- •Пікір жазғандар:
- •Биотехнология және оның басқа ғылым мен өндіріс салаларымен байланысы
- •Биотехнология ғылымының бастауы – гендік инженерияның пайда болуы мен дамуы
- •Гендік инженерия әдістерінің мазмұны
- •Гендік инженерияны қолдану әдістері
- •4.1 Рекомбинантты днқ молекуласын конструкциялау
- •3.2 Рекомбинантты днқ молекуласын (рДнқ) жасушаға ендіру
- •3.3 Гендік инженерияның практикалық маңызы
- •4. Биологиялық инженерия және оның маңызы
- •Жасушалық инженерия негіздері
- •Жасушалық инженерияның пайда болуы
- •Тірі жасушаларды өсірудің негізгі бағыттары
- •3. Денелік (сомалық), ұрықтық және діңгек жасушалары
- •3.1 Денелік жасушалары
- •3.2 Ересек діңгек жасушалары
- •3.3 Эмбриональдық діңгек жасушалары
- •3.4 Эмбриональдық діңгек жасушаларының желісін жасау
- •Жасушаларды клондау
- •4.1 Адам және жануарлар жасушаларын биотехнологияда пайдаланудың маңызы
- •4.2 Жасушалық биотехнологияның болашағы және даму бағыттары
- •Іі тарау бойынша өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар мен тапсырмалар.
- •Ақуыздық инженерия немесе протеомика негіздері Ақуыздар құрылымы
- •2. Ақуыз фолдингі
- •3. Протеолиз немесе ақуыздың ыдырауы
- •Ақуыз типі мен оның қызметі
- •5. Биоинженерлік жүйелердегі ақуыздың қате фолдингі мүмкіндігін төмендету
- •Ііі тарау бойынша өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар мен тапсырмалар.
- •Инженерлік энзимология және иммунология негіздері
- •Иммобильденген ферменттер дайындау
- •Иммундық жүйе туралы түсінік
- •Антигендер мен антиденелер
- •4. Моноклональды антидене (гибридома) алудың маңызы
- •5. Антисарысу (антисыворотка) және нанодене (нанотело) алудың маңызы
- •6. Антидене кітапханасын жасақтау
- •Іv тарау бойынша өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар мен тапсырмалар.
- •V тарау өнеркәсіптік биотехнология негіздері
- •Микроорганизмдер қолданылатын өндірістер түрлері
- •Органикалық қосылыстар трансформациясы және оның өнімдері
- •3. Микроорганизмдерді дақылдау принциптері
- •4. Ферментация үдерісінің соңғы өнімін бөліп алу
- •5. Халық шаруашылығында қолданылатын биореакторлардың түрлері
- •Ферментерлердегі ауаның микроорганизмдерден тазартылуын қадағалау
- •Қажетті микроорганизмдердің табиғи шатаммдарын селекциялау
- •Спирттік ашу үдерісінің өнімдері
- •8.1 Этанол және лимон қышқылдарын алу
- •Сүтқышқылының ашу үдерісі және оның өнімдері
- •9.1 Сүтқышқылы ашу үдерістерінің негізі
- •9.2 Сүт өнімдерін алудағы технологиялық үдерістерге қойылатын талаптар
- •9.3 Сүт өнімдерінің түрлері
- •Ақуыздарды микроорганизмдер синтезі жолымен алу
- •10.1 Қажетті ақуыз түзуші микроорганизмдер штаммдарының тұрақтылығы
- •10.2 Микроорганизмдерден ақуыз өндірудің практикалық маңызы
- •10.3 Ашытқылардан ақуыз өндірудің маңызы
- •10.4 Ақуыз өндірудегі бактериялардың маңызы
- •10.5 Микроскопиялық зең саңырауқұлақтар мен балдырлардың ақуыз өндірудегі маңызы
- •Биотехнологиялық жолмен тағам өнімдерінің құнарлығын арттыру
- •V тарау бойынша өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар мен тапсырмалар.
- •Vі тарау биотехнология жетістіктерінің медицина саласында қолданылуы
- •Биотехнология жетістіктерін медицинада қолданудың маңызы
- •Биологиялық белсенді (активті) қосылыстарды алу
- •2.1 Дәрумендер мен амин қышқылдарын өндіру
- •2.2 Ферменттер өндіру
- •2.3 Жасушалық ферменттер ішінен қажетті биореагенттерді анықтау
- •2.4 Ферменттер модификациясы және оларды алу әдістері
- •2.5 Екінші реттік метаболиттер өндірісі
- •3. Рекомбинантты днқ өнімдерінің медицинада қолданылуы
- •3.1 РДнк-технологиясы арқылы бактериальды, ашытқы және сүтқоректілер жасушаларында ақуыздар түзу әдістері
- •4. Ақуыз терапиясына альтернативті жаңа технологияларды медицинада қолданудың мүмкіндіктері
- •4.1 Ақуыз терапиясы және ақуыздардың қате фолдингі
- •4.2 Рибозимдерді вирустық инфекция мен ісік ауруын емдеуде қолдану
- •4.3 Адам эмбрионының днқ реттілігін анықтау
- •4.4 Гендегі мутацияларды анықтау
- •4.5 Бактериялар, вирустар мен саңырауқұлақтар днқ-ын анықтау
- •5. Трансгенді хайуандардан алынатын дәрмектік өнімдер
- •6. Трансгенді өсімдіктерден дәрмектік өнімдер дайындау
- •Vі тарау бойынша өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар мен тапсырмалар.
- •Vіі тарау биотехнология жетістіктерінің ауылшаруашылығында пайдаланылуы
- •Биотехнология әдістерін өсімдіктер селекциясында пайдалану
- •Жекелеген өсімдік ұлпаларын жасанды қоректік ортада өсіріп-көбейту
- •Биотехнология жетістіктерін өсімдіктер өнімділігін жоғарылатуда пайдаланудың маңызы
- •3.1 Ұлпалық және жасушалық дақылдарды пайдалану
- •3.2 Протопластарды біріктіру
- •Жасушалық, генетикалық және хромосомалық инженерияның өсімдіктердің жаңа сұрыптарын шығарудағы маңызы
- •4.1 Жасушалық инженерияны өсімдіктердің жаңа сұрыптарын шығаруда қолдану
- •4.2 Генетикалық инженерияны өсімдіктердің жаңа сұрыптарын шығаруда қолдану
- •4.3 Геномдық және хромосомалық инженерия әдістерін фитобиотехнологияда қолдану
- •4.4 Генетикалық модификацияланған (гм) өсімдік өнімдерін алу
- •Өсімдіктердің бейімділік қабілеттіліктерін арттыру
- •5.1 Өсімдіктердің гербицидке төзімділігін арттыру
- •5.2 Өсімдіктердің зиянды жәндіктерге төзімділігін арттыру
- •5.3 Өсімдіктердің патогендерге және дақылды өсімдіктердің жалпы төзімділік қасиеттерін арттыру
- •5.4 Дақылды өсімдіктердің құнарлығын арттыру
- •5.5 Ұрықтық өнімдерді бақылау
- •6. Өсімдіктерді қажетті азотпен қамтамасыз ету шаралары
- •Биотехнологияның мал шаруашылығында қолданылу мүмкіндіктері
- •Мал шаруашылығында қолданылатын биотехнологиялық әдістер
- •3. Биоинженерияны мал шаруашылығында қолданудың пайдасы мен қауіпті тұстары
- •4. Хайуандар жасушаларын гибридизациялау әдістері
- •5. Микрохирургиялық әдіс арқылы ірі қараның монозиготалы егіздерін алу әдісі
- •6. Мал азығын дайындауда биотехнология жетістіктерінің пайдаланылуы
- •Vіі тарау бойынша өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар мен тапсырмалар.
- •Vііі тарау биотехнология жетістіктерінің энергия көздерін толықтыру мақсатында қолданылуы
- •Энергия көздерін алуда жасыл өсімдіктердің фотосинтездік қабілетін пайдалану
- •2. Майлы өсімдіктерді жанар-жағар май көзін алуда пайдалану
- •3. Энергия көздері ретінде сутегін пайдалану
- •Биогаз өндірудің маңызы
- •Биогазды өндірудегі метандық ыдырау үдерістерінің негізі
- •Биогаз алуға арналған қондырғылар
- •Vііі тарау бойынша өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар мен тапсырмалар.
- •Металлургияда қолданылуы
- •Көмір өндірісінде қолданылуы
- •3. Биогеотехнология жетістіктерін көмір шахталарындағы метан газынан арылтуда пайдалану
- •4. Мұнай өндіруде қолдану
- •Экологиялық биотехнология
- •Қазақстандағы қоршаған ортаның экологиялық мәселелері
- •Биотехнологиялық үдерістерді өндіріс және тұрмыстық қалдық суларын тазартуда пайдалану
- •Қоқыс қалдықтарын биотехнологиялық жолдармен тазарту
- •Ғарыштық биотехнология
- •Қазақстандағы биотехнология ғылымының негізгі бағыттары мен болашағы
- •Х тараубойынша өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар мен тапсырмалар
- •Соөж тақырыптары
- •Тест сұрақтары
- •B) калий, кальций, мыс;
- •C) пептидтік байланыстың түзілуінен;
- •Терминдер сөздігі
- •Қысқартылған сөздер анықтамасы
- •Әдебиеттер тізімі
- •Хамит Әбілғазыұлы Аубакиров биотехнология
V тарау бойынша өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар мен тапсырмалар.
1. Биотехнологияда микроорганизмдер қолданылатын өндірістердің түрлері қандай?
2. Көп тоннажды өндіріс дегеніміз не?
3.Аз тоннажды өндіріс дегеніміз не?
4. Микробиологиялық синтездердің өнімдерін неше түрге бөледі?
5. Бірінші реттік метаболиттер дегеніміз не?
6. Микробтық трансформация үдерісі дегеніміз не және оның өндірістік маңызы қандай?
7. Микробтық трансформация үдерісіне негізделген қандай өндірістерді білесіз?
8. Медицина саласында қолданылатын қандай микробтық синтез өнімдерін білесіз?
9. Микроорганизмдерді дақылдауда қандай ерекшеліктер ескерілуі қажет?
Биотехнологиялық үдерістер қанша кезең арқылы жүзеге асырылады?
Ферменттеу алды кезеңінде қоректік орта мен биореакторлардың стерильді болуы не үшін қажет?
Ферментация үдерісі өткізілген ортадағы культуралды сұйықтығы құрамында қандай заттар кездеседі?
Қажетті өнімнің түріне байланысты жасушаларды алудың қандай әдістері бар?
Қажетті өнімнің түріне байланысты метаболиттер алудың қандай әдістерін білесіз?
Биореакторлар (ферментерлер) дегеніміз не және оны не мақсатта пайдаланады?
Биореакторлардағы үдерістер жақсы өтуі үшін қандай жағдайлар жасалуы қажет?
Өсірілетін дақылдар мен ондағы алынатын өнім түрлеріне байланысты биореакторларды қандай типтерге бөлуге болады?
Ферментаторлар қажетті энергия көздерінің жеткізілуіне байланысты қанша түрге бөлінеді?
Қазіргі кезде ашық типті фитобиореактор қандай мақсатта көптеп пайдаланыла басталды?
Биореакторларды стерилизациялау қалай жүргізіледі?
Жасушалық культураның бөгде микроорганизмдермен бұзылуы қалай аталады?
Бөгде микроорганизмдерден тазартқыш фильтрлердің қандай түрлері болады?
23. Себінді материалдар дегеніміз не?
24. Қажетті қасиеттері бар мутантты сұрыптап алуда қандай тәсілді қолданады?
25. Мутанттар дегеніміз не?
26. Мутагендермен өңдегенде қажетті қасиетері бар мутанттарды сұрыптап алуда қандай тәсілді қолданады?
27. Органикалық қышқылдың түзілуі қандай үдерістерге негізделеді?
28. Лимон қышқылы өндірісінде қандай саңырауқұлақтар штаммдары пайдаланылады ?
29. Микробты трансформация дегеніміз не ?
30. Рассалар дегеніміз не? Температуралық қызмет ету режимдеріне байланысты рассалар қандай түрлерге бөлінеді?
31. Сүт қышқылы ашуының құпиясын кім және қашан ашты?
Сүт қышқылы ашуын тудыратын бактериялар қандай топтарға және туыстарға бөлінеді?
Сүт қышқылы өнімдері үшін шикізат көзі ретінде қандай заттар пайдаланылады?
Сүт өнімдерін алудың технологиялық үдерістері қанша негізгі бөліктерге бөлінеді?
Сүттерді ферменттік өңдеу үшін қандай культуралар қолданылады?
Сүт өнімдерін алу үшін ашытқылар қолданғанда, оларға қандай талаптар қойылады?
37. Биотехнологиялық өндірістерде жүретін негізгі ашу үдерісінің сипаты?
38. Спирттік ашу үдерісін қандай микроорганизмдер жүргізеді?
39. Сүт қышқылының ашу үдерісі қандай бактериялардың көмегімен жүзеге асады?
Ақуыздарды қандай мақсатпен микроорганизмдер синтезі жолымен алады?
Микробтық синтез жолымен өнеркәсіптік деңгейде ақуыздар алу үдерісі қанша кезеңдерден тұрады?
Реципиент немесе қожайын жасушаларды таңдап алу үдерісі үшін не қажет?
43. Гендік инженерия дегеніміз не?
44 Микроорганизмдер штамдарын алу үдерісі қанша кезеңдерден тұрады?
45. Жасалған штаммдардың тұрақтылығы дегеніміз не?
Микроорганизмдерден ақуыз өндірудің басты артықшылығы қандай?
Микроорганизмдерден ақуыз өндіру үшін не қажет болады?
Микроорганизмдерден ақуыз өндірудің болашағы бар ма?
Ақуыз синтезінде ашытқыларды пайдаланудың басты артықшылықтары мен негізгі кемшіліктері қандай?
Ақуыз өндірудегі ашытқылардың артықшылықтары мен мүмкіндіктері қандай?
Ашытқы ақуыздарының сіңімділігін арттыру мақсатында не істеледі?
Ақуыз өндірудегі бактериялардың негізгі артықшылықтары мен болашағы қандай?
Ақуыз өндірудіруде пайдаланылатын сутекті бактериялардың синтез реакциясының жалпы формуласын жазып көрсетіңіз
54. Микроорганизмдерден ақуыз өндірудің артықшылығы қандай?
55. Ашытқы ақуыздары құрамының ерекшеліктері қандай?
56. Ақуыз өндірудегі бактериялардың органикалық заттарды синтездеу реакциясының теңдеуі қалай көрсетіліп жазылады?
57. Ақуыз өндіруде қандай микроскопиялық балдырлар қолданылады?
Тұтынатын тағам түрлерінің әртүрлі болуы не үшін қажет?
Өсімдік тектес тағамдар құрамында қандай заттар жетіспейді?
Жасанды ет өндіру не үшін қажет және оның қолданылу маңызы қандай?