ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
Ж
әңгір
хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық
-
техникалық университеті
«Химия және химиялық технология» кафедрасы
«ОРГАНИКАЛЫҚ ЗАТТАРДЫҢ химияСЫ МЕН физикаСЫ» КУРСЫ БОЙЫНША
ЗЕРТХАНАЛЫҚ практикум
05В072100 – «Органикалық заттардың химиялық технологиясы» мамандығы cтуденттеріне арналған оқу әдістемелік құрал
Орал, 2012
35. 50
О - 64
Құрастырушылар: Абдрахманова А.Г., аға.оқытушы;
Бегалиева Р.С., магистр, аға оқытушы
Рецензент: т.ғ.к., доцент Алмагамбетова М.Ж.
«Органикалық заттардың химиясы мен физикасы» курсы бойынша
зертханалық практикум
05В072100 – «Органикалық заттардың химиялық технологиясы» мамандығы cтуденттеріне арналған оқу әдістемелік құрал
«Химия және химиялық технология» кафедрасының отырысында талқыланды. 6 наурыз 2012 ж., № 8 хаттама.
Машина жасау факультетінің оқу-әдістемелік бюросымен ұсынылған. 19 наурыз 2012 ж., № 7 хаттама.
Университеттің ОӘК мақұлданды 14 сәуір 2012 ж., № 8 хаттама
Берілген оқу-әдістемелік құрал 05В072100 – «Органикалық заттардың химиялық технологиясы» мамандығы бойынша күндізгі және сырттай оқу формаларында оқитын студенттер үшін «Органикалық заттардың химиясы мен физикасы» курсы бойынша зертханалық практикум жетекші оқу құралы болып табылады.
Оқу құралында мұнайдың және мұнайөнімдерінің физика-химиялық қасиеттері мен оларды анықтау әдістемелері берілген. Сонымен қатар органикалық заттардың өкілі ретінде полимер синтез реакцияларының жалпы заңдылықтары мен қасиеттері, макромолекулалардың ерітіндіде болу күй ерекшеліктері туралы теориялық мәліметтер бар. Соңғысы курсты игеруде жеңілдік туғызады, дегенмен толық бағдарламаны қамтымайды.
© РГКП «Жәңгір хан атындағы батыс Қазақстан аграрлық- техникалық университеті
Мазмұны
Кіріспе..………………………………………………………...……………….. |
5 |
Химиялық зертханада жұмыс жасау ережелері……………………….……… |
6 |
1 Шикі мұнай анализінің әдістері 1.1 Мұнай және мұнай өнімдерінің құрамындағы суды анықтау әдістері..... |
9 |
Зертханалық жұмыс № 1. Жарықшақтануға сынама.………………………. |
11 |
Зертханалық жұмыс № 2. Дин және Старк әдісімен мұнай құрамындағы суды анықтау ………………................................................................................ |
12 |
Зертханалық жұмыс № 3. Мұнай құрамындағы суды Фишер тәсілімен анықтау……………….......................................................................................... |
14 |
Зертханалық жұмыс № 4. Мұнай немесе мұнай өнімдерінің құрамындағы суды хроматогрфиялық әдіспен анықтау …...................................................... |
17 |
1.2 Мұнай мен мұнай өнімдеріндегі механикалық қоспалар……………….. |
19 |
Зертханалық жұмыс №5. Механикалық қоспаларды таразылық әдісімен анықтау.…………................................................................................................. |
19 |
1.3 Мұнай құрамындағы тұздар…………………………………….................. |
21 |
Зертханалық жұмыс №6. Хлоридтердің құрамын анықтау……................... |
23 |
2 Мұнай фракцияларының негізгі физикалық қасиеттерін анықтау 2.1 Тығыздық…………………………………………………………………… |
28 |
Зертханалық жұмыс № 7. Ареометрлік әдіспен тығыздықты анықтау (нефтеденсиметрмен)………………………………………………………....... |
31 |
2.2 Тұтқырлық…………………………………………………………………... |
32 |
Зертханалық жұмыс № 8. Кинематикалық тұтқырлықты анықтау……....... |
35 |
Зертханалық жұмыс № 9. Шартты тұтқырлықты анықтау………………..... |
37 |
2.3 Сыну көрсеткіші..............…………………………………………………... |
38 |
Зертханалық жұмыс № 10. Сыну көрсеткішін ИРФ -454 рефрактометрімен анықтау ………………………….............................……… |
40 |
3 Бензин фракцияларының құрамын зерттеу әдістері 3.1. Қанықпаған көмірсутектерді анықтау......................................................... |
42 |
Зертханалық жұмыс № 11. Йод санын (ИС) және қанықпаған көмірсутек құрамын анықтау ……………………………………......................................... |
44 |
3.2 Ароматты көмірсутектердің бөлінуі мен анықталуы Көмірсутектерге күкірт қышқылының әсері…………………………….................. |
47 |
Зертханалық жұмыс № 12. Бензин фракциясынан ароматтық көмірсутектерді бөліп алу…………………………………………................................. |
49 |
Зертханалық жұмыс № 13. Таразылық әдіспен ароматтық көмірсутектердің құрамын анықтау…………………………………............... |
49 |
3.3 Тікелей айдалған бензиндердің топтық құрамын анықтау ...…………… |
51 |
Зертханалық жұмыс № 14. Бірдей көлемдер әдісімен анилиндік нүктелерді анықтау……………………………………………...….................... |
51 |
Зертханалық жұмыс № 15. Ароматты көмірсутектерді жою.......................... |
54 |
4 Мұнай фракцияларының құрамын анықтау 4.1 Күкірт қосылыстарын анықтау …………………………………...…......... |
57 |
Зертханалық жұмыс № 16. Белсенді күкіртті қосылыстардың сапасын анықтау ……………………………………………………................................. Тәжірибе 1. Докторлық сынама ….………………………………………….... |
57 58 |
Тәжірибе 2. Мыс пластинасына сынама….......…………………………........ |
59 |
Тәжірибе 3. Күкіртсутекті анықтау …………………....................................... |
60 |
Тәжірибе 4. Бос күкіртті анықтау ……………………………………........... |
60 |
Зертханалық жұмыс № 17. Тиофен және оның гомологтарын сандық анықтау……………………………………………………………...................... |
60 |
4.2 Мұнай өнімдерінің қышқылдық саны ……...…………………………… |
61 |
Зертханалық жұмыс № 18. Мұнайөнімдерінің қышқылдық санын анықтау...............………………………………………………………………… |
62 |
4.3 Мұнайдың шайырлы және асфальтты - шайырлы заттары ...................... |
64 |
Зертханлық жұмыс № 19. Мұнайөнімдеріндегі асфальтты-шайырлы заттарды анықтау.................................................................................................. |
66 |
5 Полимерлердің молекулалық-массалық сипаттамасы және оларды анықтау әдістері.……………………………………………………………....... |
69 |
Зертханалық жұмыс № 20 Полимерлердің молекулалық массасын вискозиметр әдісімен анықтау ……………………………………................... |
71 |
6 Полимер синтезі 6.1 Полимерлену…………………………………………………………..……... |
75 |
Зертханалық жұмыс № 21. Метилметакрилаттың полимерленуі................... |
76 |
Қорытынды ...………………………………………………………………….... |
78 |
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....…………………………………...…... |
80 |
Кіріспе
«Органикалық заттардың химиясы мен физикасы» курсы бойынша зертханалық практикумның мақсаты – органикалық заттардың химиясы мен физикасының заманауи дамуының негізгі бағыттарын, сонымен қатар әртүрлі өнеркәсіптерде қолданудың теориялық игерілуі арқылы алынған білімдерін тәжірибе жүзінде бекіту болып табылады.
Практикумның міндеттері:
Мұнай, газ және полимерлердің қасиеттерінің ерекшеліктерін игеру;
Мұнай, мұнай өнімдері және полимерлердің химиялық және физика-химиялық зерттеулерге арналған аспаптармен жұмыс жасау дағдысы мен біліктіліктерін жүзеге асыру.
Зертханалық практикумды орындау нәтижесінде студенттер келесі теориялық және практикалық білікке ие болады:
Мұнайдың көмірсутектерінің термиялық және термокаталитикалық айналуларының негізгі заңдылықтары мен әдістерін;
Жоғарымолекулалық қосылыстарды алу процестерінің негізгі заңдылықтары мен әдістерін білуі тиіс.
Мұнай, мұнай өнімдері және полимерлердің химиялық және физика-химиялық зерттеулерге арналған аспаптармен жұмыс жасай білуі тиіс;
Әртүрлі мұнай фракцияларының құрамын, физика-химиялық қасиеттерін зерттей білуі тиіс;
Мұнайдың көмірсутектерінің термиялық және термокаталитикалық айналуларын жүргізіп, өнімдердің физикалық сипаттамаларын зерттей білуі тиіс;
Полимерлер синтезі үшін берілген концентрацияда компоненттер қатынасымен есептеп, ерітінділерді дайындай білуі тиіс.
Технологиялық есептерді шешу барысында химиялық концепцияларды қолдану арқылы заңдылықтар мен есептемелермен таныс болуы тиіс.