- •Мазмұны
- •Қысқартулардың тізімі
- •1 Модуль ең қауіпті әсер тиетін халықтың денсаулығын қорғау
- •1 Бөлім. Денсаулықтың анықтамасы және мейірбике процессіндегі ең қауіпті әсер тиетін халықтың денсаулығын сақтау
- •1 Сабақ
- •2 Сабақ
- •2.6 Денсаулықтың негізгі деңгейлер, қалыптар мен белгілер.
- •3 Сабақ
- •Студенттің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар.
- •4 Сабақ
- •2 Сүрет. Қауіптің төмендеуі, психологиялық орнылықтылықтың ұйымдастыру
- •5 Сабақ
- •3 Сүрет. Мейірбике үдерістің бес сатысы
- •6 Сабақ
- •2 Бөлім. Денсаулық қорғау саласында адамның құқықтары. Денсаулық сақтау саласында халықаралық заң шығаратын актілер. Заң шығарудың қалыптары және олардың түсініктемесі
- •7 Сабақ
- •1. Азаматтық және саяси құқықтар туралы Халықаралық пакт (асқхп).
- •2. Әйелдерге қатысты құқығын шектеуді жою бойынша Конвенция (әқжк).
- •3. Нәсілдің құқығын шектеуді жою бойынша Конвенция (нқжк).
- •4. Азапты, қатыгездікті, рақымсызды немесе намысын кемсітуін және басқа қатынастардың мен жазалардың түрлерін қолдануға қарсы Конвенция (ақк)
- •4. Науқасқа бағытталған медициналық қызмет туралы Декларация, 2007 ж.
- •6. XXI ғасырда денсаулық қорғау қағидалар туралы Джакарттық, 1997 ж.
- •9(1) Тармақ асқхп
- •14 Тармақ мқк
- •6 Тармақ денсаулыққа құқық туралы Хартия
- •8 Тармақ Денсаулыққа құқық туралы Хартия
- •5 Тармақ Денсаулыққа құқық туралы Хартия
- •8 Сабақ
- •Қазақстан Республикасының конституциясы
- •29 Тармақ
- •«Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі» Қазақстан Республикасының Кодексі
- •3. «Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011 - 2015 жылдарғаарналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттiк бағдарламасы туралы» жарлық
- •8.3 Алдын-алу шараларына құқықкелесі заң шығару құжаттарда жазылған:
- •29 Бап қр Конституцияның денсаулық сақтауына құқығын тіркейді:
- •8.4 Қолжетілімдігіне құқық төмен берілген қр заң шығару құжаттарда жазылған:
- •8.5 Ақпаратқа құқық келесі қр заң шығару қужаттарда берілген:
- •8.6 Өзгешілікке және құпиялыққа құқық келесі қр заң шығару қужаттарда берілген:
- •9 Сабақ
- •1 Модульдің оқытушыға араналған белгілер
- •1 Модульге анықтамалық әдебиеттің тізімі
- •2 Модуль ең қауіпті әсер тиетін халықпен жұмыс істегенде қолданылатын коммуникациялар
- •1 Сабақ
- •1 Сүрет. Коммуникацияның сипаттамасы, түрлері, қабілеттері
- •2 Сабақ
- •3 Сабақ
- •3.1 Қауіпті бағалау жүйенің әлеуметтік көрінісі (қбжәк). Ақпаратты блок (25 минут)
- •2 Оқытушыға араналған белгілер
- •2.4 Талқылауға арналған сұрақ
- •2.7 Оқиғалық есеп
- •2.8 Талқылауға араналған сұрақ (3 сұрақ)
- •3.6 Талқыдауға арналған сұрақ
- •2 Модульге аррналған анықтамалық әдебиет
- •2 Модульге ескерту
- •3.3 Стигма мен дискриминация жөнінде әлеуметтік өзгерістеріне коммуникациялардын өзгеру туралы халықаралық тәжірибе
- •3.4 Туберкулез мәселесі бойынша насихат, коммуникация мен әлеуметтік мобилизация: «Туберкулезді тоқтатайық» кампаниядан алынған тәжірибе
- •3.7 «Атақтылар» жаттығу (20 минут)
- •3 Модуль психобелсенді заттектерден тәуелділігі. Клиника және ем
- •1 Сабақ
- •1.6 Оқиғалық есептер (50 минут)
- •2 Сабақ
- •1 Сүрет. Нейротрансмиттердің әсері
- •2.8 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •3 Сабақ
- •3.1 Науқастын профилі. Ақпаратты блок (25 минут)
- •I кезең. Апиындық абстинентті синдромның емі, ұзақтығы 7 күннен аса емес.
- •II кезең. Постабстинентті бұзылыстардын соматопсихикалық түзетуі (30 күнге дейін)
- •III кезең. Рецидивке қарсы ем (6 айдан астам емес)
- •4 Сабақ
- •I және II түрінің биполярлы бұзылыс
- •3 Модульге оқутышыға арналған белгілер
- •3 Модульге арналған анықтама әдебиеттің тізімі
- •3 Модульдің ескертуі
- •2.8 Өсөж-ге мәлімет. Тәуелділіктің патогенезі
- •3.1 Науқастын профилі
- •3.7 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар Апиын қолдаушы терапия бойынша директива (Explain this is a translation of Dutch guideline).
- •Науқастын келешегі
- •Медициналық қызметкердін келешегі
- •Терапия үрдісінде науқастын және медициналық қызметкердің арасында қарым-қққатынастар
- •4 Модуль жұқпалы ауруларды (аив-инфекцияны, с вирусты гепатитті және туберкулезді) жүргізүдің мейірбике процессі
- •1 Бөлім. Аив-инфекция жүргізуінде сейірбикелік үдеріс
- •1 Сабақ
- •I клиникалық саты
- •II клиникалық саты
- •III клиникалық саты
- •IV клиникалық саты
- •2 Сабақ
- •Иеқ алмасу терапияны алу мүмкіндігін ұсынуы.
- •2.5 Жжби алдын алу. Ақпаратты блок (25 минут) («Жыныс жолымен таралатын инфекциялардын алдын алуының глобальды стратегия және олармен күресу», ддұ мәліметтері, 2006-2015 жж.
- •3 Сабақ
- •2 Бөлім. С вирусты гепатитті және коинфекцияны (аив және с вирусты гепатит) жүргізуінде мейірбике үдерісі
- •4 Сабақ
- •5 Сабақ
- •Вирусты гепатиттердің серологиялық маркерлердің мәліметтері ескертудегі кестеде ұсынылған.
- •6 Сабақ
- •Парентеральды вг объектілердің әдістері және дезинфекцияның құралдары ескертуде сипатталған.
- •2. Қатынаста болған адамдарға кеңес жүргізу
- •3. Қка көрсетілімдер жоқ болған кезде тактика
- •4. Қка басталу уақыты және ұзақтығы
- •5. Қка үшін арв дәрілерді таңдау
- •6.4 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •7 Сабақ
- •100 000 Халыққа, 2002-2011 жж.
- •8 Сабақ
- •9 Сабақ
- •10 Сабақ
- •Туберкулезге қарсы вакцинация. Туберкулезге қарсы вакцинацияның мақсаты тмб инфицирленбеген адамда жасанды иммунитетті құру, ол туберкулез қоздырғышқа тұрақтылығын жоғарлайды.
- •11 Сабақ
- •1000 Науқас астам модельдің шаралардын шектеуінде көмек алды, оларға диагностикалық, ем және кеңес көмек көрсетілді.
- •12 Сабақ
- •4 Модульдің оқытушыға арналған белгілер
- •Жаттығу «Мен және аив-инфекция»
- •2.4 Талқылауға арналған сұрақ
- •3.1 Рольдік ойын «Өмірден алынған күн …»
- •5.4 Оқиғалық есептер
- •6.4 Оқиғалық есептер
- •4 Модульге арналған анықтамалық әдебиеттің тізімі
- •4 Модульге арналған ескертулер
- •1.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •5.3 Вирусты гепатиттердің серологиялық маркерлар. Ифт талдаулардын интерпретациясы
- •6.3 Парентеральды вг объект дезинфекцияның әдістері және құралдары
- •7.5 Қр туберкулезге қарсы көмектің құрылымы
- •9.1 Қақырықты жиау техникасы
- •12.2 Өкпе туберкулезде жедел жағдайлар
- •5 Модуль ең қауіпті әсер тиетін халықпен жұмыс істеген кезде (аив, с гепатит және тәуелді аурулар) өзгешелікті тәсілдемелері мен байланыс жолдардын әдістері
- •1 Сабақ
- •2 Сабақ
- •3 Сабақ
- •4 Сабақ еқәх топтардын коммуникация тәсілдерінің ерекшеліктері, кеңес жүргізуінің дағдылары
- •5 Сабақ
- •6 Сабақ
- •1. Науқасқа бағытталған оңтайлы, этикалық медициналық күтімді қамтамасыз ету мақсатымен CanMeds барлық рөлін атқаруымен кеңесшілер ретінде жұмыс істеу.
- •2. Олардын жұмысына сәйкес клиникалық дағдыларды, білімдерді мен тәжірибені алу және қолдау.
- •3. Науқастын толық зерттеуін орындау.
- •4. Алдын алу және терапия әдістерін тиімді қолдану.
- •5. Диагностикалық пен терапиялық кәсіптік дағдыларды кәсіби және лайықты жерде қолдану.
- •6. Басқа медициналық қызметкерлерге кеңес үшін бару, бірақ олардын білімдері шектеулі екенін сіз есептеу керексіз.
- •7 Сабақ
- •8 Сабақ
- •Әйел жүкті емес және жақын арада жүктілікті жоспарлап жатқан жоқ
- •Әйел жүкті емес, бірақ жақын арада жүктілікті жоспарлап жүр. Кеңес жүргізуінде келесі тақырыптар туралы айту керек:
- •Жүкті әйел, бірақ ол өз жүктілік туралы әлі соңғы шешімді қабылдаған жоқ. Кеңес жүру кезінде айту керек:
- •9 Сабақ
- •1 Сүрет. Вирустік жүктеме деңгейінің және cd4 лимфоциттердін саның үлгілі өзгерістер
- •9.2 Аре қағидалары, аре басталуына көрсеткіштер, аре тиімді мониторингі
- •9.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •5 Модульдің оқутышыға арналған белгілер
- •1.6 Оқиғалық есептер
- •5 Модульге арналған анықтамалық әдебиеттің тізімі
- •5 Модульге арналған ескертулер
- •3.5 Тесттен кейін кеңестің қабылдаулары.
- •Эпидемиологиялық мәліметтер
- •5.5 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •1.Науқастармен және олардын отбасылармен өзара түсінушілікке, сенімге мен этикалық түсінушілікке жету.
- •2. Ақпаратты, науқастарға, олардын отбасыларына, әріптестерге және басқа мамандарға үшін болжамды мұқият жинау және қисынды келтіру.
- •3. Науқастарға, олардын отбасыларына, әріптестерге және басқа мамандарға маңызды ақпаратты және түсініктемені нақты тарату.
- •4. Бірге күту жоспарын жасау үшін науқастарға, олардын отбасыларына, әріптестерге және басқа мамандарға тиісті мәселелер, себептер және жоспарлар бойынша өзара түсінішілікке жету.
- •5. Медициналық мәселелер бойынша жазбаша немесе ауызша тиімді ақпаратты ұсыну.
- •1. Медициналық қызметкерлердін мультикәсіптік топтардын жұмысында тиімді қатысу.
- •2. Алдын алу, талқылау және кәсіптік арасындағы егестерді шешу мақсатымен басқа медициналық жұмысшылармен тиімді жұмыс істеу.
- •1. Медициналық мекемелердің және жүйелердің жұмыстын тиімділігіне әсер ететін шараларға қатысу.
- •2. Өз жұмысынды және мансапты тиімді басқару.
- •3. Денсаулық сақтау жүйесінде ресурстарды дұрыс қолдану.
- •4. Қажет болған кезде лауазымды адамның міндеттерін атқару және басшының міндеттерін өзіне алу.
- •1. Әрдайым оқу арқылы өз кәсіптік дағдыларды қолдау және нығайту.
- •2. Ақпаратты мен оның түпнұсқаларды сынаумен бағалау және оларды тәжірибеде қолдау.
- •3. Науқастарды, олардын отбасыларды, студенттерді, резиденттерді, басқа медициналық қызметкерлерді, халықты және басқаларды оқыту.
- •4. Жаңа медициналық білімін мен тәжірибені ұйымдастыруына, таралуына, қолдауына және талдау жүргізуіне өз салымын енгізу.
- •1. Науқастар, маман, қоғам жөнінде этикалық міндеттерді көрсету.
- •2. Кәсіптік жаңартуында қатысу арқылы өз науқастар, маман, қоғам жөнінде міндеттерін көрсету.
- •3. Дәрігер денсаулығын қамтамасыз етіп ем ұстаушылықтын көрсету және орнықтылықты тәжірибені қолдау.
- •7.4 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар Науқасқа қызмет етудің кешендік жоспар
- •Қызмет алу құқығына критерийлерге сәйкестік
- •8.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •9.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
8.6 Өзгешілікке және құпиялыққа құқық келесі қр заң шығару қужаттарда берілген:
Науқастардың құқық Европалық хартиясы
Әрқайсы жеке ақпараттың өзгешілікке мен құпиялыққа, өз денсаулық жағдайы, болашақта болатын диагностикалық мен терапиялық процедуралар туралы ақпаратқа және диагностикалық тексеріс болып жатқан кезде, медициналық қызметтерге қаралған кезде және медициналық мен хирургиялық араласулар жүргізілген кезде өз өзгешілікті қорғауына құқығы бар.
ҚР Конституциясы 18 бабының 1 пункті жеке өмірге, жеке мен отбасылық құпияға қол сұғылмауына, өз намысын мен қасиетің қорғауына құқығы бар.
«Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодекстің 87 бабының 1 пункттің 7) подпункт (жеке өмірге қол сұғылмауына, дәрігерлік құпияны құрайтын мәліметтердің сақталуына мемлекет кепілдік береді).
«Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодекстің 95 бабының 3 пункт анықтайды: «Дәрігерлік құпияны құрайтын мәліметтерді пациенттің немесе оның заңды өкілінің келісімімен пациентті зерттеп-қарау және емдеу мүддесіне орай, ғылыми зерттеулер жүргізу, осы мәліметтерді оқытупроцессінде және өзге де мақсаттарға пайдалану үшін басқа жеке және (немесе) заңды тұлғаларға беруге жол беріледі».
«Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодекстің 95 бабының (дәрігерлік құпия туралы жалпы мәліметтер). Дәрігерлік құпияны құрайтын мәліметтерді азаматтың немесе оның заңды өкілінің келісімінсіз беруге мынадай жағдайларда:
Өзінің жай-күйіне байланысты өз еркін білдіруге қабілетсіз азаматты зерттеп-қарау және емдеу мақсатында.
Айналасындағыларға қауіптөндіретін аурулардың таралу қатері болған кезде.
Тергеу немесе сол талқылауын жүргізуге байланысты анықтау және алдын ала тергеу органдарының, прокурордың, адвокаттың және (немесе) соттың сұратуы бойынша.
Сақтау мысал(дары) |
Бұзылудың мысал(дары) |
Республикалық ғылыми орталығының жедел медициналық көмектің науқастарына қашан мен қай жағдайда ақпаратты ашылуына болатындығын және олардан ақпаратты ашылуына келісімнің үдерісі туралы хабарлайды. Науқаспен тексеріс және студенттермен, курсанттармен оның медициналық картасын оқу туралы келісім жүргізіледі. Ақпарат тек белгіленген тәртіп және соттың немесе тергеу органдарының сұратуы бойынша беріледі. Ғылыми-зерттеу жұмыс жүрген кезде мәліметтерде және мақалдарда науқастың жеке ақпараты туралы айтылмайды. Науқас туралы ақпарат келушілерге және басқа науқастарға қол жетпейтің жерде тұрады. |
Басқа науқасқа қателікпен амбулаторлық картаны беру. Кәсіптік қажеттіліксіз медициналық қызметтер арасында диагнозды мен ем әдістерін талқылау. АИВ-инфекция алдын-алу шараларына арналған ғылыми-тәжірибелік конференцияда өз баяндамамен медициналық орталықтың бас дәрігері көмек үшін орталыққа келген нақты науқастардың аты-жөнің айтып тиімді емінің мысалдарын келтірді. |
8.7 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар (150 минут)
Денсаулық салада ЕҚӘХ құқықтарын оқу. Төмен берілген сілтемелерді мен тәжірибелік нұсқау «Права человека в сфере здравоохранения», Алматы, 2012 ж. қолдауымен ЕҚӘХ құқықтар бойынша презентацияларды дайындау Науқастардың ақпаратты сақтау мен құқықтарын бұзылуы мысалдармен танысыңыз. Келешекті шешімдерді және құқықтарын қалпына келтіру үшін тәжірибелік нұсқамаларды анықтау. Науқастардың жекешелігі мен құпиялық сақтау мен құқықтарын бұзылуы мысалдармен танысыңыз. Келешекті шешімдерді және құқықтарын қалпына келтіру үшін тәжірибелік нұсқамаларды анықтау.
Өмір сүруіне құқық |
Осында келесі денсаулық сақтау мәселелер жатады: АИВ тұратындарға ем, күту мен қолдауын жүргізу; АИВ алдын алу туралы ақпарат алуына және өз денсаулық сақтауында (дәріліке ем қызметімен қоса) көмек көрсету бойынша қызметтерге қолжетімділігі; зорлықтан бостандық және заңсыз қатынастар; сонымен қатар себепсіз тұтқындауы мен қамалуда болуынан бостандық. Әйелдердің көбісі мүшеқапты қолдауымен АИВ және жыныс жол арқылы таралатын басқа инфекцияларды да таралуынан сақтандырады. Олар репродуктивті денсаулық жоспарында акция туралы білмейді, олар анадан балаға АИВ таралуына қарсы тұрады. Коммерциялық секспен жұмыс істейтін әйелдерге репродуктивті денсаулық мәселелер бойынша тандау құқығынан бас тартатылды. Мемлекет зорлаудан, заңсыз қатынастардан қорғау және ересек адамдардың сексуалды қанаудан бостандық кепілдігін беру қажет. |
Құқығын шектемеуден қорғауына, денсаулық сақтауына қолжетілімдіктің тепе-теңдігіне, заң өкіліне мен қолдауына, тұрғын үй мен әлеуметтік әрекеттесу болуына . |
Осы құқықтан АИВ-статус немесе отбасы, қоғамдастық мүшелерінің статусы болғанымен олардан бас тарту мүмкін.
|
Жеке автономияға құқық. |
Бұл құқық жеке өмірдің мен дене құпиялығын; АИВке және басқа ауруларға тестілеу; емге келісімін; аборт және репродуктивті денсаулықтың басқа мәселелер жөнінде өз шешімдерін қабылдау қабілетін қамтып тартады. Сексуалдық мәселелерді ашық талқылауға, өз денсаулығын қорғай алатын ақпаратты шығаруға мен тарауға құқық. |
|
Бақылау сұрақтары (10 минут)
«Денсаулық» түсінігінің анықтауы.
Денсаулық деңгей туралы түсініктеме.
Денсаулық тәуелдігінің факторлары.
Денсаулық сақтау жағдайлары.
Денсаулықтың белгілері.
Денсаулықтың концептуальды модельдері: денсаулықтың медициналық немесе функционалдық моделі; денсаулықтың биологиялық моделі; биоәлеуметтік модель; денсаулықтың құндылықты моделі; денсаулықтың интегральды моделі.