2.5 Жжби алдын алу. Ақпаратты блок (25 минут) («Жыныс жолымен таралатын инфекциялардын алдын алуының глобальды стратегия және олармен күресу», ддұ мәліметтері, 2006-2015 жж.

ЖЖБИ болған кезде АИВ таралуын мүмкіндігі жоғарлайды, сондықтан олардын ерте анықтауы және тиімді ем жүргізуі АИВ таралу алдын алу стратегнияның маңызды бөлімі болып саналады. ЖЖБИ негізгі күресу мақсаттарға кіреді:

1. Жыныс жол арқылы инфекция таралуын жою.

2. ЖЖБИ дамуын, олардын асқынуларын және алыс зардаптарын жою.

3. АИВ инфицирлену қауіпін төмендету.

Осы міндеттерді орындауға болады, егер ауруды төмендетуге бағытталған біріншілік алдын алу және ауру емінің мерзімдерін қысқарту арқылы таралуын төмендетуге бағытталған екіншілік алдын алу бағдарламарды жүзеге асырса, ол өз бетімен асқынуларды келтіру немесе алыс зардаптарды пайда болу мүмкіндігін минимумға келтіреді.

1. ЖЖБИ біріншілік алдын алу. Біріншілік алдын алудын мақсаты – инфицирленуін және аурудын дамуын жою. Оған қауіпсіз сексуалды тәртібін насихаттауымен және енгізу жыныс қатынастарда мүшеқаптарды қолдануымен жетуге болады.

Тек біріншілік алдын алу шаралардын көмегімен қазіргі кезде емдей алмайтын (өйткені олардын қоздырғыштары вирустар болып табылады) ЖЖБИ таралуын ұстауға болады. ЖЖБИ ем көмегін ұсынуы біріншілік алдын алу үшін жақсы мүмкіндіктері бар, өйткені олар инфицирленуі немесе таралу бойынша жоғары қауіпті топтағы адамдарға санитарлық ағарту жұмысын жүргізеді, ем ұсынады және толық емделгенге дейін көмек көрсетеді. ЖЖБИ бір науқасты емдеу және толық емделіп шығуы болашақта жыныс қатынаста болатын адамдарға ол біріншілік алдын алуы болып табылады.

Халықты санитарлық ағарту үшін мәліметтерге келесі ақпараттар кіреді:

• ЖЖБИ толық емделуге болады деген ақпарат;

• Асқынулар дамуын және алыс зардаптарды жою үшін ерте сатыда емдеуді бастау керек екенін туралы ақпарат;

• Инфекция жасырын түрде өту мүмкін, кейбір клиникалық көріністер байқалмау мүмкін, әсіресе әйелдерде және олар асқынулар пайда болмағанша жасырын түрде өту мүмкін туралы ақпарат;

• Әртүрлі ЖЖБИ арнайы белгілердің және симптомдардын сипаттауы;

• ЖЖБИ бойынша кңес алуға болатын мекемелердің тізімі (яғни негізгі медициналық қызметтер), және жасырын түрде зерттеуді өтуге болатын арнайы емдік мекемелер және орталықтар;

• ЖЖБИ жеке жұғу қауіпін бағалау бойынша кеңестер және жыныс серіктестерде ЖЖБИ жұғу қауіпі.

2. ЖЖБИ екіншілік алдын алуы. Екіншілік алдын алуға инфицирленген немесе ЖЖБИ науқастармен қатынаста болған адамдарға ем және медициналық көмек көрсету кіреді. Осы шараларға кіру қажет:

• Медициналық көмек алуының насихаты тек қана ЖЖБИ симптомдары бар адамдарға бағытталмаған, ол тағы ЖЖБИ және АИВ жоғары жұғу қауіпі бар адамдарға да бағытталған;

• ЖЖБИ симптомдармен, симптомсыз науқастарға және олардын серіктестерге қол жетілімді, қолайлы мен тиімді медициналық көмекті және зерттеу мен тиімді ем бойынша қызметтерді ұсынуы;

• ЖЖБИ және АИВ-инфекциямен науқастарға кеңес жүргізу және моральдық қолдау ұсыну.

Науқаста ЖЖБИ диагноз анықтағанда міндетті түрде оның серіктеске де хабарлау керек. Науқастын жыныс серіктестерге хабарлауына кіреді: жұғу мүмкіндігі, маманнан кеңес алу, зерттеуден өту және ем алу. Серіктестерді хабарлаудын мақсаты – ЖЖБИ таралуын шектеу үшін. Ол үшін керек:

1. ЖЖБИ науқастын барлық жыныс серіктестерді емдеу (ең аз мерзім бойынша үш ай бойы емдеу).

2. «Негізгі» науқаста бар ЖЖБИ серіктестерде де соны емдеу және зерттеу жүрісінде анықталған инфекцияларды емдеу.

3. Серіктестерді хабарлау тәсілдері.

Науқаспен хабарлауы: науқасқа лайықты санитарлық ағартуын және кеңес алғаннан кейін өз серіктестермен байланысуға мүмкіндік беріледі және науқас оларды зерттелу және ем алу үшін мекемеге келуге сұрау керек.

Медициналық қызметкермен хабарлауы: медициналық қызметкер жыныс серіктестермен байланысу үшін науқастан олардын аты-жөнін және тұратын жерін сұрайды. Медициналық қызметкер оларды зерттеуді өту және ем алу үшін келуге сұрайды.

2.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар. Жұпта тәжірибелік жұмыс (50 минут) (http://www.youtube.com/user/venericheskie). Қатысушылар жұпқа бөлінеді. Әр қайсына ормада мүшеқап беріледі. Оқутышы әр қатысушыға барлық ережелерді сақтауымен мүшеқапты фаллоимитаторға кигізуге мүмкіндік береді. Нәтижені аяқтағанда АИВ-инфекцияның алдын алу шаралардын айта кету керек: Инъекция үшін әрқашан зарасыздандырылған шприцтерді қолдану керек; Татуировка мен пирсинг үшін зарасыздандырылған құралдармн қолдану керек; Әр жыныс қатынаста мүшеқапты қолдану; Тек өз сақал алғыш заттармен және тіс тазалайтын щеткамен қолдану керек.

Мүшеқаптарды қолдану ережелері. Орамада мүшеқаптын сақтау мерзімін тексеру керек; Ораманы абайлап ашу керек (тістерді, тырнақтарды және өткір заттарды қолдануға болмайды); Ораманың ішінен ауа шығып кетпеу үшін екі саусақпен шығып тұрған мүшеқаптын бұрышын қысып алу керек; Бір қолымен жыныс мүшенің басына кию керек, екінші қолымен мүшеқапты түгел ашу керек және пенистің табанына дейін мүшеқапты кию керек; Егер қосымша майлау керек болса, онда тек қана су негізінде майды қолдану керек (майды немесе вазелинді қолдануға болмайды — олардын әсерінен мүшеқап жыртылып кету мүмкін); Ұрық шашқаннан кейін, мүшеқапты табынан ұстап абайлап шешу керек және қоқыс салатын урнаға немесе пакетке лақтырып тастау керек; Әр жыныс қатынаста жаңа мүшеқапты қолдану керек; Бір біріне киілген екі мүшеқап қорғай алмайды, олар тез жыртылып кету мүмкін.

Бақылау сұрақтары (10 минут)

1. ИЕҚ арасында АИВ-инфекцияның негізгі бағыттарын атаңыз.

2. «Аутрич-жұмыс» түсінікке анықтама берініз.

3. «Секс жұмысшы» түсінікке анықтама берініз.

4. Секс жұмысшылардын арасында АИВ-инфекцияның негізгі бағыттарын атаңыз.

5. «Гомосексуал» және «ЕЕС» түсініктемелердің айырмашылықтары қандай, түсіндірінізші.