2. Әйелдерге қатысты құқығын шектеуді жою бойынша Конвенция (әқжк).

Негізгі қағидалар:

12 тармақ (денсаулық сақтау саласында әйелдерге қатысты құқығын шектеуден қорғау);

• 14(2) (b) тармақ (сәйкес медициналық көмек жетімділігіне ауылды аймақтарда тұратын әйелдердің құқығы).

3. Нәсілдің құқығын шектеуді жою бойынша Конвенция (нқжк).

Негізгі қағидалар:

• 5(1)(е) тармақ (денсаулық сақтауына және медициналық көмегіне байланысты құқығы нәсілдің құқығын шектеуің тыйм).

4. Азапты, қатыгездікті, рақымсызды немесе намысын кемсітуін және басқа қатынастардың мен жазалардың түрлерін қолдануға қарсы Конвенция (ақк)

5. Бала құқығы туралы Конвенция (БҚК). Бала құқығы бойынша Комитет Конвенцияны орындауын бақылап отыр. БҚК кең спектр азаматтық, саясаттық, экономикалық, әлеуметтік пен мәдини бала құқықтыран сақтау келісімдері кіреді.

Негізгі қағидалар:

• 24 тармақ (денсаулықтың ең жоғары қол жетімді деңгейіне құқық).

6. Барлық еңбекшілер-мигранттар және олардың отбасы мүшелелердің құқықтарын қорғау Халықаралық Конвенция (МХК). МХК МКМ кең спектр азаматтық, саясаттық, экономикалық, әлеуметтік пен мәдини адам құқықтыран сақтау келісімдері кіреді.

Негізгі қағидалар:

• 28 тармақ (медициналық көмегіне құқық);

• 43 және 45(1)(с) тармақтар (медициналық көмек саласында тепе-теңдік қарым-қатынастар).

7. Мүгедектердің құқығы бойынша Конвенция (МҚК). МҚК «дене, психикалық, парасатты немесе сенсорлы орнылықты бұзылыстармен» адамдарға тиісті, оның мақсаты «адамда барлық бар құқықтарын көтермелеу, қорғау, толық және тепе-теңдік қамтамасыздандыруын мүгедектерге арнай орындау және негізгі бостандықтар, сонымен қатар олардың қасиеттеріне тән сый көтермелеуінде тұрады». МҚК кең спектр азаматтық, саясаттық, экономикалық, әлеуметтік пен мәдини құқықтыран сақтау келісімдері кіреді. 12 мамырда 2008ж. Конвенция күшін алады.

Негізгі қағидалар:

• 25 тармақ (денсаулық).

• 5 тармақ (тепе-теңдік және құқық шектеуін болдырмау);

• 6 және 7 тармақ (әйелдер мен мүгедек балалар);

• 9 тармақ (медициналық ұйымдардын және қызметтердің қол жетімділігі);

• 10 тармақ (өмір сүруіне құқық);

• 14 тармақ (бостандыққа және жеке адамның дербес құқықтылығына құқық);

• 15 тармақ (азапты қолдануға және қатыгездікке, рақымсызға немесе намысын кемсітуіне тыйм);

• 16 тармақ (пайдаланудан, зорлықтан және қорлықтан бостандық);

• 17 тармақ (дене және психикалық тұтастығын сақтау);

• 19 тармақ (өздік тұрмыс дәстүрі);

• 21 тармақ (ақпаратқа қол жетімділігі);

• 22 тармақ (жеке өмірдің дербес құқылығы);

• 26 тармақ (абилитация және оңалту);

• 29 тармақ (саясаттық және қоғамдық өмірге қатысу).

Басқа халықаралық құжаттар. Ақпаратты блок (50 минут)

Консенсус негізінде қабылдаған кейбір басқа халықаралық құжаттар халықаралық келісім шарттың міндетті күші жоқ, бірақ маңызды саясаттық және моральдық әсерін тигізеді.

1. Алма-Атылық декларациясы, 1978 ж. (ДДҰ). Денсаулық тек қана аурулардың мен дене ақаулары ғана емес ол тағы дене, рухани мен әлеуметтік қамының жағдайы екенін декларацияда тағы дәлелденеді және күрделі адам құқықтрының бірі болып табылады. Декларацида біріншілік-санитарлық көмектің мағызы белгіленеді.

2. Денсаулық құқығы туралы Хартиясы, 2005 ж. (Заңгерлердің Халықаралық одағы). Хартияда жеке өмірге дербес құқылығы және ақпаратты келісім сияқты мәліметтер қарастырылған.

3. Науқастар құқығы туралы декларациясы (қайта қарастырылған), 2005 ж. Дүниежүзілік медициналық ассоциациясы (ДМА). Декларацияда құпиялыққа, ақпаратқа және ақпаратық келісімге құқықтар мәселелер ағартылған.

Кіріспе сөзбасынан үзінді: Соңғы жылдарды дәрігерлердің, науқастардың және кең әлеуметпен арасында маңызды өзгерістер болды. Дәрігер өз инабаттылығымен науқастың мүддесіне қарай қызмет ету қажет, бірақ лайық автономияның кепілдері және науқасқа қарай әділетті қатынастар болу керек. Осы Декларация негізгі құқықтарын бекітеді, олар медициналық қоғам көз қарауымен науқастың әр қайсыссы қабілетті болу қажет. Медициналық көмек көрсетуінде қатысатын дәрігерлер және басқалар немесе ұйымдар мойындау мен белгіленген құқықтарды қолдау үшін ынтымақты жауапкершілігін көтереді. Егер кейбір мемлекетте заң шығару қағидалар немесе үкіметтің іс-әрекеттер төмен берілген құқықтарды жүзеге асыруына кедергілер жасалынса, онда дәрігерлер барлық қол жетімді құралдармен оларды қалпына келтіру және оларды сақтауына қамтамасыз етуіне керек.