

180. Микроорганизмдерді қажетті өнім шығаруға бейімдеудегі басты кедергі не болып табылады?

А) табиғатына жат құбылыс – эукариотты ақуыздарды синтездеуге бағыттау;

B) температуралық режимдері;

C) амин қышқылдарының орналасу реті;

D) қоректік ортаның сәйкес келмеуі;

E) гормондардың әр түрлілігі.

181. Белгілі-бір ген коделейтін ақуыздың қандай қызмет атқаратындығын анықтауға мүмкіндік беретін технология қалай аталады?

А) антисенс-технологиясы;

B) геномдық технология;

C) гендік инженерия;

D) протоемика;

E) инженерлік энзимология.

182. Кім және қашан алғаш рет лимон қышқылдарын Penicillum және Mucor туысы зең саңырауқұлағының метоболиттік өнімі ретінде түзілетінін көрсетіп берді.

А) Г. Корана, 1969 ж.;

B) К. Веллер, 1893 ж.;

C) Ж. Барский, 1960 ж.;

D) Алексис Каррель, 1913 ж.;

E) Клод Бернар, 1885 ж.;

183. Қазіргі кездегі тамақ, химия және отын өнеркәсіптерінде кең пайдаланатын көне ашу өндірісі?

А) сірке қышқылын алу;

B) май қышқылын алу;

C) этанолды алу;

D) құмырысқа қышқылын алу;

E) сабындар алу.

184. Кім және қашан алғаш рет рет сүтқышқылының шығу тегі бойынша ашу үдерісінің өнімі екенін көрсетіп берді?

А) Г. Корана, 1969 ж.;

B) С. Блондо, 1847 ж.;

C) Ж. Барский, 1960 ж.;

D) Алексис Каррель, 1913 ж.;

E) Клод Бернар, 1885 ж.

185. Тірі ағзалардың өлі денелерден негізгі айырмашылығы?

А) метаболизм үдерісінің баяу өтуі;

B) метаболизм үдерісінің болмауы;

C) метаболизм үдерісінің болуы;

D) көру, есту сезу реакциялары;

E) қозғалуы.

186. Метаболизм үдерісі қандай реакциялардан тұрады?

А) тыныс алу, ас қорытудан;

B) катоболизм және анаболизмнен;

C) көру, есту сезуден;

D) қозғалу және жыбырлаудан;

E) ақуыз синтезінен.

187. Адам геномын зерттеу нәтижелері ақуыздарды коделейтін қанша мыңдай гендердің болатындығын көрсеткен?

А) 30-40;

B) 60-70;

C) 100-120;

D) 20-30;

E) 40-50.

188. Катоболизм кезінде қандай реакциялар өтеді?

А) ас қортылуы;

B) заттардың синтезделуі;

C) заттардың жиналуы;

D) заттардың дифференциялануы;

E) заттардың ыдырап бөлінуі.

189. Анаболизм кезінде қандай реакциялар өтеді?

А) заттардың дифференциялануы;

B) жылудың бөлінуі;

C) заттардың ыдырауы;

D) заттардың синтезделуі;

E) ас қортылуы.

190. Лиофилизацияны қандай үдеріс үшін пайдаланады?

А) дақылдарды сұрыптауда;

B) таза дақылдар алуға;

C) зиянды бактерияларды жоюға,

D) дақылдарды өсіруде;

E) дақылдарды сақтауға.

191. Микроорганизмдердің метаболизмі болып табылатын сұйық отынды белгілеңдер

А) этанол;

B) бензин;

C) ацетон;

D) солярка;

E) метан.

192. Ақуыздардың қайсысы аминқышқылдың құрамы бойынша теңдескен ретінде эталон бола алады?

А) бұлшық ет ақуыздары;

B) тауық жұмыртқасы ақуызы;

C) бауыр ақуызы;

D) балық уылдырығы ақуызы;

E) бидайдың ақуызы.

193. Себінді материалдарын өсіру үшін жасанды орта қандай болуы керек?

А) қою;

B) мөлдір;

C) құрамы бойынша ферментация өтетін ортаға ұқсас;

D) сұйық;

E) ластанған.

194. Зертханалық жағдайда өнеркәсіптік штаммдарды өсіруге арналған қоректік ортаға қойылатын талаптар?

А) МемСТ-қа сәйкес;

B) залалсыздандыруға жеңіл;

C) консистенциясы қоймалжың;

D) физиологиялық қажеттілігіне сәйкес;

E) құрамының қарапайымдылығы.

195. Қазіргі замандағы биотехнологияның өзіндік ерекшелігі неде?

А) генетикалық өзгертілген микроорганизмдерді пайдалануда;

B) арнайы қондырғылардың пайдаланылуында;

C) өндірістік масштабта жолға қойылғандығы;

D) тағам өнімдерін алуда;

E) органикалық қышқылдар алынуында.

196. Амин қышқылдарын алуда микробиологиялық тәсілдің химиялық тәсілден артықшылығы неде?

А) D-изомерлерді түзушілігінде;

B) L-изомерлерді түзушілігінде;

C) L,-D-изомерлердің қоспасын алу;

D) жасушада амин қышқылдарының жиналуы;

E) түзушілердің жеңіл еріктеуінде.

197. Белгілі амин қышқылына немесе терминациялық сигналға сәйкес келетін нуклеотидтер триплетін қалай атайды?

A) клон;

B) кодон;

C) локус;

D) матрица;

E) мутант.

198. Не себепті генді инженерлік өнімдерді алу үшін негізінен E. coli пайдаланылады?

А) көлемі шағын;

B) құрамы қарапайым;

C) генетикалық жағынан жақсы зерттелген;

D) құрылысы оңай;

E) тез өседі.

199. Нан жабу ашытқыларын алу үшін қандай қоректік ортаны пайдаланады?

А) бұршақ;

B) жүгері;

C) меласса;

D) сірне;

E) өсімдік гидролизаты.

200. Температураға төзімділіктеріне байланысты микробтар қандай болып бөлінеді?

А) психрофильді, мезофильді, термофильді;

B) базофильді монофильді, термофильді;

C) гетеротрофты, сапрофитті, вирусты;

D) тетрафильді, гомофильді, базофильді;

E) мезофильді, гетеротрофты, сапрофитті.

201. Психрофильді бактериялардың температуралық тіршілік ету аясы қанша?

А) 80-90⁰С;

B) 20-45⁰С аралығы;

C) 45⁰С-тан жоғары;

D) 50-60⁰С;

E) 20⁰С-тан төмен.

202. Микроорганизмдер ферменттерінің әсерінен органикалық қосылыстардың жартылай өзгеріп, қажетті өнім жиналуымен жүретін үдеріс қалай аталады?

А) микробтық индукция;

B) микробтық рансформация;

C) микробтық көбейту;

D) микробтық стерильдеу;

E) ферменттер өндіру.

203. Микробтық трансформация нәтижесінде қандай заттар алынады?

А) өндірістік қажеттілікке байланысты құнды өнімдер;

B) метаболиттер;

C) қажетсіз заттар;

D) микрорганизмдер;

E) бактериялар мен ашытқылар.

204. Ферментация өнімі жасушалар биомассасы болған жағдайда қандай заттар қалдық зат болып саналады?

А) ферменттер;

B) микроорганизмдер;

C) культуралды ортаның сұйықтығы;

D) жасушалар;

E) меласса.

205. Термофильді бактериялардың температуралық тіршілік ету аясы қанша?

А) 30-40⁰С;

B) 1-15⁰С;

C) 45⁰С-тан жоғары;

D) 45⁰С-тан жоғары;

E) 10⁰С-тан төмен.

206. Мезофильді бактериялардың температуралық тіршілік ету аясы қанша?

А) 20-45⁰С аралығы;

B) 1-15⁰С ;

C) 45⁰С-тан жоғары;

D) 30-40⁰С;

E) 80-90⁰С.

207. Ферментацияның негізгі өнімі культуралды сұйықтығы болған жағдайда қандай заттар қалдық зат болып саналады?

А) микроорганизмдер;

B) культуралды сұйықтығы;

C) амин қышқылдары;

D) жасушалық заттар;

E) бактериялар мен ашытқылар.

208. Седиментация мен декантация әдісі ақырғы өнімдерден нені бөліп алуда қолданылады?

А) жасушаларды;

B) културалды сұйықтығын;

C) микроорганизмдерді;

D) қоректік ортаны;

E) бактерияларды.

209. Экстракция әдісі ақырғы өнімдерден нені бөліп алуда қолданылады?

А) жасушаларды;

B) микроорганизмдерді;

C) ерітілген метаболиттерді;

D) гормондарды;

E) ақуыздарды.

210. Флотация әдісі ақырғы өнімдерден нені бөліп алуда қолданылады?

А) културалды сұйықтығын;

B) жасушаларды;

C) микроорганизмдерді;

D) қоректік ортаны;

E) бактерияларды.

211. Қандайда бір зат арқылы қоршаған ортадағы газдарды, буларды немесе еріген заттарды сорып алу қалай аталады?

А) сорбция әдісі;

B) экстракция әдісі;

C) флотация;

D) декантация;

E) хромотография.

212. Қандай заттарды әртүрлі ауруларды диагностикалау үшін қолданады?

A) моноклонды антиденелер;

B) минералдар;

C) биокатализаторлар;

D) микроэлементтер;

E) ақуыздар мен майлар.

213. Өсімдіктің соматикалық гибридизациясына негізделген протопластарды біріктіру әдісі қашан пайда болды?

А) 1962 ж.;

B) 1957 ж.;

C) 1970 ж.;

D) 1965 ж.;

E) 1445 ж.

214. Өсімдіктің соматикалық гибридизациясына негізделген протопластарды біріктіру әдісін қалай атайды?

А) дигибридтеу;

B) гетеросексуальды;

C) гомосексуальды;

D) гибридтеу;

E) парасексуальды.

215. Генетикалық модификацияланған (ГМ) деп қандай өсімдіктер айтылады?

А) гибридті өсімдіктер;

B) ағзасына жат ген (трансген) ендірілген өсімдіктер;

C) галлофитті өсімдіктер;

D) су тапшылығына төзімді өсімдіктер;

E) масағы өзгертілген дәнді дақылдар.

216. Трансгендердің басқа өсімдік түрлеріне спонтанды түрде көшуі (миграция) қалай аталады?

А) кросс;

B) имбридинг;

C) ауткроссинг;

D) мутация;

E) гибридизация.

217. Генетикалық модификацияға ұшыратылған, ағзасында летальды гені бар жәндіктерді, табиғи ортадағы жабайы туыстары арасына жіберу қалай аталады?

А) «Биогенетика»;

B) «Биошантаж»;

C) «Биодиверсант»;

D) «Модификант»;

E) «Мутант».

218. Өсімдік ұрығының ары қарай өсу қабілетінің жойылуын қамтамасыз ететін әдіс қалай деп аталады?

А) респираторлық;

B) терминаторлық;

C) трансгендік;

D) трансплантациялық;

E) жасушалық.

219. Қазіргі кезде адамдардың тағамдық қолданылуы үшін шығарылған генетикалық модификацияланған жануарлардың қандай түрі бар?

А) трансгенді бекіре балығы мен Enviropig шошқасы;

B) доли қойы мен сиыр;

C) қояндар мен тауықтар;

D) жылқы мен сиыр;

E) түйе мен қой.

220. Агрегациялық әдісті алғаш рет кім және қашан ұсынған?

А) Тарковский және Минц 1961-1962 ж.ж.;

B) Г. Корана және Пол Берг, 1972 ж. ж.;

C) Ж. Барский, 1960 ж.;

D) Алексис Каррель, 1913 ж.;

E) Г. Габерланд, 1902 ж.

221. Инекциялық әдісті алғаш рет кім және қашан ұсынған?

А) Алексис Каррель, 1913 ж.;

B) Тарковский және Минц 1961-1962 ж.ж.;

C) Пол Берг, 1972 ж.;

D) Р. Гарднер, 1968 ж.;

E) А. Пушкин, 1887 ж.

222. Иньекциялық әдісте қандай кезеңдегі эмбриондар пайдаланылады?

А) метафаза;

B) моноцит;

C) бластомер;

D) профаза;

E) бластоцит.

223. Агрегациялық әдісінде қандай кезеңдегі эмбриондар пайдаланылады?

А) бластоцит;

B) бластомер;

C) анафаза;

D) моноцит;

E) телофаза.

224. Алғаш рет агрегациялық әдіс арқылы түр аралық тірі химерлі ұрпақты кім және қашан алды?

А) Г. Габерланд, 1902 ж.;

B) Тарковский және Минц 1961-1962 ж.ж.;

C) Г Корана және Пол Берг, 1972 ж. ж.;

D) Алексис Каррель, 1913 ж.;

E) Р. Гарднер мен М. Джонсон, 1973 ж.

225. Ағзаға енген жат биологиялық материалдарға қарсы қандай ақуыздық заттар жасап шығарылады?

А) гемолглобиндер мен лейкоциттер;

B) лимфоциттер және антиденелер;

C) ақуыздар мен ферменттер;

D) гормондар мен ақуыздар;

E) тромбоциттер мен моноциттер.

226. Алғаш рет гибридома деп аталатын зат қашан шығарылды?

А) 1965 ж.;

B) 1985 ж.;

C) 1987 ж.;

D) 1970 ж.;

E) 1975 ж.

227. Гибридомалардың басты ерекше қасиеттері не?

А) антиденелер шығаруы мен жасанды қоректік ортада шексіз көбейе алуы

B) иммунитетті күшейтуі;

C) қан құрамын тұрақтандыруы;

D) қан құрамын сұйылтуы;

E) гемоглобиндер санын арттыруы.

228. Қазақстанда Биотехнологиялық Ұлттық Орталығы қашан құрылды?

А) 1993 ж.;

B) 2000 ж.;

C) 2005 ж.;

D) 1995 ж.;

E) 1990 ж.;

229. Биосинтетикалық үдерістер жүргізуге арналған сиымдылығы әртүрлі қондырғылар қалай аталады?

А) биостабилизаторлар;

B) биореакторлар;

C) биолабораториялар;

D) биоқондырғылар;

E) биореттегіштер.

230. Биореакторларды қолданудағы басты мақсат не?

А) реагенттерді адамдарға қажетті ақырғы өнімін алуға бағыттап индукциялау;

B) микробтарды құрту;

C) микробтарды көбейту;

D) зең саңырауқұлақтарын өсіру;

E) атом энергиясын алу.

231. Хайуандар мен адамдардың жасушалары эукариот және прокариот жасушаларымен салыстырғанда не себептен бүлінгіш және тіршілік ету жағдайына аса сезімтал келеді?

А) ядросы болмағандықтан;

B) жасуша қабаты болмағандықтан;

C) цитоплазмасы қоймалжың келгендіктен;

D) көлемі үлкен болғандықтан;

E) температураға шыдамсыздығынан.

232. Малазықтық ақуыз өндіру мақсатында кеңінен қолданылатын ферментерлер қандай фазалы тобына жатады?

А) газды және сұйықтық фазалы (ГСФ);

B) газды фазалы (ГФ);

C) сұйықтық фазалы (СФ);

D) қатты, газды, сұйықтық фазалы (ҚГСФ);

E) жұмсақ, тығыз фазалы (ЖТФ).

233. Вакциналардың қай түрі ең алғаш қолданыла басталды?

А) тірі вакциналар;

B) өлтірілген вакциналар;

C) химиялық вакциналар;

D) анатоксиндер;

E) гибридті вакциналар.

234. ДНҚ-ы бар бактериофагтар жасушаға векторлар ретінде қалай енгізіледі?

А) жасушалардың лизисі кезінде;

B) трансформация арқылы;

C) коньюгация арқылы;

D) протопластардың қосылуы арқылы;

E) трансдукция арқылы.

235. Антибиотиктер, дәрумендер және де басқа биологиялық белсенді заттарын алу мақсатында қандай фазалы ферментерлер қолданылады?

А) газды фазалы (ГФ);

B) сұйықтық фазалы (СФ);

C) газды және сұйықтық фазалы (ГСФ);

D) қатты, газды, сұйықтық фазалы (ҚГСФ);

E) жұмсақ, тығыз фазалы (ЖТФ).

236. Микроорганизмдер тіршілігінің қандай сатысында антибиотиктер синтезі жүреді?

А) трофофазада;

B) идиофазада;

C) лаг-фазада;

D) логарифмикалық фазада;

E) стационарлық фазада.

237. Бактериялардың протопластарын қандай жолмен алады?

А) жасуша қабырғасына энзиматикалық әсер арқылы;

B) қыздыру арқылы;

C) температураны алмастыру арқылы;

D) жасуша қабырғасының синтезін бұзу арқылы;

E) құрғату арқылы.

238. Қоректік орталарды қалай залалсыздандырады?

А) қайнаған сумен;

B) 200⁰С құрғақ ыстықпен, 2 сағат;

C) 70⁰С бумен, 15 минут;

D) 120-124⁰С ыстық бумен, қысымы 1 атм, 1 сағат;

E) қыздыру арқылы.

239. Антибиотиктерді өте жоғары синтездеу мүмкіншілігі бар продуценттерді қандай жолмен алады?

А) популяция құрамынан іріктеу арқылы;

B) табиғи сұрыпталу жолымен;

C) мутагендермен бір рет өңдеу арқылы;

D) рентген сәулелерімен сәуленедіру арқылы;

E) мутагендермен көп рет ықпал ету және іріктеу.

240. Биореакторларды аэрациялау қандай әдістерге бөлінеді?

А) технологиялық, биологиялық, биотехнологиялық;

B) химиялық, физикалық, механикалық;

C) биологиялық, физикалық, механикалық;

D) механикалық, пневматикалық, циркуляциялық;

E) қысымдық, температуралық, режимдік.

241. Аэрациялауға арналған ауа ферментаторға не арқылы жеткізіледі?

А) клапан;

B) вентил;

C) тесік;

D) барботер;

E) қақпақ.

242. Жасушалық культураның бөгде микроорганизмдермен бұзылуы қалай аталады?

А) бүліну;

B) сасып кету;

C) контомация;

D) революция;

E) ыдырау.

243. Силостеу үдерісінде жиналатын сүт қышқылы бактерияларға қандай әсер етеді?

А) бактерияларды көбейту;

B) бактерияларды жойып жіберу (бактериоцидтік);

C) бактерияларды активтендіру;

D) бактерияларды индукциялау;

E) бактерияларды мутациялау.

244. Силостейтін массаның қажетті ылғалдылығы қанша пайыз көлемінде болғаны ләзім?

А) 65-75%;

B) 75-85%;

C) 85-95%;

D) 55-65%;

E) 45-55%.

245. Халық шаруашылығында көмірсутектері мен майларды жанар-жағар май ретінде қандай өңдеуден кейін пайдалануға болады?

А) қыздырғаннан кейін;

B) гидролиздегеннен кейін,

C) химиялық жолмен этирификациялағаннан кейін;

D) салқындатқаннан кейін;

E) эфирлегеннен кейін.

246. Қазіргі кезде ашу өндірісінде этил спиртін дайындауда пайдалануға ең жарамды деп есептелетін қандай өнім?

А) гормондар мен ферменттер;

B) целлюлоза,

C) крахмал;

D) ақуыздар;

E) лигноцеллюлоза.

247. Жасыл өсімдіктер хлоропластарындағы сутегі молекуласының ыдырауы қалай аталады?

А) синтез;

B) гидролиз;

C) ашу үдерісі;

D) фотолиз;

E) катализ.

248. Хлоропластардан бос күйіндегі сутегін шығару үшін қандай фермент қызмет атқарады?

А) гидрогеназа;

B) пепсин.

C) ауксин.

D) изолейцин;

E) лизин.

249. Оттегінсіз ортада органикалық заттарды ыдырату нәтижесінде метан газын түзе жүретін микроорганизмдерін алғаш бөліп алған ғалым?

А) А.С. Пушкин;

B) В.Л. Омелянский;

C) Л. Пастер;

D) И.Н. Мечников;

E) Р. Гарднер.

250. Метан түзілу үдерісіндегі реактордағы температуралық режимді қандай топтарға бөледі.

А) термофильді, нейтрофильді;

B) нейтрофильді, базофильді;

C) психрофильді, мезофильді, термофильді;

D) базофильді, психрофильді;

E) мезофильді, базофильді.

251. Биогеотехнологияның ресми пайда болған уақыты қай жыл деп есептетелінеді?

А) 1957 ж.;

B) 1932 ж.

C) 1922 ж.;

D) 1905 ж.;

E) 1915 ж.

252. Өндірісте этанолды алу кезінде түзілетін қосымша өнімдер?

А) СО₂ және ашытқы;

B) сутегі;

C) газдар;

D) қышқылдар;

E) ақуыздар, ферменттер.

253. Метан түзілудегі ашу үдерісінің қалыпты жүруі үшін қандай орта қажет болады?

А) әлсіз сілтілік (рН = 6,7-7,6);

B) өте қышқылдық (рН = 1-4,8);

C) сілтілік (рН = 7,7-8,6);

D) бейтарап (рН = 5,7-6,6),

E) әлсіз қышқылдық (рН = 4,6-5.5).

254. Аэробты микроорганизмдерді пайдаланып ластанған суды тазалау қондырғысы?

А) септотенк;

B) аэротенк;

C) метанотенк;

D) альготенк;

E) олиготенк.

255. Аз тоннажды биотехнологиялық өндіріс өнімдері?

А) гормондар, метаболиттер;

B) декстран, сахароза;

C) ақуыздар, амин қышқылдары;

D) майлар, көмірсулар;

E) дәрумендер, ферменттер.

256. Көп тоннажды биотехнологиялық өндіріс өнімдері?

А) майлар, көмірсулар;

B) декстран, сахароза;

C) ақуыздар, амин қышқылдары;

D) органикалық қышқылдар, микроб биомассасы;

E) гормондар, метан газы.

257. Жат текті генетикалық информацияға әсерленетін және макроорганизмді бұдан қорғауға қатысатын мүшелер және жасушалар жүйесі қалай аталады?

А) тірек-қимыл аппараты;

B) жүйке жүйесі;

C) ас қорту жүйесі;

D) иммундық жүйе;

E) секреторлық жүйе.

258. Иммундық жүйе қанша негізгі құрамдас бөліктерден тұрады?

А) жасушалық, молекулалық және генетикалық;

B) иммундық, жүйкелік, ас қорыту;

C) несеп-жыныс, эндокриндік;

D) мүшелер мен жасушалардан;

E) ағзалық, жасушалық және жүйкелік.

259. Руданы биогеотехнологиялық өңдеудің негізінде микробиологиялық үдеріс жататынын алғаш рет дәлелдеген ғалымдар?

А) А.С. Пушкин;

B) Рудольф және Хельброннер;

C) Л. Пастер;

D) И.Н. Мечников;

E) Р. Гарднер.

260. Гидрометаллургияда қолданылатын Thiobacillus ferrooxidans және Thiobacillus тиобактерияларын кімдер және қашан ашты?

А) Л. Пастер мен И. Мечников, 1957 ж.;

B) Рудольф және Хельброннер, 1957 ж.;

C) Колмер мен Кинкель, 1947 ж.;

D) И.Н. Мечников пен Р. Гарднер, 1963 ж.;

E) Р. Гарднер мен В.Л. Омелянский, 1937 ж.

261. Көмір құрамынан микроорганизмдерді пайдаланып күкірттерден тазарту бағытындағы алғашқы жұмыстарды кімдер және қашан жасады?

А) Рудольф және Хельброннер, 1957 ж.;

B) 3. М. Зарубин, Н. Н. Ляликов, Е. И. Шмук, 1959 ж.;

C) Л. Пастер мен И. Мечников, 1957 ж.;

D) И.Н. Мечников пен Р. Гарднер, 1963 ж.;

E) Колмер мен Кинкель, 1947 ж.

262. Көмір шахталарындағы метан газымен күресуде метан газын тотықтыратын бактерияларын пайдалану идеясын алғаш рет кімдер және қашан ұсынды?

А) А. 3. Юровский, Г. П. Капилаш және Б. В. Мангуби, 1939 ж.;

B) Рудольф және Хельброннер, 1957 ж.;

C) Л. Пастер мен И. Мечников, 1957 ж.;

D) И.Н. Мечников пен Р. Гарднер, 1963 ж.;

E) Колмер мен Кинкель, 1947 ж.

263. Қалдықтардың қандай түрі бар?

A) қатты, сұйық және газды;

B) жалпы және газды;

C) газды және жеке;

D) жеке және жалпы;

E) құрама және жеке.

264. Адам тіршілігі нәтижесінде жиналатын зиянды заттарды жою қалай аталады?

А) биоконверсия;

B) биодеградация;

C) көміп тастау;

D) өртеп жіберу;

E) биоремидация.

265. Адам тіршілігі нәтижесінде жиналатын зиянды заттарды қажетті пайдалы заттарға айналдыру ретінде өңдеудің тиімді тәсілі қалай аталады?

А) көму;

B) биодеградация;

C) биоремидация;

D) өртеу;

E) биоконверсия.

266. Қалдықтарды өңдеуде перколяциялық биологиялық фильтр алғаш рет қашан қолданылды?

А) 1925 ж.;

B) 1900 ж.;

C) 1915 ж.;

D) 1890 ж.,

E) 1967 ж.;

267. Қоқыстарды қауіпсіз заттарға айналдыру мақсатында арнайы микроорганизмдерді пайдалану арқылы өңдеу?

А) биоконверсия;

B) биодеградация;

C) биоремидация;

D) өртеу;

E) көму.

268. Қоршаған ортаны ауыр металдардан тазарту мақсатында өсімдіктерді пайдалану қалай деп аталады?

А) биоремидация;

B) фиторемидация;

C) биодеградация;

D) биоконверсия;

E) өртеу.

269. Қалдықтар не арқылы адам организміне келіп түседі?

A) трофикалық тізбек;

B) биологиялық тізбек;

C) зат алмасу;

D) ассимиляция;

E) диссимсиляция.

270. Әртүрлі қатерлі ісіктерді тудыратын заттарды қалай атайды?

A) эндогендер;

B) бактериялар;

C) вирустар;

D) канцерогендер;

E) экзогендер.

271. Топырақты тазалауда улы заттарды жердің үстіндегі бөліктеріне (жапырақ, сабақ,) жинау қабілетіне ие өсімдіктерді пайдалану қалай аталады?

А) фитодеградация;

B) фитоволитализация;

C) биодеградация;

D) биоконверсия;

E) фитоэкстракция.

272 Органикалық ластаушы заттарды ыдырату мақсатында өсімдіктер мен арнайы іріктелініп алынған микроорганизмдер штаммдарын пайдалану қалай аталады?

А) биоремидиация;

B) фитодеградация;

C) биодеградация;

D) биоконверсия;

E) фитоволитализация.

273. Топырақ суы құрамынан ауыр металдардың ертінділерін сорып алу мақсатында өсімдік тамырын және өскіндерді пайдалану қалай аталады?

А) фитофильтрация;

B) фитоэкстракция;

C) фитоволитализация;

D) фитодеградация;

E) фитосанитария.

274. Топырақтағы буланып ұшатын заттарды экстракциялау мақсатында арнайы өсімдіктерді пайдалану қалай аталады?

А) фитоволитализация;

B) фитоволитализация;

C) биоконверсия;

D) фитоэкстракция;

E) фитодеградация.

275. Организмде хромосомалардың өзгерістерін тудыратын заттарды қалай атайды?

A) эндогендер;

B) бактериялар;

C) мутагендер;

D) экзогендер;

E) вирустар.

276. Шайынды сулардың қандай түрлері бар?

A) антропогенді және секірмелі;

B) табиғи және антропогенді;

C) өндірістік және шаруашылық;

D) табиғи және индукциялық;

E) өндірістік және секірмелі.

277. Арнайы өсімдіктерді пайдалану арқылы ластаушы заттарды мейлінше қол жетпейтін дәрежеге өткізу қалай аталады?

А) фитоволитализация;

B) фитостабилизация;

C) фитодеградация;

D) биоконверсия;

E) фитоэкстракция.

278. Өндірістің әртүрлі салаларында шығарылаттың улы заттарды не деп атайды?

A) қалдықтар;

B) минералдар;

C) микроэлементтер;

D) мутагендер;

E) тератогендер.

279. Радиоактивті заттар, электромагнитті толқындар, жылу, шу ластанудың қай түріне жатады?

A) физикалық;

B) биологиялық;

C) химиялық;

D) эстетикалық;

E) цитологиялық.

280. Әртүрлі микроорганизмдерді қолдану тазартудың қандай әдісіне жатады?

A) физикалық;

B) химиялық;

C) механикалық;

D) биологиялық;

E) инженериялық.

281. Көміртекгі өнімдері, күкірт, көмірсулар, шайынды сулар, аэрозольдар ластанудың қай түріне жатады?

A) цитологиялық;

B) биологиялық;

C) физикалық;

D) эстетикалық;

E) химиялық.

282. Ауру қоздырғыш бактериалар мен вирустар, құрттар, қарапайымдылар ластанудың қай түріне жатады?

A) цитологиялық;

B) химиялық;

C) физикалық;

D) эстетикалық,

E) биологиялық.

283. Әртүрлі ерітінділерді (хлор, фтор және т.б.) қолдану тазартудың қандай әдісіне жатады?

A) механикалық;

B) физикалық;

C) биологиялық;

D) химиялық;

E) инженериялық.

284. Көмірсулардың сүт қышқылына дейін ашуы қандай бактериялардың көмегімен жүзеге асады?

A) сүт қышқылды бактерияларының;

B) сірке қышқылды бактериялары;

C) гетероферментативті бактериялар;

D) құмырысқа қышқылы бактериялары;

E) спиртті ашу бактериялары.

285. Сүт қышқылды бактериялары ашу үдерісіне байланысты қандай топтарға бөлінеді?

A) гомоферментативті және гетероферментативті;

B) сүт қышқылды, спиртті, ақыздық;

C) полиферментативті және моноферментативті;

D) гидролиз;

E) термофильді, психрофильді, мезофильді.

286. Гомоферментативті сүт қышқылды бактерияларының көмегімен көмірсутектің ашуы қандай жолмен жүреді?

A) глюкоза жолымен;

B) гидролиз жолымен;

C) ыдырау жолымен;

D) қосылу жолымен;

E) сірке қышқылы, этанол және көмір қышқыл газы түзілуімен.

287 Гетероферментативті ашу барысында қандай өнімдер пайда болады?

A) ферменттер, гормондар, майлар;

B) тек қана глюкоза;

C) сүт қышқылы, сірке қышқылы, этанол және көмір қышқыл газы;

D) петидтер, майлар;

E) ақуыздар мен гормондар.

288. Төменгі деңгейдегі ашу рассалары қандай температурада қызмет етеді?

A) 6-10⁰С және оданда төмен;

B) 3-5⁰С;

C) 8-10⁰С;

D) 11-15⁰С;

E) 16-20⁰С.

289. Жоғарғы деңгейдегі ашу рассалары қандай температурада қызмет етеді?

A) 6-10⁰С;

B) 14-25⁰С;

C) 10-12⁰С;

D) 20-30⁰С;

E) 30-40⁰С.

290. Субстраттың толық тотығуы жүрмейтін және АТФ түзілуімен сипатталатын метаболиттік үдеріс қалай аталады?

A) ақуыз өндіру үдерісі;

B) ферменттеу үдерісі;

C) ашу үдерісі;

D) гидролиздеу үдерісі;

E) этрификакциялау үдерісі.

291. Бір түр ішіндегі экологиялық оқшаулық, кейде айтарлықтай морфологиялық айырмашылығы болмайтын организмдерге қолданылатын таксономикалық атау?

A) саңырауқұлақтар;

B) микробтар;

C) ашытқылар;

D) расса;

E) штаммдар.

292. Рассалар оптимальды температуралық қызмет ету режимдеріне байланысты қандай түрлерге бөлінеді?

A) үлкен және кіші рассалары;

B) термофильді, психрофильді рассалары;

C) мезофильді, психрофильді рассалары;

D) гетеротрофты, аутотрофты рассалары;

E) төменгі және жоғарғы деңгейдегі ашу рассалары.

293. Алмастырылмайтын амин қышқылдары деп не себептен аталады?

A) тек бұршақ тұқымдастарда бар болғандықтан;

B) тек өсімдік құрамында бар болғандықтан;

C) адамдар ағзасында синтезделінбейтіндіктен;

D) тек май құрамында бар болғандықтан;

E) тек балық өнімдері құрамында бар болғандықтан.

294. Ақуыз құрамына кіретін 20 амин қышқылы ішінен қанша амин қышқылын адамдар синтездей алмайды?

A) 4 амин қышқылын;

B) 8 амин қышқылын;

C) 2 амин қышқылын;

D) 3 амин қышқылын;

E) 10 амин қышқылын.

295. Бактериялар мен жоғарғы сатыдағы ағзалардың ген құрамдарының басты өзгешеліктері не?

A) экзондар жоқ;

B) бактерияларда интрондар мүлде жоқ;

C) өсімдіктер мен жануарларда интрондар жоқ;

D) жануарларда интрондар жоқ;

E) бактерияларда интрондар бар.

296. Өсімдіктер мен жануарлардың гендерінде ақуыз синтезіне жауапты үлескі қалай аталады?

A) ядролар;

B) интрондар;

C) экзондар;

D) цитоплазмалар;

E) локустар.

297. Өсімдіктер мен жануарлардың гендерінде ақуыз синтезі жүрмейтін үлескі қалай аталады?

A) ядролар;

B) локустар;

C) экзондар;

D) аллельдер;

E) интрондар.

298. Жасуша ішінде, немесе сыртында өтетін әртүрлі үдерістерге реагенттер ретінде пайдаланылатын, жасушалардың өнімі болып табылатын химиялық қосылыстар?

A) биомодуляторлар;

B) биодиверсанттар;

C) биостимуляторлар;

D) биореагенттер;

E) микрочиптер.

299. Ағзасына жат текті ДНҚ ендірілген тірі жан иелері қалай аталады?

A) трансгенді;

B) моногенді;

C) гибридті;

D) трансплантант;

E) полигенді.

300. Өнеркәсіптік ферментацияға арналған қондырғылар қалай аталады?

А) автоклавтар;

B) биореакторлар;

C) аэротанктар;

D) чандар;

E) стерилизаторлар.

Тест сұрақтарының дұрыс жауаптар кілті

1-В	31-А	61-В	91-В	121-С	151-В	181-А	211-А	241-Д	271-Е
2-С	32-Д	62-С	92-С	122-Е	152-Е	182-В	212-А	242-С	272-В
3-А	33-Е	63-Е	93-Е	123-А	153-А	183-С	213-С	243-В	273-А
4-В	34-С	64-В	94-Е	124-Д	154-С	184-В	214-Е	244-А	274-В
5-С	35-В	65-С	95-А	125-Д	155-В	185-С	215-В	245-С	275-С
6-Д	36-В	66-А	96-А	126-Д	156-Е	186-В	216-С	246-Е	276-С
7-В	37-С	67-В	97-Д	127-В	157-А	187-А	217-С	247-Д	277-В
8-А	38-А	68-С	98-А	128-А	158-А	188-Е	218-В	248-А	278-А
9-С	39-В	69-В	99-А	129-Е	159-А	189-Д	219-А	249-В	279-А
10-Д	40-Е	70-Е	100-В	130-Е	160-А	190-Е	220-А	250-С	280-Д
11- С	41-С	71-В	101-Е	131-С	161-В	191-А	221-Д	251-С	281-Е
12-А	42-Д	72-С	102-С	132-В	162-В	192-В	222-Е	252-А	282-Е
13-В	43-А	73-Д	103-А	133-Д	163-Е	193-С	223-В	253-А	283-Д
14-С	44-Е	74-А	104-В	134-В	164-С	194-Д	224-Е	254-В	284-А
15-В	45-С	75-А	105-Д	135-А	165-Д	195-А	225-В	255-Е	285-А
16-А	46-Д	76-Е	106-С	136-С	166-А	196-В	226-Е	256-Д	286-А
17-Е	47-А	77-В	107-С	137-В	167-С	197-В	227-А	257-Д	287-С
18-Е	48-В	78-В	108-С	138-Е	168-В	198-С	228-А	258-А	288-А
19-С	49-В	79-С	109-Е	139-В	169-Е	199-С	229-В	259-В	289-В
20-В	50-Е	80-А	110-В	140-В	170-Д	200-А	230-А	260-С	290-С
21-С	51-С	81-А	111-А	141-А	171-Д	201-Е	231-В	261-В	291-Д
22-А	52-А	82-С	112-С	142-А	172-Е	202-В	232-С	262-А	292-Е
23-Д	53-С	83-В	113-В	143-В	173-В	203-А	233-А	263-А	293-С
24-В	54-В	84-В	114-В	144-А	174-С	204-С	234-Е	264-В	294-В
25-Е	55-Е	85-Д	115-Е	145-С	175-А	205-Д	235-С	265-Е	295-В
26-С	56-С	86-Е	116-А	146-Е	176-С	206-А	236-В	266-Д	296-С
27-А	57-В	87-С	117-Д	147-Д	177-Д	207-Д	237-А	267-С	297-Е
28-С	58-С	88-А	118-А	148-В	178-Е	208-А	238-Д	268-В	298-Д
29-Е	59-А	89-Е	119-А	149-В	179-В	209-С	239-Е	269-А	299-А
30-В	60-Е	90-В	120-А	150-С	180-А	210-В	240-Д	270-Д	300-В