100 000 Халыққа, 2002-2011 жж.

7.4 ДДҰ ұсынылған туберкулез бойынша бақылаудын халықаралық стратегиясы. Ақпаратты блок (50 минут)

2000 ж. ТБ жоғары ауыртпалығымен 22 мемлекеттердің үкіметтері техникалық серіктестерді, қаржылық агенттіктерді және азаматтық қоғамды бірлестіріп бірге күресу жөнінде «ТБ тоқтатайық» Амстердам декларациясына қол қойды.

2005 жылда денсаулық сақтаудын Дүниежүзілік ассамблея ТБ бақылау үшін екі негізгі мақсат туралы хабарлады – ол 70% жұққан адамдарды анықтау және 85% алғашқы рет ТБ бациллярлы адамдарды емдеп шығару. Осы мақсаттарға жету үшін ДОТС-стратегия қағидаларда негізделген «Туберкулезді тоқтатайық» заманауи халықаралық стратегияны ұсынды, ол келесі негізгі компонеттерден тұрады:

1. ДОТС сапалы кеңейту және күшейту:

• Жоғарлаған және тұрақты қаржымен бірлестірілген саясаттық ұстаушылығы;

• Бактериологиялық зерттеулердің кепілдік сапасымен ауру оқиғаларды анықтау;

• Науқастарға қолдау көрсетуімен стандартты бақыланатын химиотерапия;

• Дәрі-дәрмектерді тиімді жүйемен жабдықтау және басқару;

• Мониторинг және бағалау жүйесі, сонымен қатар ем нәтижелердің сандық бағалауы.

2. АИВ-қауымдастырылған туберкулезбен және КДТ туберкулезбен күресу:

• ТБ және АИВ-инфекциямен күресу бойынша бірлескен шараларды жүргізу;

• КТД ТБ алдын алу және бақылау;

• Мониторинг және бағалау жүйесі, сонымен қатар ем нәтижелердің сандық бағалауы.

3. Денсаулық сақтау жүйесінің нығайту жәрдемшілігі:

• Жалпы жүйелі саясаттың жетілдіру, кадр ресурстарды, қаржылау, басқару, қызметтерді және ақпараттық жүйелерді ұсыну бойынша шараларды белсенді қатысу;

• Жүйелердің нығайтуына әсер ететін инновациялармен алмасу, сонымен қатар өкпелерді емдеуге тәжірибелік тәсіл;

• Басқа облыстардан инновацияларды бейімделу.

4. Медициналық қызметтердің барлық жеткізушілерді қатыстыру:

• Мемлекттік ұйымдардын арасында және мемлекеттік және жеке меншік секторлардын арасында ынтымақтастықта негізделген тәсілдерді қолдану;

• ТБ ауратын адамдарға медициналық көмек көрсетуінде халықаралық стандарттарды қолдану.

5. Туберкулезбен ауратын адамдарға және қоғамға мүмкіндіктерді кеңейту:

• Түсіндіру қызмет, ақпарат беру және әлеуметтік жұмылдыру;

• ТБ ауратын адамдарға медициналық көмек көрсетуінде қауымдардын қатысуы;

• ТБ ауратын адамдарға медициналық көмек туралы науқастардын хартиясы.

6. Ғылыми зерттеулерді қолдау және даму:

• ТБ күресу бағдарламалармен негізінде қолданбалы ғылыми зерттеулер;

• Жаңа диагностикалық құралдарды, дәрілік препараттарды және вакциналарды жасауға бағытталған ғылыми зерттеулер.

7.5 ҚР ТБ күресу стратегияның негізгі компоненттері. Ақпаратты блок (75 минут)

ҚР ұлттық туберкулезге қарсы бағдарлама (ҰТҚБ) мемлекеттік деңгейде орындалады және тиімді анықтауға жету, емдеу және инфекция таралуын жою үшін ұлттық денсаулық сақтау жүйесіне шоғырланған. Сонымен, ҰТҚБ негізгі мақсаты – ТМБ шығаратын ТБ аурып жүрген науқастарды дер кезінде анықтау арқылы ТБ инфекцияны төмендету және ТБ барлық формалармен ауратын науқастарды сапалы емдеу.

ҰТҚБ келесі директивті құжаттарды басшылыққа алады:

1. 28 қаңтар айында 2011 ж. «Болашақты бірге салайық» ҚР Президенті Н.Назарбаевтің халыққа жолдамасы.

2. 21 желтоқсан айының 2007ж. ҚР Үкіметтің № 1263 қаулы «ҚР туберкулезден халықты қорғау шаралар туралы».

3. 2008-2012 жж. Туберкулезге қарсы шараларды орындауын үйлестіру бойынша мекемеге аралық жұмыс жоспары.

4. ҚР Денсаулық сақтау (ДС) ТБ бойынша бұйрықтар және нормативті акттер (25 сәуір айының 2011 жылы № 218 бұйрық «Туберкулезбен күресу бойынша кейбір мәселелер туралы. ҚР ДС 16 қараша айының 2009 жылы № 722 бұйрық «ТБ және АИВ-инфекция бойынша бадарламаларды біріктіру туралы»).

ҚР туберкулезге қарсы көмектің құрылымы ескертуде ұсынылған.

6. Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар (200 минут)

ТҚҰ санитарлық-эпидемиологиялық тәртіп.

ТБ ауратын адамдардын қабылдау тәртіп жоспарын және санитарлық өндеуді құру. ТБ ауратын адамдарды күту бойынша санитарлық-эпидемияға қарсы шараларды құру. ТБ ауратын науқастын палатасында және бөлмесінде дезинфекцияны ұйымдастыру және жүргізу.

Бақылау сұрақтары (25 минут)

1. Қазақстанда ТБ бойынша эпидемиялық оқиғаны қалай бағалау керек?

2. ҚР эпидемиологиялық көрсеткіштердің (ауру, өлім-жітім) динамикасы қандай?

3. Қандай облыстарда эпидемиологиялық жағдай ең жағымсыз және неге?

4. Эпидемиологиялық көрсеткіштердін қайсы туберкулез инфекцияның резервуарды сипаттайды?

5. Туберкулезге қарсы мекемелерде жұқпалы бақылау дегеніміз не?

Студенттің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар

Туберкулезбен ауратын науқастармен жұмыс істегенде мейірбике-менеджердің деонтологиялық аспектілер.

«Туберкулез клиникасында мейірбике-менеджердің деонтологиясы» тақырып бойынша презентацияны дайындау. «ТҚД жағдайларда ТБ ауратын науқастарды жүргізу бойынша деонтологиялық негіздері» тақырып бойынша баяндама жасау.