Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
руководство на каз.яз.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
6.24 Mб
Скачать

Науқастын келешегі

Метадон тарату пунктарда науқастарға сұрақ қойылды: сізге «науқас», әлде «клиент» деп айтқанда ұнай ма, сонда олар келесі түрде жауап берді:

«Науқас» деп айтқаны жақсы». Стратегиялық жағынан. Осындай жағдайда көп көмекті алуға болады. Бірақ мен өз-өзімді науқас ретінде санамаймын, көбінесе клиент ретінде санаймын».

«Маған «клиент» деп айтқанда ұнайды, осындай жағдайда ерікті таңдау көп. Егер «науқас» деп айтса онда міндетті түрде ем алу керек болады, бірақ сізде ерікті таңдау бар ғой».

«Мен «клиент» үшін дауыс берем, біз өзіміз өз жолымызды таңдаймыз».

«Клиент, өйткені ол біздің ерікті таңдауымыз. «Науқас» деген кезде ол аянышты білдіреді, сіз бізге есіркеп тұрған сияқтысыз».

«Клиент, өйткені ол біздің ерікті таңдауымыз. Сен өзін емін таңдайсын; емді сен үшін таңдамайды және зорлап бермейді».

«Мен өзімді науқас ретінде санамаймын. Жалпы қарағанда біз науқастармыз, бірақ сөйтіп айтқанда, сіз бізге есіркеп тұрған сияқтысыз. Ол бекер істелінген іс, өйткені біз өз жолымызды өзіміз таңдадық».

«Науқас деп айтқанда, сізге емді зорлап беретін сияқты».

«Маған науқас деп айтқанда ұнайды, өйткені менде созылмалы аурулар бар. Метадон – ол маған үшін дәрі, өйткені соны қабылдағаннан кейін мен жұмысты дұрыс істеп жүремін. Онсыз мен жүре алмаймын».

Жоғары айтылған сөздерге қарағанда, көбісі «клиент» деп айтуды ұнатады. Бірақ осы директивада біз «науқас» деген сөзді қолданамыз. Біз есірткі тәуелді еміне заманауи пікірімен қараймыз, өйткені тәуелді адамдарда созылмалы психиатриялық бұзылыстар бар, сондықтан біз осындай адамдарды науқас категорияға жатқызамыз.

Осы директиваны жасағанда біз әрқашан олардын тілектер, пікірлер және ойлар туралы сұрап жүрдік. Науқастардын ұйымдардан интервью алынған, әртүрлі метадон тарату пунктарда ашық интервьюлар жүргізілді, тәуелділірмен және тәуелсіз науқастармен фокус-топтар ұйымдастырылды, әдебиет қарастырылды және науқастарды қанағаттандыратын зерттеу жүргізілді. Нәтижесінде науқастар қара түрде түсініктемелер жазылды. Науқастар директиваның әр кезеңдердің жасауында қатысты және олардын пікірлері есептелді.

Дәйексөз және қысқаша түсініктемелер осы бөлімде ұсынылған және интервью жүргізілді. Жеңіл оқу үшін осы бөлімде әртүрлі мәселелер бойынша науқастардын дәйексөздер қолданылды .

Метадонды қабылдау және абстиненция туралы науқастардын пікірлері

Әртүрлі формада метадонның әсері әртүрлі; таблеткалар қатты және ұзақ әсер етеді. Сонымен қатар, жағымсыз әсерлер аз мөлшерде байқалады және ол көзге түспейді. Ең нашар бағаны мөлдір/түссіз сұйық форма алды.

Науқастардын пікірі бойынша метадон мықты заттек ретінде саналады және одан тастауға мүмкін емес. Басқа заттектермен салыстырғанда метадонды тастау ол өте қиын болып есептеледі.

Науқастардын ойы бойынша метадон ол апиынның алмасуы емес, ол дәрі болып табылады және одан тәуелділік пайда болады. Олар метадонды героиннің алмасу заттегі ретінде санамайды, өйткені олар әсер бойынша әртүрлі және метадонның алмасу әсерін ешқандай заттектердің кемшіліктермен салыстыра алмайсыз. Метадонмен жүргізілетін ем ол соңғы пункт ретінде қарастырылады, оны жаңаның басталуы ретінде санамайды.

Кейбір пунктарда мейірбикелерге дозаны жоғарлатуға рұқсат берілген, басқа пунктарда ең алдымен дәрігерлерге қаралу керек болды. Нәтижесінде науқастарға дозаны жоғарлату үшін ұзақ уақыт кетті, сондықтан науқастар есірткінің қосымша дозаларды қабылдады.

Науқастар ең алдымен қабылдаған сайын метадонның дозасын төмендету керек еді, нәтижесінде олар дозаны нөлге дейін түсіру керек болды, ол жиі қолданатын өз бетімен тастау формасы болып табылады. Абстинентті синдромның симптомдарын жеңілдету үшін қосымша героин қабылданады. Науқастар бірнеше күн героинды қабылдағанда оның дозасын төмендетеді. Метадонға қарағанда героинды тастауға жеңіл болады.

Тастау кезеңде науқастармен екі аспект жағымды болып белгіленді: науқастарға арналған дозаны төмендететін және төмендетпейтін әртүрлі пунктар; тәжірибелі маманның басқаруында емінің бір фазада тұратын науқастармен топты пікір-сайыстарды жүргізу.

Ұзақ уақыт бойы бостандықтан айырылған орындарда науқастар, оларда доза төмендетілген немесе стабилизацияланған, бостандыққа шыққан соң наркологиялық клиникаға барғысы келеді. Олар бақылауымен тәуелділікті тастағысы келеді. Ол көбінесе мүмкінісіз болу мүмкін, өйткені наркологиялық клиникада күтім парағы ұзақ болады; науқасты бостандыққа шыққан соң оны клиникаға жатқызу мүмкінсіз болады.

Метадон тарату пунктар туралы науқастардын пікірлері

Метадон посттарға бару ол жиі түрде әлеуметтік қатынастар үшін қолданылады. Метадон тарату пунктар қол жетілімді болу керек, оларды жеке көлікпен немесе қоғам көлікпен таратады. Егер метадон тарату пункті ірі региональды орталық ретінде ұсынылса, онда науқастарға оған жету үшін қиын болып саналады.

Науқастар қоғамдық орындардан метадонды алғысы келмейді.

«Мен мектептен қызды алып кету жиналған кезде менің анам маған айтты: «Сен сол жерде жұмыс істегенің қандай жақсы, сен есірткі қабылдаушыларға көмектесіп жүрсін, сен қайырымды азаматсын». Мен сол жерде істеймін деп ол ойлады... Мен оның ойлаған ойынан бас тартқан жоқпын».

Сұрастырған науқастырдын көбісі метадон таратын бөлме кішкентай дейді, сондықтан адам көп жиналады. Осындай жағдайларда атмосфера қызады және жеке кеңістік азаяды. Кейбір науқастар бөлмелерде гигиена жоқ деп шағымдады.

Метадон тарату пунктардын қауіпсіздігі туралы келесі түрде айтты: «Сол жерде қауіпті және қызатын атмосфера болады, метадон таратын пунктарда науқастын барлығында қылмысты тәжірибе болған. Есірткілер ұсынылады, дилерлер кіріп шығады, олар науқастарды кемсітеді, қорлайды, әсіресе олар дозаны түсірген кезде және олар бір бөлмеде дозаны төмендетпейтін адамдармен бірге тұрады».

Олардын пікірі бойынша осы ортадан шығуға көмектеспейді және бағытталған науқастарға және дозаны төмендетіп жүрген науқастарға үшін екі бөлек метадон тарату пункттар бар болғанына қуанады.