- •Мазмұны
- •Қысқартулардың тізімі
- •1 Модуль ең қауіпті әсер тиетін халықтың денсаулығын қорғау
- •1 Бөлім. Денсаулықтың анықтамасы және мейірбике процессіндегі ең қауіпті әсер тиетін халықтың денсаулығын сақтау
- •1 Сабақ
- •2 Сабақ
- •2.6 Денсаулықтың негізгі деңгейлер, қалыптар мен белгілер.
- •3 Сабақ
- •Студенттің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар.
- •4 Сабақ
- •2 Сүрет. Қауіптің төмендеуі, психологиялық орнылықтылықтың ұйымдастыру
- •5 Сабақ
- •3 Сүрет. Мейірбике үдерістің бес сатысы
- •6 Сабақ
- •2 Бөлім. Денсаулық қорғау саласында адамның құқықтары. Денсаулық сақтау саласында халықаралық заң шығаратын актілер. Заң шығарудың қалыптары және олардың түсініктемесі
- •7 Сабақ
- •1. Азаматтық және саяси құқықтар туралы Халықаралық пакт (асқхп).
- •2. Әйелдерге қатысты құқығын шектеуді жою бойынша Конвенция (әқжк).
- •3. Нәсілдің құқығын шектеуді жою бойынша Конвенция (нқжк).
- •4. Азапты, қатыгездікті, рақымсызды немесе намысын кемсітуін және басқа қатынастардың мен жазалардың түрлерін қолдануға қарсы Конвенция (ақк)
- •4. Науқасқа бағытталған медициналық қызмет туралы Декларация, 2007 ж.
- •6. XXI ғасырда денсаулық қорғау қағидалар туралы Джакарттық, 1997 ж.
- •9(1) Тармақ асқхп
- •14 Тармақ мқк
- •6 Тармақ денсаулыққа құқық туралы Хартия
- •8 Тармақ Денсаулыққа құқық туралы Хартия
- •5 Тармақ Денсаулыққа құқық туралы Хартия
- •8 Сабақ
- •Қазақстан Республикасының конституциясы
- •29 Тармақ
- •«Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі» Қазақстан Республикасының Кодексі
- •3. «Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011 - 2015 жылдарғаарналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттiк бағдарламасы туралы» жарлық
- •8.3 Алдын-алу шараларына құқықкелесі заң шығару құжаттарда жазылған:
- •29 Бап қр Конституцияның денсаулық сақтауына құқығын тіркейді:
- •8.4 Қолжетілімдігіне құқық төмен берілген қр заң шығару құжаттарда жазылған:
- •8.5 Ақпаратқа құқық келесі қр заң шығару қужаттарда берілген:
- •8.6 Өзгешілікке және құпиялыққа құқық келесі қр заң шығару қужаттарда берілген:
- •9 Сабақ
- •1 Модульдің оқытушыға араналған белгілер
- •1 Модульге анықтамалық әдебиеттің тізімі
- •2 Модуль ең қауіпті әсер тиетін халықпен жұмыс істегенде қолданылатын коммуникациялар
- •1 Сабақ
- •1 Сүрет. Коммуникацияның сипаттамасы, түрлері, қабілеттері
- •2 Сабақ
- •3 Сабақ
- •3.1 Қауіпті бағалау жүйенің әлеуметтік көрінісі (қбжәк). Ақпаратты блок (25 минут)
- •2 Оқытушыға араналған белгілер
- •2.4 Талқылауға арналған сұрақ
- •2.7 Оқиғалық есеп
- •2.8 Талқылауға араналған сұрақ (3 сұрақ)
- •3.6 Талқыдауға арналған сұрақ
- •2 Модульге аррналған анықтамалық әдебиет
- •2 Модульге ескерту
- •3.3 Стигма мен дискриминация жөнінде әлеуметтік өзгерістеріне коммуникациялардын өзгеру туралы халықаралық тәжірибе
- •3.4 Туберкулез мәселесі бойынша насихат, коммуникация мен әлеуметтік мобилизация: «Туберкулезді тоқтатайық» кампаниядан алынған тәжірибе
- •3.7 «Атақтылар» жаттығу (20 минут)
- •3 Модуль психобелсенді заттектерден тәуелділігі. Клиника және ем
- •1 Сабақ
- •1.6 Оқиғалық есептер (50 минут)
- •2 Сабақ
- •1 Сүрет. Нейротрансмиттердің әсері
- •2.8 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •3 Сабақ
- •3.1 Науқастын профилі. Ақпаратты блок (25 минут)
- •I кезең. Апиындық абстинентті синдромның емі, ұзақтығы 7 күннен аса емес.
- •II кезең. Постабстинентті бұзылыстардын соматопсихикалық түзетуі (30 күнге дейін)
- •III кезең. Рецидивке қарсы ем (6 айдан астам емес)
- •4 Сабақ
- •I және II түрінің биполярлы бұзылыс
- •3 Модульге оқутышыға арналған белгілер
- •3 Модульге арналған анықтама әдебиеттің тізімі
- •3 Модульдің ескертуі
- •2.8 Өсөж-ге мәлімет. Тәуелділіктің патогенезі
- •3.1 Науқастын профилі
- •3.7 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар Апиын қолдаушы терапия бойынша директива (Explain this is a translation of Dutch guideline).
- •Науқастын келешегі
- •Медициналық қызметкердін келешегі
- •Терапия үрдісінде науқастын және медициналық қызметкердің арасында қарым-қққатынастар
- •4 Модуль жұқпалы ауруларды (аив-инфекцияны, с вирусты гепатитті және туберкулезді) жүргізүдің мейірбике процессі
- •1 Бөлім. Аив-инфекция жүргізуінде сейірбикелік үдеріс
- •1 Сабақ
- •I клиникалық саты
- •II клиникалық саты
- •III клиникалық саты
- •IV клиникалық саты
- •2 Сабақ
- •Иеқ алмасу терапияны алу мүмкіндігін ұсынуы.
- •2.5 Жжби алдын алу. Ақпаратты блок (25 минут) («Жыныс жолымен таралатын инфекциялардын алдын алуының глобальды стратегия және олармен күресу», ддұ мәліметтері, 2006-2015 жж.
- •3 Сабақ
- •2 Бөлім. С вирусты гепатитті және коинфекцияны (аив және с вирусты гепатит) жүргізуінде мейірбике үдерісі
- •4 Сабақ
- •5 Сабақ
- •Вирусты гепатиттердің серологиялық маркерлердің мәліметтері ескертудегі кестеде ұсынылған.
- •6 Сабақ
- •Парентеральды вг объектілердің әдістері және дезинфекцияның құралдары ескертуде сипатталған.
- •2. Қатынаста болған адамдарға кеңес жүргізу
- •3. Қка көрсетілімдер жоқ болған кезде тактика
- •4. Қка басталу уақыты және ұзақтығы
- •5. Қка үшін арв дәрілерді таңдау
- •6.4 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •7 Сабақ
- •100 000 Халыққа, 2002-2011 жж.
- •8 Сабақ
- •9 Сабақ
- •10 Сабақ
- •Туберкулезге қарсы вакцинация. Туберкулезге қарсы вакцинацияның мақсаты тмб инфицирленбеген адамда жасанды иммунитетті құру, ол туберкулез қоздырғышқа тұрақтылығын жоғарлайды.
- •11 Сабақ
- •1000 Науқас астам модельдің шаралардын шектеуінде көмек алды, оларға диагностикалық, ем және кеңес көмек көрсетілді.
- •12 Сабақ
- •4 Модульдің оқытушыға арналған белгілер
- •Жаттығу «Мен және аив-инфекция»
- •2.4 Талқылауға арналған сұрақ
- •3.1 Рольдік ойын «Өмірден алынған күн …»
- •5.4 Оқиғалық есептер
- •6.4 Оқиғалық есептер
- •4 Модульге арналған анықтамалық әдебиеттің тізімі
- •4 Модульге арналған ескертулер
- •1.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •5.3 Вирусты гепатиттердің серологиялық маркерлар. Ифт талдаулардын интерпретациясы
- •6.3 Парентеральды вг объект дезинфекцияның әдістері және құралдары
- •7.5 Қр туберкулезге қарсы көмектің құрылымы
- •9.1 Қақырықты жиау техникасы
- •12.2 Өкпе туберкулезде жедел жағдайлар
- •5 Модуль ең қауіпті әсер тиетін халықпен жұмыс істеген кезде (аив, с гепатит және тәуелді аурулар) өзгешелікті тәсілдемелері мен байланыс жолдардын әдістері
- •1 Сабақ
- •2 Сабақ
- •3 Сабақ
- •4 Сабақ еқәх топтардын коммуникация тәсілдерінің ерекшеліктері, кеңес жүргізуінің дағдылары
- •5 Сабақ
- •6 Сабақ
- •1. Науқасқа бағытталған оңтайлы, этикалық медициналық күтімді қамтамасыз ету мақсатымен CanMeds барлық рөлін атқаруымен кеңесшілер ретінде жұмыс істеу.
- •2. Олардын жұмысына сәйкес клиникалық дағдыларды, білімдерді мен тәжірибені алу және қолдау.
- •3. Науқастын толық зерттеуін орындау.
- •4. Алдын алу және терапия әдістерін тиімді қолдану.
- •5. Диагностикалық пен терапиялық кәсіптік дағдыларды кәсіби және лайықты жерде қолдану.
- •6. Басқа медициналық қызметкерлерге кеңес үшін бару, бірақ олардын білімдері шектеулі екенін сіз есептеу керексіз.
- •7 Сабақ
- •8 Сабақ
- •Әйел жүкті емес және жақын арада жүктілікті жоспарлап жатқан жоқ
- •Әйел жүкті емес, бірақ жақын арада жүктілікті жоспарлап жүр. Кеңес жүргізуінде келесі тақырыптар туралы айту керек:
- •Жүкті әйел, бірақ ол өз жүктілік туралы әлі соңғы шешімді қабылдаған жоқ. Кеңес жүру кезінде айту керек:
- •9 Сабақ
- •1 Сүрет. Вирустік жүктеме деңгейінің және cd4 лимфоциттердін саның үлгілі өзгерістер
- •9.2 Аре қағидалары, аре басталуына көрсеткіштер, аре тиімді мониторингі
- •9.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •5 Модульдің оқутышыға арналған белгілер
- •1.6 Оқиғалық есептер
- •5 Модульге арналған анықтамалық әдебиеттің тізімі
- •5 Модульге арналған ескертулер
- •3.5 Тесттен кейін кеңестің қабылдаулары.
- •Эпидемиологиялық мәліметтер
- •5.5 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •1.Науқастармен және олардын отбасылармен өзара түсінушілікке, сенімге мен этикалық түсінушілікке жету.
- •2. Ақпаратты, науқастарға, олардын отбасыларына, әріптестерге және басқа мамандарға үшін болжамды мұқият жинау және қисынды келтіру.
- •3. Науқастарға, олардын отбасыларына, әріптестерге және басқа мамандарға маңызды ақпаратты және түсініктемені нақты тарату.
- •4. Бірге күту жоспарын жасау үшін науқастарға, олардын отбасыларына, әріптестерге және басқа мамандарға тиісті мәселелер, себептер және жоспарлар бойынша өзара түсінішілікке жету.
- •5. Медициналық мәселелер бойынша жазбаша немесе ауызша тиімді ақпаратты ұсыну.
- •1. Медициналық қызметкерлердін мультикәсіптік топтардын жұмысында тиімді қатысу.
- •2. Алдын алу, талқылау және кәсіптік арасындағы егестерді шешу мақсатымен басқа медициналық жұмысшылармен тиімді жұмыс істеу.
- •1. Медициналық мекемелердің және жүйелердің жұмыстын тиімділігіне әсер ететін шараларға қатысу.
- •2. Өз жұмысынды және мансапты тиімді басқару.
- •3. Денсаулық сақтау жүйесінде ресурстарды дұрыс қолдану.
- •4. Қажет болған кезде лауазымды адамның міндеттерін атқару және басшының міндеттерін өзіне алу.
- •1. Әрдайым оқу арқылы өз кәсіптік дағдыларды қолдау және нығайту.
- •2. Ақпаратты мен оның түпнұсқаларды сынаумен бағалау және оларды тәжірибеде қолдау.
- •3. Науқастарды, олардын отбасыларды, студенттерді, резиденттерді, басқа медициналық қызметкерлерді, халықты және басқаларды оқыту.
- •4. Жаңа медициналық білімін мен тәжірибені ұйымдастыруына, таралуына, қолдауына және талдау жүргізуіне өз салымын енгізу.
- •1. Науқастар, маман, қоғам жөнінде этикалық міндеттерді көрсету.
- •2. Кәсіптік жаңартуында қатысу арқылы өз науқастар, маман, қоғам жөнінде міндеттерін көрсету.
- •3. Дәрігер денсаулығын қамтамасыз етіп ем ұстаушылықтын көрсету және орнықтылықты тәжірибені қолдау.
- •7.4 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар Науқасқа қызмет етудің кешендік жоспар
- •Қызмет алу құқығына критерийлерге сәйкестік
- •8.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •9.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
1000 Науқас астам модельдің шаралардын шектеуінде көмек алды, оларға диагностикалық, ем және кеңес көмек көрсетілді.
|
11.3 Санитарлық алдын алу. Ақпаратты блок (50 минут)
Санитарлық алдын алу бактерия шығаратын көзіне және туберкулез қоздырғышының таралу жолдарына бағытталған. Эпидемиологиялық ең қауіпті бактерия шығарушылар және туберкулезбен белсенді ауратын адамдар болып саналады. Соның ішінде, ең қауіпті өкпеде туберкулезды каверналар бар адамдар болып табылады. Өкпеден тыс туберкулезбен ауратын адамдарға жарақатта, нәжісте, менструалды қанда және басқа бөліністерде ТМБ анықтағанда. Осындай адамдардын эпидемиялық қауіп төмен. Пункциондық, биопсиялық немесе операциялық материалдарда ТМБ өсуі анықталса, онда адамдарды бактерия шығаратын адамдар ретінде санамайды. Туберкулезбен ауратын науқас туралы мәліметтермен медициналық ұйымдар өзара мәліметтермен алмасу жүргізеді. Әр науқасқа белсендә туберкулез диагнозы (қайтыс болса да) бірінші рет қойылса онда оған арнайы жедел ақпарат толтырылады.
Туберкулез инфекцияның таралуы тұрмыс жағдайлардан, мәдениетті деңгейден, науқастын әдеттерден және онымен қатынаста болған адамдардан байланысты. Сондықтан, санитарлық алдын алудын объекті тек қана ТМБ көзі емес тағы сонымен бірге қатыста болған адамдар. Сондықтан, санитарлық алдын алудын объекті тек қана ТМБ көзі ғана емес, тағы соның айналасындағы туберкулез инфекцияның ошағы болып саналады. Бактерия шығарушыны табу өте маңызды, бірақ ТБ инфекцияның ошағында жұмыс жүргізу де өте маңызды. ТБ ошағы пәтер, жатақхана, әлеуметтік қамтамасыз ететін мекеме, әр қайсы мекеме және ТБ ауратын адаммен тұрғындар тығыз қатынастарда болса онда елді мекен де болу мүмкін. Бактерия шығаратын көлемімен, ошақтағы балалардын санымен және санитарлық-гигиеналық қалыптарды сақтауымен байланысып ошақтар үш топқа бөлінеді: I – эпидемиологиялық ең қауіпті топ, II – эпидемиологиялық аса қауіпті емес, III – әлеуетті қауіпті.
Эпидемияға қарсы жұмыс мағынасын фтизиатриялық бөлімшенің мейірбикелер білу керек, тағы әртүрлі мамандардын мейірбикелер, барлық бейінді БМСК жүйесінің аға және бас мейірбикелер білу керек. Эпидемияға қарсы жұмысқа науқастын госпитализациясы және емі, оны оқшаулауы және ошақ шектелуінде қатынаста болған балалар, қорытынды дезинфекцияны ұйымдастыруы, науқастарға және онымен бірге қатынаста болған ағымды дезинфекцияға оқыту, қатынаста болған адамдарды біріншілік зерттеуін жүргізу және кейін оларды ТБ әрдайым тексеру, ТБ химиопрофилактикасын жүргізу немесе алдын алу ем, қатынасушылардын жасына қарамай туберкулин теріс адамдарда эпидемикалық көрсетілімдер бойынша БЦЖ вакциациясын және ревакцинацияны жүргізу.
Тиімді санитарлық алдын алудын негізгі жағдай науқастардын және олардын отбасындағы мүшелерінің гигиеналық тәрбие. Медициналық қызметкер науқасты жеке гигиенаның ережелерге, ағымды дезинфекцияның әдістерге, қақырықты жинау үшін контейнерлармен қолдану ережелерге үйрету және оның жалпы санитарлық мен гигиеналық сауаттылығын жоғарлату. Осы оқуға дәлелді сипаты болу керек және науқаста барлық ережелерді және нұсқамаларды қатаң сақтау үшін уәждеме болу керек. Қателерді жібермеу үшін және гигиеналық қалыптарды сақтау үшін науқаспен қайта-қайта сөйлесу керек. Тағы сол жайлы оның отбасыдағы мүшелермен сөйлесу керек.
Санитарлық ағартуға және насихатқа үлкен мағына білдіру керек. Соларды жүргізген кезде барлық қол жетілімді әдістерді мен құралдарды қолдану керек, ТБ ерте симптомдар туралы халықта мен науқастарда білімді қалыптастыру керексәйкес зерттеудің, дұрыс емінің, гигиеналық дағдылардын қажеттілігіне назар аудару керек. Халық және науқастардын арасында санитарлық-ағарту жұмыстын жетістігі орта медициналық қызметкерлерден байланысты. Мүмкінді ауруды ескерту үшін науқастағы қауіп факторларды жоюға мейірбике дәрігерге көмектесе алады. Сонымен қатар, науқаспен баяу сарынмен әңгімелесу керек және денсаулықты сақтау және қолдау жөнінде оған үлгі ретінде болу керек. Егер туберкулезбен ауырып қалса, онда емінің жетістігі және аурудын нәтижесі мейірбикенің науқаспен және оның туыстармен тілектес қарым-қатынастардан байланысты. ТБ ауратын науқастармен қатынаста болған адамдарды дер кезінде сақтық шараларды сақтауға үйрету қажет. Дәрігердің тағайындарды орындауға науқасты көндіру керек.
11.4 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар (100 минут)
Ту беркулез инфекцияның ошақтары. ТБ эпидемияға қарсы шаралардын жүйесінде дезинфекцияның маңызы. Туберкулез инфекция ошақтардың жіктеуін ұсыну. «ТБ эпидемияға қарсы шаралардын жүйесінде дезинфекция, туберкулез ошақтардағы дезинфекцияның түрлері және әдістері» тақырып бойынша мәлімдеме дайындау.
11.5 Оқиғалық есептер (25 минут)
Бақылау сұрақтары (35 минут)
ТБ әлеуметтік алдын алу дегеніміз не?
ТБ санитарлық алдын алу дегеніміз не?
Туберкулез инфекцияның ошағы не деп атаймыз?
ТБ ошағының эпидемиологиялық қауіпі қандай факторлардан байланысты?
ТБ санитарлық алдын алу әдістері қандай?
Студенттің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
Туберкулездің санитарлық алдын алуында мейірбике-менеджердің рөлі.
«Туберкулез инфекцияның ошағында алдын алу шаралар» тақырып бойынша әңгіме немеме кітапша құрастыру. «ТБ санитарлық тәртібі, тағамы, алдын алу немесе анықтау» тақырып бойынша санбюллетень дайындау.