Жобалаушы. Есеп беру шебері. Автоесеп беру.

Мәліметтер қоры ұғымы. Ms Access-мәліметтер қорын басқару жүйесі.

Мақсаты: Мәліметтер қорының негізгі ұғымдарымен таныcу, кестені толтыру және жөндеудің негізгі тәсілдерін үйрену, кестелер шеберінің көмегімен мәлеметтер қорын құру, кілт өрісін тағайындау мәліметтер қорын сақтай білу.

1. Microsoft Access программасын іске қосыңыз.Пайда болған Microsoft Access терезесінде Жаңа мәліметтер базасы (Новая база данных) ауыстырып-қосқышын орындаңыз.

2. Жаңа мәліметтер базасы файлы (Файл новой базы данных) сұхбат терезесінде файлға жаңа Қалалар деген ат беріңіз. Құру (Создать) батырмасын екі рет басыңыз.

3. Кестелер тізімінде Мәліметтер енгізу әдісімен кесте құру (Создание таблицы путем ввода данных) таңбашасын ерекшелеп, тышқанның сол жақ батырмасын басыңыз. ¤ріс1 (поле1). ¤ріс2 (поле2) және т.с.с.стандарттық өрістері бар бағандардан тұратын бос кесте пайда болады. Алдымен төрт өрісі бар кесте құрылады.

4. ¤ріс1 (поле1) және ¤ріс2 (поле2) бағандарының бірінші жолына сәйкесінше 1 және Астана деген мәліметтерді енгізіңіз. Екінші жолына -2 және Алматы. ‡шінші жолына-3 және Талдықорған..

5. Бағандардың атауларын өзгерту үшін жанама менюден Баған атауын өзгерту (Переименовать столбец) командасын таңдаңыз. Осылайша бірінші бағанға Реттік номері, екіншісіне Аты, үшіншісіне Қаланың коды, төртіншісіне Тұрғындар саны атауларын енгізіңіз.

6. Оң жақ жоғарғы бұрыштағы терезені жабу батырмасын басып, кестені жабыңыз. Макеттің өзгерісін немесе кесте құрылымын сақтау кекрек пе? деген сұраққа жауап беру үшін Иә батырмасын басыңыз. Сонда Сақтау (Сохранить) сүхбат терезесі пайда болады, оған терезенің Қалалар атауын енгізу керек. ОК батырмасын басыңыз.

7. Түйінді өрісті қазір құру керек пе? (Ключевое поле задать сейчас?) деген сұраққа Жоқ (Нет) батырмасын басып жауап беріңіз.

8. Microsoft Access программасын жабыңыз.

Тапсырма1

1. Пуск батырмасы арқылы Access-ке кіру.

2. Мәліметтер базасын құру диалог терезесіндегі Жаңа база ауыстырып қосқышын басу.

3. “Жаңа мәліметтер базасы файлы” диалогтық терезесінде МБ құры­латын буманы таңдап, жаңа базаның атын енгізу.

4. МБ терезесін зерттеп оқып шығу.

5. Access-тің негізгі менюін зерттеп оқып шығу. Ол үшін Файл меню командасын шертіп, оның барлық ішкі командаларын қарап шығу.

6. Тура осындай жолмен басқа меню командаларымен де танысып шығу.

Тапсырма 2

1. 1 тапсырмада көрсетілгендей түрде Access-ке кіру.

2. Саймандар тақтасын зерттеп оқып шығу: саймандар тақтасындағы батыр­маларға тышқанды алып барып, олардың орындайтын әрекетін оқып шығыңыз.

3. Батырмалардың біреуін шерту арқылы, мысалы, Ашу батырмасын, пайда болған диалог терезесін қарап шығу.

4. Тура осындай тәсілмен Саймандар тақтасының басқа батырмаларымен танысу.

Тапсырма 3

1. 1 тапсырмада көрсетілгендей Access-ке кіру.

2. Анықтамалар алу мүмкіндіктерін зерттеп оқып шығу: ? меню коман­дасын шертіп, Анықтаманы шақыру пунктін таңдау, “Мазмұн” бөлімінде “Базалармен жұмыс істеу” тақырыбын таңдап, Ашу батырмасын шерту, “Мәліметтермен формаларда жұмыс істеу” тақырыбын таңдап алып, Көрсету батырмасын шертіп анықтаманың осы бөлімін қарап шығу.

3. Тура осындай тәсілмен анықтаманың басқа бөлімдерін қарап шығу.

Тапсырма 4

1. 1 тапсырмада көрсетілгендей Access-ке кіру.

2. Түр/Саймандар тақтасы/Баптау меню командаларын орындай оты­рып, саймандар тақтасын баптап шығу.

3. Диалогтық терезедегі “Саймандар тақтасы” бөлімінде Кесте конс­трук­­торы жалаушасын шертіп, саймандар тақтасында пайда болған батырмаларды қарап шығыңыздар.

4. Тура осындай тәсілмен басқа тақталарды баптап шығыңыздар. Жұмыс­тың соңында қажет емес саймандар тақталарын экраннан алып тастаңыздар.

5. Диалогтық терезедегі “Командалар” бөліміндегі категорияларды және оларға сәйкес келетін командаларды қарап шығыңыздар.

6. Егер қандай да бір команданы саймандар тақтасына орналастыру қажет болса, онда, мысалы, Кесте конструкторы категориясы үшін Жол командасын шертіп, тышқанның сол жақ батырмасын шертіп, осы команданы тақтаға тасы­мал­дауға болады. Егер жаңа батырма керек емес болса, онда оны саймандар тақтасынан экранның бос жеріне тасымалдап алып тастаңыздар.

Негізгі кестелерді құру

Отырар кітапханасының басқармасы екі кестеге негізделген мәліметтер базасын жасауға тапсырыс берді. Бірінші кесте оқырмандарға арналған, онда кітапханадан кітап алған оқырман жайлы мәліметтер көрсетіледі. Екінші кесте кітапханадағы оқулықтарды тіркеуге арналсын.

1. Мicrosoft Access программасын іске қосыңыз (Пуск Программы Microsoft Access).

2. Microsoft Access терезесінде Жаңа мәліметтер базасы (Новая база данных) ауыстырып - қосқышын қосыңыз. ОК батырмасын шертіңіз.

3. Жаңа мәліметтер базасының файлы (Файл новой базы данных) терезесінде \Менің құжаттарым (Мои документы) қаптамасын таңдап алып, файлға Отырар кітапханасы деп ат беріңіз. Файл типі ретінде Microsoft Access мәліметтер базасы алынғанын көресіз. Құру (Создать) батырмасын басыңыз. Жаңа Отырар кітапханасы мәліметтер базасыныің терезесі ашылады.

4. Кестелер панелін ашыңыз.

5. Конструктор режімінде кесте құру белгісінде екі рет шертсеңіз кесте құрылымын даярлау бланкісі ашылады.

6. Бірінші кесте үшін төмендегідей өрістерді енгізіңіз:

өріс атауы өріс типі

1. оқырманның аты-жөні мәтіндік

2. кітаптың аты мәтіндік

3. кітаптың авторы мәтіндік

4. кітаптың нөмірі мәтіндік

5. кітап алған уақыты мерзім\уақыты

6. бағасы қаржылық

7. Кітаптың нөмірі өрісі мәтіндік өріс екеніне көңіл аударыңыз, өйткені олардың сандық мағынасы жоқ. Кітап нөмірлерін бір-біріне қосуға, көбейтуге, салыстыруға болмайды.

8. Болашақ Оқулықтар кестесімен байланыс орнату үшін Түйінді өріс беруіміз қажет. Кітаптың аты өрісін қайталанбайтын өріс ретінде таңдап алуыңызға болады. Бірақ өте үлкен мәліметтер базасында аттары бірдей әр түрлі кітаптар кездесуі мүмкін. Сондықтан біз Кітаптың аты және Кітаптың авторы өрістерінің комбинациясын түйінді өріс ретінде пайдаланамыз. Бланкінің жоғарғы бөлігіндегі өрісті ерекшелеп алыңыз. Тышқанның оң батырмасын шерту арқылы жанама менюді ашыңыз және одан Түйінді өріс (ключевое поле) бөлімін таңдап алыңыз.

9. Конструктор терезесін жабыңыз. Терезені жабу кезінде кестеге Оқырмандар деп ат беріңіз.

10. 5-9 бөлімдердегі амалдарды қайталап, Оқулықтар кестесін құрыңыз. Оған төмендегідей өрістер енеді:

өріс атауы өріс типі

кітаптың аты мәтіндік

кітаптың авторы мәтіндік

баспасы мәтіндік

шыққан жылы мерзім\уақыты

кітаптың нөмірі мәтіндік

көлемі сандық

бағасы қаржылық

11. Көлем өрісін шертіңіз. Бланкінің төменгі бөлігінде ондық белгілер саны 0-ге тең қасиетін беріңіз.

12. Бұл кестеге түйінді өріс енгізбесе де болады – берілген тапсырмада ол талап етілмейді.

13. Отырар кітапханасы: мәліметер базасы терезесінде құрылған кестелерді кезекпен ашып, оларға он шақты жазбалар енгізіңіз. Жұмысты аяқтап кестелерді жабыңыз. Microsoft Access программасын жабыңыз.

Тапсырма 1

1. Белгілі бір пәндік саланы таңдап, оның бір объектісін алып, ішкі бірнеше қасиеттерін көрсетіп сипаттау керек, мысалы, объект – кітап, қасиеттері – жазушының аты_­-­жөні, кітаптың аты, инвентарлық нөмірі, шыққан жы­лы, басып шығарылған жері, баспасы, кітаптің құны.

2. Кесте режиміне кіру.

3. Құрылған сипаттамаларға сәйкес бірнеше кітаптар туралы мәлімет енгізу.

4. Формат/Бағананың атын өзгерту меню командасын қол­данып, бағаналарға 1 пунктте берілген атауларды беру.

5. Бір бағананы үлкейту үшін тышқанды сол бағананың та­қы­рыбының оң жақ шетіне алып барып, тышқан батырмасын басып тұрып, бағананың шекара­сын жылжыту ке­рек. Сол сияқты әрекеттерді Формат/Бағананың ені меню ко­ман­дасын қолданып немесе контекстік менюдің Ба­ға­на­ның ені командасын қолданып істеуге де болатынына көз жеткізу қажет.

6. Құрылған кестені сақтау үшін терезені жабу керек, немесе сай­мандар тақтасында Сақтау батырмасын шерту, немесе Файл/­Сақ­тау командасын орындау керек. Осы әрекеттерді орындау барысында кестенің атын өзгертуге болады.

7. Мәліметтер базасы терезесін жаппай тұрып, Кесте ішкі бетінен Ашу батырмасын шертіп, кестеге мәліметтер енгізу қажет.

Тапсырма 2

"Кітап" кестесін немесе 1 тапсырмадағы құрылған бір кес­те­ні ашу.

1. Конструктор режиміне кіру

2. ¤рістердің сипаттамаларын көріп шығу.

3. Қажет болса ішіндегі бір сипаттаманы өзгерту. Ол үшін кур­сорды керекті өріске апарып, Мәліметтер типі бағанасын шертіп, тізімнен керекті сипаттаманы таңдап алу керек.

4. Кейбір өрістерге алдын ала сипаттамалар тағайындау. Мысалы, "Шыққан жылы" өрісіне енгізу бет пердесін (маскасын) бекіту. Ол үшін өріс қасиеттеріне арналған "Жалпы"("Общие") ішкі бетіне келіп 9999 деген бетперде (маскасын) енгізу. Бұл шыққан жыл 4 таңбалы саннан тұратынын білдіреді.

5. Ашу батырмасы арқылы кестені ашып, 5 саннан тұратын кітаптың шыққан жылы мәнін енгізіңіз, оған Access жүйесінің реакция­сын байқаңыз.

6. Конструктор режиміне кіріңіз. "Шыққан жылы" өрісі үшін Мәнге шарт беру (Условие на значение) сипаттамасын беріңіз, мысалы Between 1950 And 1998 түрінде. Бұл барлық кітаптардың 1950 ж. және 1998ж. арасында шыққанын білдіреді.

7. Ашу батырмасы арқылы кестені ашыңыз да, кітаптың шыққан жылының мәнін енгізіңіз, мысалы, 1947, жүйенің реакциясын байқаңыз.

8. Конструктор режиміне кіріңіз. “Шыққан жылы” өрісі үшін Қате туралы мәлімет (Сообщение об ошибке) қасиетті беріңіз, мы­са­лы, “Кітап шыққан жылы 1950 және 1998 жылдар арасында жатыр” деген мәліметті енгізіңіз.

9. Ашу батырмасы арқылы кестені ашыңыз, кітап шыққан жылының мәнін енгізіңіз, мысалы, 1999, оған Access жүйесінің қалай жауап беретінін байқаңыз.

10. Тура сол сияқты өрістердің басқа қасиеттерімен де жұ­мыс іс­теп шығыңыз.

11. Кестедегі жасалған өзгертулерді сақтап қойыңыз.

Тапсырма 3

1. Кесте шебері режиміне кіріңіз де, Мәліметтер базасында бар кестелер негізінде жаңа кесте құрыңыз.

2. “Қызметкерлер” кестесінен мынадай өрістер алыңыз: “Та­бель­дік нөмір”, “Фамилиясы”, “Аты”, “Әкесінің аты”, “Лауазымы”, “‡й те­ле­фоны”, ал “Клиенттер” кестесінен “Компанияның аты” өрісін алыңыз.

3. Мәліметтерді кестеге енгізіңіз.

4. Конструктор режиміне кіріп, кейбір өрістердің ат­аула­рын аздап өзгертіңіз.

5. 2 тапсырмадағы көрсетілгендей етіп кейбір өрістерге алдын ала сипаттамалар беріңіз.

Тапсырма 4

1. Конструктор режиміне кіріңіз және белгілі бір пәндік саладан бір объектіні сипаттаңыз (1 тапсырманы қараңыз).

2. Конструктордың мүмкіндіктерін пайдалана отырып, объект сипа­т­тамаларына аттаулар беріп, олардың типтерін анықтаңыз.

3. 2 тапсырмадағы көрсетілгендей кейбір өрістерге алдын ала сипаттамалар беріңіз.

Тапсырма 5

1. Ашу батырмасы арқылы бұрын құрылған кестелердің кез келген бірін ашыңыз.

2. Кестені мәліметтермен толтырғанда Түзету (Правка) менюі­нің командаларын, саймандар тақтасының батырмаларын және кон­­­текстік менюдің қайталанатын мәндерді көшіріп алып керекті орынға қою командаларын пайдаланаңыз.

3. Кестелердегі жасалған өзгертулерді сақтап қойыңыз.

Тапсырма 6

1. “Алмастыру” (“Подстановка”) ішкі беті арқылы орнатылатын өріс қасиеттерін қарап шығыңыз, Кестелер режимін пайдаланып “Баспа” жаңа кестесін құрыңыз. Бұл кестеде тек бір ғана өріс болады, оған мынадай баспа атауларын енгізу керек: Ғылым, Жоғары мектеп, Білім, Рауан және т.с.с.

2. 1 тапсырмада құрылған “Кітап” кестесін ашыңыз.

3. Конструктор режиміне кіріңіз.

4. “Баспа” өрісінің сипаттамаларына арналған “Жалпы” (“Общие”) ішкі бетіне кіріңіз.

5. “Басқару элементінің типі” қасиеті үшін “Тізімі бар өріс” деген мәнді таңдаңыз, “Жолдар шығу көзінің типі” (“Тип источника строк”) қасиеті үшін “Кесте/Сұраныс” мәнін таңда­ңыз, “Жолдар шығу көзі”(“Источник строк”) қасиеті үшін – “Баспа” кестесін таңдаңыз, “Қосылған бағана” мене “Бағана саны” үшін 1 деген мәнді көрсетіңіз.

6. Ашу батырмасы арқылы “Кітап” кестесінің мәліметтерді енгізу режиміне кіріңіз.

7. “Баспа” өрісіне арналған мәліметтерді енгізуді орындаңыз.

8. Кестедегі жасалған өзгертулерді сақтаңыз.

Тапсырма 7

1. Пуск батырмасын басу арқылы Access-ке кіріңіз.

2. Мәліметтер базасын құру сұхбат терезесінде Шеберді іске қосу (Запуск мастера) қанат белгісін (переключатель) басы­ңыз.

3. “Құру” (“Создание”) сұхбат терезесіндегі Мәліметтер базасы іш­кі терезесін таңдаңыз да, көрсетілген базалардың біреуін, мыса­лы, Музыкалық коллекция белгішесін таңдаңыз және сұхбат жүрген кезде қойылған сұрақтарға жауап бере отырып, жаңа база құрыңыз.

4. Құрылған базаларды мәлі­мет­терді енгізу және Конструктор режимдерінде қа­рап шығыңыз.

Кестеаралық байланыстарды құру

1. Microsoft Access программасын іске қосыңыз.

2. Microsoft Access терезесінде Мәліметтер базасын ашу (Открыть базу данных) ауыстырып-қосқышын қосыңыз, өткен сабақта құрылған Отырар кітапханасы базасын таңдаңыз, ОК батырмасын шертіңіз.

3. Отырар кітапханасы: мәліметтер базасы терезесінде Кестелер (Таблицы) панелін ашыңыз. Онда бұрын құрылған Оқырмандар және Оқулықтар кестелерінің таңбашалары барына көзіңізді жеткізіңіз.

4. Аспаптар панелін Мәліметтер схемасы (Схема данных) батырмасын іздестіріңіз. Егер қиындықтар болса, меню жолындағы команданы табыңыз: Сервис Мәліметтер схемасын (Схема данных). Мәліметтер схемасы терезесін ашу үшін, осы тәсілдердің кез-келгенін қолданаңыз. Осы терезенің ашылуымен қатар бір уақытта Кестелерді қосу (Добавление таблицы) сұхбат терезесі ашылады, бұл қосымша кестеден аралық байланысты құрылатын кесте таңдауға болады.

5. Қосу (Добавить) батырмасын шерту арқылы Оқырмандар және Оқулықтар кестелерін таңдаңыз – Мәліметтер схемасы терезесінде осы кестелердің өріс тізімдері ашылады.

6. SHIFT пернесін басып тұрып Оқырмандар кестесінен екі өрісті ерекшелеңіз: Кітаптың аты және Кітаптың авторы.

7. Осы өрістерді Оқулықтар кестесінің өріс тізіміне әкеліңіз. Тышқан батырмасын жіберген сәтте, Байланысты өзгерту (Изменение связей) сұхбат терезесі шұғыл түрде ашылады.

8. Байланысты өзгерту (Изменение связей) терезесінің оң жақ панелінен байланысқа қосылатын Оқырмандар кестесінен Кітаптың аты және Кітаптың авторы өрістерін таңдаңыз.

9. Байланысты өзгерту (Изменение связей) сұхбат терезесін жауып, Мәліметтер схемасы (Схема данных) терезесінен пайда болған байланысты көріңіз. Байланс сызыған тышқанның сол жақ батырмасын шертіп ерекшелеп алуға болады, ал тышқанның оң жақ батырмасын шерту арқылы, байланысты үзуге және редакциялауға мүмкіндік беретін меню ашылады.

10. Мәліметтер схемасы терезесін жабыңыз. Microsoft Access программасын жабыңыз.

Тапсырма 1

1. Қарастырылып отырған пәндік аймақтағы объектілердің арасында қандай байланыс бар екенін анықтау (бұрынғы лабораториялық жұмыстардан).

2. Мәліметтер схемасына қандай кестені енгізу керектігін анықтау.

3. Менюдегі Сервис/Мәліметтер схемасы (Сервис/Схема данных) командасы арқылы мәліметтер схемасын жасау режиміне кіру.

4. Байланыс параметріне қажетті тағайындаулар орнату.

5. Мәліметтер схемасын сақтау.

Тапсырма 2

1. 1 тапсырмада жасалған мәліметтер схемасымен жұмыс істеу режиміне кіру.

2. Тышқан курсорын кез келген бір 1:М байланысына апарып, байланыс параметрлері терезесіндегі “Мәліметтердің біртұтастығын қамтамасыз ету” жалаушасын белгілеу.

3. Бағынышты кестемен жұмыс істеу режиміне кіру.

4. Бағынышты кестедегі біртұтастық шектеулерді бұзатын мүмкіндік туғызу, мысалы, байланыс өрісіне басты кестеде жоқ мәнді енгізу.

5. Аccess-тің МБ біртұтастығын қалай қамтамасыз ететіндігін зерттеу.

6. “Мәліметтердің біртұтастығын қамтамасыз ету” жалауша белгісін алып тастап, байланыс параметрін өзгерту.

7. Мәліметтер схемасын сақтау.

Тапсырма 3

1. 1 тапсырмада жасалған мәліметтер схемасымен жұмыс істеу режиміне кіру.

2. Тышқан курсорын кез келген бір 1:М байланысына алып келіп, байланыс параметрлері терезесінде “Мәліметтердің біртұтастығын қамтамасыз ету” және “Байланысқан өрістерді каскадты түрде жаңарту” жалаушасын белгілеу.

3. Бағынышты кестемен жұмыс істеу режиміне кіру.

4. Бағынышты кестемен біртұтастық шектеулерін бұзу арқылы жұмыс істеу, мысалы, байланыс өрісінің мәнін басты кестеде жоқ мәнге өзгерту.

5. Аccess программасының мәліметтер біртұтастығын қалай қамтама­сыз ететінін зерттеу.

6. Байланыс параметрін “Каскадты түрде жаңарту” жалаушасын алып тастау арқылы өзгерту.

7. Мәліметтер схемасын сақтау.

Тапсырма 4

1. 1 тапсырмада жасалған мәліметтер схемасымен жұмыс істеу режиміне кіру.

2. Тышқан курсорын кез келген бір 1: М байланысына алып бару, параметрлер байланысы терезесінде “Мәліметтердің біртұтастығын қамтамасыз ету” және “Байланысқан жазбаларды каскадты түрде жою” жалаушаларын белгілеу.

3. Басты кестемен жұмыс істеу режиміне кіру.

4. Басты кестемен мынадай әрекет орындау, мысалы, басты кестедегі бағынышты кестемен байланысы бар жазбалардың біреуін жою.

5. Аccess программасының мәліметтер біртұтастығын қамтамасыз етуін зерттеу.

6. “Байланысқан жазбаларды каскадты түрде жою” жалаушасын алып тастау арқылы байланыстар параметрлерін өзгерту.

7. Мәліметтер схемасын сақтау.

8. Басты және бағынышты кестелерді қарап отырып, Аccess программасының мәліметтер біртұтастығын қалай қамтамасыз ететінін зерттеу.

Тапсырма 5

1. 1 тапсырмада жасалған мәліметтер схемасымен жұмыс істеу режиміне кіру.

2. Тышқан курсорын кез келген бір 1:1 түріндегі байланысқа апарып, байла­ныс­тар параметрлері терезесіндегі “Мәліметтердің біртұтастығын қамтама­сыз ету” жалаушасын белгілеу.

3. Бағынышты кестемен жұмыс істеу режиміне кіру.

4. Біртұтастық шектеулері бұзылған бағынышты кестемен жұмыс істеу, мысалы, басты кестеде жоқ мәнді бағынышты кесте байланыс өрісіне енгізу.

5. Аccess программасы мәліметтер біртұтастығын қалай қамтамасыз ететінін зерттеу.

6. Байланыс параметрлерін “Мәліметтердің біртұтастығын қамтамасыз ету” жалаушасын алып тастау арқылы өзгерту.

7. Мәліметтер схемасын сақтау.

Тапсырма 6

1. 1 тапсырмада көрсетілгендей түрде мәліметтер схемасымен жұмыс істеу режиміне кіру.

2. Тышқан курсорын кез келген бір 1:М байланысына апарып, байланыстар параметрлері терезесіндегі “Мәліметтердің біртұтастығын қамтамасыз ету” жалаушасын белгілеу.

3. Біріктіру (Объединение) батырмасын басу.

4. Ашылған терезеде байланыстың қай түрі орнайтынын тағайындау.

5. Аccess программасы мәліметтер біртұтастығын қалай қамтамасыз ететінін зерттеу.

6. Мәліметтер схемасын сақтау.

Алғашқы қалыпты (форманы) даярлау

1. Microsoft Access программасын қосыңыз.

2. Microsoft Access терезесінде Мәлеметтер базасын ашу ауыстырып-қосқышын қосыңыз, өткен сабақта құрылған Отырар кітапханасы базасын таңдаңыз, ОК батырмасын шертіңіз.

3. Отырар кітапханасы: мәліметтер базасы терезесінде Оқырмандар кестесін ашыңыз.

4. Ол кестеге келесі өрістерді қосыңыздар:

5. өріс атауы өріс типі

   1. Туған жылы мерзім\уақыты

   2. Мекен-жайы мәтіндік

   3. Телефоны мәтіндік

   4. Білімі мәтіндік

6. Жаңа өрістерге қажетті жазба мөлшерін енгізіңіз.

7. Access-тің қажетті терезесіне қайта оралыңыз. Кестелер тізімінен Оқырмандар кестесін ерекшелеңіз де, аспаптар панеліндегі Жаңа объект (Новый объект) батырмасын басыңыз. Тізімінен Автоқалып (Автоформа) объектісін таңдап алыңыз. Нәтижесінде автоматты түрде құрылған және енгізу үшін ашулы тұрған қалып аламыз.

8. Қалыпты конструктор режимінде ашыңыз. Бағасы басқару элементтерін ерекшелеп алып өшіріп, тастаңыз.

9. Кітаптың аты, Кітаптың авторы, Кітаптың нөмірі, Туған жылы, мекен-жайы, Телефоны, Білімі басқару элементтерін жаңа орынға орналастырыңыз.

10. Файл-Сақтау (Файл-Сохранить) командасын орындап немесе Қалыптар конструкторы аспаптар панеліндегі Сақтау (Сохранить) батырмасын басыңыз.

11. Пайда болған Сақтау(Сохранить ) сұхбат терезесіндегі Қалыптың атын енгізу өрісіне қалыптың атын Оқырманның кітапшасы деп көрсетіңіз. ОК батырмасын басыңыз.

12. Қалыптар (Формы) терезесін жабыңыз

13. Қалыптар тізімін алу үшін Мәліметтер базасы (База Данных) терезесіндегі Қалыптар (Формы) таңбашасын шертіңіз. Осы тізімде Оқырманның кітапшасы деген бірінші қалып пайда болады.

14. Microsoft Access программасын жабыңыз.

Тапсырма 1

11. МБ терезесінің Форма парақшасына кіріңіз.

12. Жасау (Создать) батырмасына шертіп Конструктор режимін таңдаңыз.

13. Формаға аспаптар тақтасындағы Жазба (Надпись) батырмасының көмегімен мәтін орналастырыңыз (мысалы, “Бағдарлама кешенін жасаған 10-шы сынып оқушысы Ахметов К.”).

14. Жанама меню көмегімен форманың фон түсін өзгертіңіз.

15. Формаға орналастырған мәтін үшін оның қарпін, қаріп мөлшерін, қоюлығын, мәтін түсін, фон түсін қалауыңызша тағайындаңыз.

16. Формаға форманы жабатын “Шығу” батырмасын орналастырыңыз .

17. Жасаған форманы сақтаңыз.

18. Формалармен көру режимінде жұмыс жасаңыз.

Тапсырма 2

1. МБ терезесінің Форма парақшасына кіріңіз.

2. Жасау (Создать) батырмасына шертіп Конструктор режимін таңдаңыз.

3. Формаға бағдарламалық жабдық жайлы мәтін орналастырып, “Шығу” және “Автор жайлы” деген екі батырма жасаңыз. “Автор жайлы“ батырмасы жаңа форманы ашу керек.

4. Форманы және формадағы объектілерді қалауыңызша редакциялаңыз.

5. Форма жасаушы жайлы мәліметтері және “Шығу” батырмасы бар форма жасап, оны редакциялаңыз.

6. Формалармен көру режимінде жұмыс жасаңыз.

Тапсырма3

1. МБ терезесінің Форма парақшасына кіріп, Жасау (Создать) батырмасына шертіп Форма шебері (Мастер форм) режимін таңдаңыз.

2. Жасалған кестелердің бірінің негізінде берілген сұхбаттарды пайдаланып форма жасаңыз.

3. Форманы сақтап, онымен көру режимінде жұмыс жасаңыз.

4. Форманы Конструктор режимінде редакциялаңыз.

5. Форманы сақтап, мәліметтер базасының жазбаларын қозғалу (навигация) батырмаларының көмегімен қарап шығыңыз.

6. Форманың түрін өзгертіңіз. Сұхбат терезесінің 2-ші қадамында: Бір бағаналық, Таспалық, Кестелік, Тураланған түрлерінің барлығын кезекпен таңдап, оларды жеке форма түрінде сақтаңыз.

7. Форманы Конструктор режимінде редакциялаңыз.

8. Формаларды сақтап, мәліметтер базасының жазбаларын қозғалу (навигация) батырмаларының көмегімен қарап шығыңыз.

Тапсырма 4

1. МБ терезесінің Форма парақшасына кіріп, Жасау (Создать) батырмасына шертіп Автоформа: бір бағаналық (в столбец) режимін таңдаңыз.

2. ¤зіңіздің бір кестеңіздің негізінде форма жасаңыз.

3. Форманы сақтап, онымен көру режимінде жұмыс жасаңыз.

4. Форманы Конструктора режимінде редакциялаңыз.

5. Форманы сақтап, мәліметтер базасының жазбаларын қозғалу (навигация) батырмаларының көмегімен қарап шығыңыз.

6. Осы тәсілмен Автоформа режимінде: таспалық және кестелік форма түрлерін жасаңыз.

7. Форманы Конструктора режимінде редакциялаңыз.

8. Формаларды сақтап, мәліметтер базасының жазбаларын қозғалу (навигация) батырмаларының көмегімен қарап шығыңыз.

Тапсырма 5

1. МБ терезесінің Форма парақшасына кіріп, Жасау (Создать) батырмасына шертіп Конструктор режимін таңдаңыз.

2. ¤зіңіздің бір кестеңіздің негізінде бірнеше өрістерден тұратын форма жасаңыз.

3. Әр өріс үшін жазба жасаңыз (надпись).

4. Форманы және ондағы объектлердің қасиеттерін өзгертіп қалауыңызша редакциялаңыз.

5. Формада “Жазбалармен қозғалу” категориясынан: Бірінші жазба, Соңғы жазба, Келесі жазба, Алдыңғы жазба батырмаларын жасаңыз.

6. Форманы сақтап, мәліметтер базасының жазбаларын қозғалу (навигация) батырмаларының көмегімен қарап шығыңыз.

Тапсырма 6

1. МБ терезесінің Форма парақшасына кіріп, Жасау (Создать) батырмасына шертіп Конструктор режимін таңдаңыз.

2. Түр – Тақырып – Форма ескертпесі (Вид – Заголовок – Примечание формы) командаларын орындап, тақырып аймағын жасап, ол жерге жазба орналастырыңыз

3. Формаға бірнеше батырма орналастырыңыз, мысалы, бірінші жазбаға ауысу, форма ашу, форманы жабу, жазба қосу.

4. Форманы және ондағы объектлердің қасиеттерін өзгертіп қалауыңызша редакциялаңыз.

5. Форманы сақтап, онымен көру режимінде жұмыс жасаңыз.

Тапсырма 7

1. Бұрын жасалған кестелер ішінен 1:М байланысы бар кестелерді таңдап алыңыз.

2. Кестелердің қайсысының негізгі, қайсы бағынышты екенін анықтаңыз.

3. Бұрын жасалған формалардың қайсын көпкестелік форма жасау үшін пайдалануға болатынын анықтаңыз. Негізгі кесте үшін форманың бағаналық түрін таңдаңыз, бағынышты кесте үшін таспалық немесе кестелік түрді таңдаңыз. Негізгі кесте үшін форманы Конструктор режимінде ашыңыз.

4. Бағынышты форма/басылым (Подчиненная форма/отчет) батырмасының көмегімен бағынышты форма орналастыратын аймақты жасап, бағынышты форма ретінде қай форманы алатындығыңызды көрсетіңіз.

6. Форманы және ондағы объектлердің қасиеттерін өзгертіп қалауыңызша редакциялаңыз.

7. Форманы сақтап, онымен көру режимінде жұмыс жасаңыз.

Зертханалық жұмыс 10-2 .