- •Мазмұны
- •Қысқартулардың тізімі
- •1 Модуль ең қауіпті әсер тиетін халықтың денсаулығын қорғау
- •1 Бөлім. Денсаулықтың анықтамасы және мейірбике процессіндегі ең қауіпті әсер тиетін халықтың денсаулығын сақтау
- •1 Сабақ
- •2 Сабақ
- •2.6 Денсаулықтың негізгі деңгейлер, қалыптар мен белгілер.
- •3 Сабақ
- •Студенттің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар.
- •4 Сабақ
- •2 Сүрет. Қауіптің төмендеуі, психологиялық орнылықтылықтың ұйымдастыру
- •5 Сабақ
- •3 Сүрет. Мейірбике үдерістің бес сатысы
- •6 Сабақ
- •2 Бөлім. Денсаулық қорғау саласында адамның құқықтары. Денсаулық сақтау саласында халықаралық заң шығаратын актілер. Заң шығарудың қалыптары және олардың түсініктемесі
- •7 Сабақ
- •1. Азаматтық және саяси құқықтар туралы Халықаралық пакт (асқхп).
- •2. Әйелдерге қатысты құқығын шектеуді жою бойынша Конвенция (әқжк).
- •3. Нәсілдің құқығын шектеуді жою бойынша Конвенция (нқжк).
- •4. Азапты, қатыгездікті, рақымсызды немесе намысын кемсітуін және басқа қатынастардың мен жазалардың түрлерін қолдануға қарсы Конвенция (ақк)
- •4. Науқасқа бағытталған медициналық қызмет туралы Декларация, 2007 ж.
- •6. XXI ғасырда денсаулық қорғау қағидалар туралы Джакарттық, 1997 ж.
- •9(1) Тармақ асқхп
- •14 Тармақ мқк
- •6 Тармақ денсаулыққа құқық туралы Хартия
- •8 Тармақ Денсаулыққа құқық туралы Хартия
- •5 Тармақ Денсаулыққа құқық туралы Хартия
- •8 Сабақ
- •Қазақстан Республикасының конституциясы
- •29 Тармақ
- •«Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі» Қазақстан Республикасының Кодексі
- •3. «Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011 - 2015 жылдарғаарналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттiк бағдарламасы туралы» жарлық
- •8.3 Алдын-алу шараларына құқықкелесі заң шығару құжаттарда жазылған:
- •29 Бап қр Конституцияның денсаулық сақтауына құқығын тіркейді:
- •8.4 Қолжетілімдігіне құқық төмен берілген қр заң шығару құжаттарда жазылған:
- •8.5 Ақпаратқа құқық келесі қр заң шығару қужаттарда берілген:
- •8.6 Өзгешілікке және құпиялыққа құқық келесі қр заң шығару қужаттарда берілген:
- •9 Сабақ
- •1 Модульдің оқытушыға араналған белгілер
- •1 Модульге анықтамалық әдебиеттің тізімі
- •2 Модуль ең қауіпті әсер тиетін халықпен жұмыс істегенде қолданылатын коммуникациялар
- •1 Сабақ
- •1 Сүрет. Коммуникацияның сипаттамасы, түрлері, қабілеттері
- •2 Сабақ
- •3 Сабақ
- •3.1 Қауіпті бағалау жүйенің әлеуметтік көрінісі (қбжәк). Ақпаратты блок (25 минут)
- •2 Оқытушыға араналған белгілер
- •2.4 Талқылауға арналған сұрақ
- •2.7 Оқиғалық есеп
- •2.8 Талқылауға араналған сұрақ (3 сұрақ)
- •3.6 Талқыдауға арналған сұрақ
- •2 Модульге аррналған анықтамалық әдебиет
- •2 Модульге ескерту
- •3.3 Стигма мен дискриминация жөнінде әлеуметтік өзгерістеріне коммуникациялардын өзгеру туралы халықаралық тәжірибе
- •3.4 Туберкулез мәселесі бойынша насихат, коммуникация мен әлеуметтік мобилизация: «Туберкулезді тоқтатайық» кампаниядан алынған тәжірибе
- •3.7 «Атақтылар» жаттығу (20 минут)
- •3 Модуль психобелсенді заттектерден тәуелділігі. Клиника және ем
- •1 Сабақ
- •1.6 Оқиғалық есептер (50 минут)
- •2 Сабақ
- •1 Сүрет. Нейротрансмиттердің әсері
- •2.8 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •3 Сабақ
- •3.1 Науқастын профилі. Ақпаратты блок (25 минут)
- •I кезең. Апиындық абстинентті синдромның емі, ұзақтығы 7 күннен аса емес.
- •II кезең. Постабстинентті бұзылыстардын соматопсихикалық түзетуі (30 күнге дейін)
- •III кезең. Рецидивке қарсы ем (6 айдан астам емес)
- •4 Сабақ
- •I және II түрінің биполярлы бұзылыс
- •3 Модульге оқутышыға арналған белгілер
- •3 Модульге арналған анықтама әдебиеттің тізімі
- •3 Модульдің ескертуі
- •2.8 Өсөж-ге мәлімет. Тәуелділіктің патогенезі
- •3.1 Науқастын профилі
- •3.7 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар Апиын қолдаушы терапия бойынша директива (Explain this is a translation of Dutch guideline).
- •Науқастын келешегі
- •Медициналық қызметкердін келешегі
- •Терапия үрдісінде науқастын және медициналық қызметкердің арасында қарым-қққатынастар
- •4 Модуль жұқпалы ауруларды (аив-инфекцияны, с вирусты гепатитті және туберкулезді) жүргізүдің мейірбике процессі
- •1 Бөлім. Аив-инфекция жүргізуінде сейірбикелік үдеріс
- •1 Сабақ
- •I клиникалық саты
- •II клиникалық саты
- •III клиникалық саты
- •IV клиникалық саты
- •2 Сабақ
- •Иеқ алмасу терапияны алу мүмкіндігін ұсынуы.
- •2.5 Жжби алдын алу. Ақпаратты блок (25 минут) («Жыныс жолымен таралатын инфекциялардын алдын алуының глобальды стратегия және олармен күресу», ддұ мәліметтері, 2006-2015 жж.
- •3 Сабақ
- •2 Бөлім. С вирусты гепатитті және коинфекцияны (аив және с вирусты гепатит) жүргізуінде мейірбике үдерісі
- •4 Сабақ
- •5 Сабақ
- •Вирусты гепатиттердің серологиялық маркерлердің мәліметтері ескертудегі кестеде ұсынылған.
- •6 Сабақ
- •Парентеральды вг объектілердің әдістері және дезинфекцияның құралдары ескертуде сипатталған.
- •2. Қатынаста болған адамдарға кеңес жүргізу
- •3. Қка көрсетілімдер жоқ болған кезде тактика
- •4. Қка басталу уақыты және ұзақтығы
- •5. Қка үшін арв дәрілерді таңдау
- •6.4 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •7 Сабақ
- •100 000 Халыққа, 2002-2011 жж.
- •8 Сабақ
- •9 Сабақ
- •10 Сабақ
- •Туберкулезге қарсы вакцинация. Туберкулезге қарсы вакцинацияның мақсаты тмб инфицирленбеген адамда жасанды иммунитетті құру, ол туберкулез қоздырғышқа тұрақтылығын жоғарлайды.
- •11 Сабақ
- •1000 Науқас астам модельдің шаралардын шектеуінде көмек алды, оларға диагностикалық, ем және кеңес көмек көрсетілді.
- •12 Сабақ
- •4 Модульдің оқытушыға арналған белгілер
- •Жаттығу «Мен және аив-инфекция»
- •2.4 Талқылауға арналған сұрақ
- •3.1 Рольдік ойын «Өмірден алынған күн …»
- •5.4 Оқиғалық есептер
- •6.4 Оқиғалық есептер
- •4 Модульге арналған анықтамалық әдебиеттің тізімі
- •4 Модульге арналған ескертулер
- •1.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •5.3 Вирусты гепатиттердің серологиялық маркерлар. Ифт талдаулардын интерпретациясы
- •6.3 Парентеральды вг объект дезинфекцияның әдістері және құралдары
- •7.5 Қр туберкулезге қарсы көмектің құрылымы
- •9.1 Қақырықты жиау техникасы
- •12.2 Өкпе туберкулезде жедел жағдайлар
- •5 Модуль ең қауіпті әсер тиетін халықпен жұмыс істеген кезде (аив, с гепатит және тәуелді аурулар) өзгешелікті тәсілдемелері мен байланыс жолдардын әдістері
- •1 Сабақ
- •2 Сабақ
- •3 Сабақ
- •4 Сабақ еқәх топтардын коммуникация тәсілдерінің ерекшеліктері, кеңес жүргізуінің дағдылары
- •5 Сабақ
- •6 Сабақ
- •1. Науқасқа бағытталған оңтайлы, этикалық медициналық күтімді қамтамасыз ету мақсатымен CanMeds барлық рөлін атқаруымен кеңесшілер ретінде жұмыс істеу.
- •2. Олардын жұмысына сәйкес клиникалық дағдыларды, білімдерді мен тәжірибені алу және қолдау.
- •3. Науқастын толық зерттеуін орындау.
- •4. Алдын алу және терапия әдістерін тиімді қолдану.
- •5. Диагностикалық пен терапиялық кәсіптік дағдыларды кәсіби және лайықты жерде қолдану.
- •6. Басқа медициналық қызметкерлерге кеңес үшін бару, бірақ олардын білімдері шектеулі екенін сіз есептеу керексіз.
- •7 Сабақ
- •8 Сабақ
- •Әйел жүкті емес және жақын арада жүктілікті жоспарлап жатқан жоқ
- •Әйел жүкті емес, бірақ жақын арада жүктілікті жоспарлап жүр. Кеңес жүргізуінде келесі тақырыптар туралы айту керек:
- •Жүкті әйел, бірақ ол өз жүктілік туралы әлі соңғы шешімді қабылдаған жоқ. Кеңес жүру кезінде айту керек:
- •9 Сабақ
- •1 Сүрет. Вирустік жүктеме деңгейінің және cd4 лимфоциттердін саның үлгілі өзгерістер
- •9.2 Аре қағидалары, аре басталуына көрсеткіштер, аре тиімді мониторингі
- •9.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •5 Модульдің оқутышыға арналған белгілер
- •1.6 Оқиғалық есептер
- •5 Модульге арналған анықтамалық әдебиеттің тізімі
- •5 Модульге арналған ескертулер
- •3.5 Тесттен кейін кеңестің қабылдаулары.
- •Эпидемиологиялық мәліметтер
- •5.5 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •1.Науқастармен және олардын отбасылармен өзара түсінушілікке, сенімге мен этикалық түсінушілікке жету.
- •2. Ақпаратты, науқастарға, олардын отбасыларына, әріптестерге және басқа мамандарға үшін болжамды мұқият жинау және қисынды келтіру.
- •3. Науқастарға, олардын отбасыларына, әріптестерге және басқа мамандарға маңызды ақпаратты және түсініктемені нақты тарату.
- •4. Бірге күту жоспарын жасау үшін науқастарға, олардын отбасыларына, әріптестерге және басқа мамандарға тиісті мәселелер, себептер және жоспарлар бойынша өзара түсінішілікке жету.
- •5. Медициналық мәселелер бойынша жазбаша немесе ауызша тиімді ақпаратты ұсыну.
- •1. Медициналық қызметкерлердін мультикәсіптік топтардын жұмысында тиімді қатысу.
- •2. Алдын алу, талқылау және кәсіптік арасындағы егестерді шешу мақсатымен басқа медициналық жұмысшылармен тиімді жұмыс істеу.
- •1. Медициналық мекемелердің және жүйелердің жұмыстын тиімділігіне әсер ететін шараларға қатысу.
- •2. Өз жұмысынды және мансапты тиімді басқару.
- •3. Денсаулық сақтау жүйесінде ресурстарды дұрыс қолдану.
- •4. Қажет болған кезде лауазымды адамның міндеттерін атқару және басшының міндеттерін өзіне алу.
- •1. Әрдайым оқу арқылы өз кәсіптік дағдыларды қолдау және нығайту.
- •2. Ақпаратты мен оның түпнұсқаларды сынаумен бағалау және оларды тәжірибеде қолдау.
- •3. Науқастарды, олардын отбасыларды, студенттерді, резиденттерді, басқа медициналық қызметкерлерді, халықты және басқаларды оқыту.
- •4. Жаңа медициналық білімін мен тәжірибені ұйымдастыруына, таралуына, қолдауына және талдау жүргізуіне өз салымын енгізу.
- •1. Науқастар, маман, қоғам жөнінде этикалық міндеттерді көрсету.
- •2. Кәсіптік жаңартуында қатысу арқылы өз науқастар, маман, қоғам жөнінде міндеттерін көрсету.
- •3. Дәрігер денсаулығын қамтамасыз етіп ем ұстаушылықтын көрсету және орнықтылықты тәжірибені қолдау.
- •7.4 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар Науқасқа қызмет етудің кешендік жоспар
- •Қызмет алу құқығына критерийлерге сәйкестік
- •8.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
- •9.6 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
3 Сүрет. Мейірбике үдерістің бес сатысы
5.4. Мейірбике үдерістің фазалары. Тәжірибелік жаттығу (50 минут)
Медицина қызметтер көрсетілген науқастардың құжаттармен жұмыс істеу (сырқатнамалар). Төмен берілген кестеге сәйкес мейірбике үдерістің сатылар бойынша ОМҚ әрекеттер талдауын жасап, кестені толтыру. Жұпта жұмыс істеу немесе жеке.
Мейірбике үдерістің жалпы сипаттамасы
№ |
Мейірбике үдерістің сатылар |
Іс-әрекеттердің талдауы (сырқатнамадан алынған) |
I |
Денсаулық жағдайының анықтамасы. Науқастың денсаулық жағдайын анықтау, себептерін мен мүмкіндіктерін көрсету және оларды шешу бойынша қажетті мәліметтерді алу үшін мейірбике осы кезеңде ақпаратты (мағлуматтрды) жинап зерттеу керек. Науқас денсаулық жағдайын туралы мәліметтерді жинақтығы жүйелі мен үзіліссіз болу керек. Бұл мәселелер бағаланады, талқыланады және жазылып отырады. |
|
II |
Зерттеу жүргізуі. Осы кезеңде мәліметтерге талдау жүргізіледі және денсаулық жағдайын анықтау мақсатымен бірге қосылады. Бұл мүмкіндіктерді, науқастың күштерін (олар тағы бір рет қайта қарастырылады және күту жоспарын әзірленгени кезде қолданады), толғақты мен әлеуетті себептердің (күту жоспар үшін негізі ретінде қызмет етеді) анықтау кезеңі. Мейірбике араласудан тәуелсіз себептер бойынша қандай мәселелер келешекте шешіледі және қандай мәселелерде денсаулық сақтау жүйесіндегі дәрігерлермен немесе басқа білікті кәсіпқорлармен тағайындалған араласулар қажет, тағы анықтау керек. Мейірбике диагнозы науқастың денсаулық жағдайына қарай қойылады. |
|
III |
Жоспарлау. Мейірбике үдерісінің үшінші қадамы ол мейірбике мәселелерді анықтап және оларды шешу мүмкіндіктерін тапқан кезде, науқаспен (немесе отбасымен) жұмыс істеуге дайын болған кезде әрекетердің жоспарын әзірлеу, солар мәселелерді төмендетеді немесе шешеді және емделуге көмектеседі. Жоспарлауға келесі негізгі әрекеттер кіреді: • Басымдықтарды белгілеу: қандай мәселелерге бірден назар аудару керек? Қандай місілелер күту жоспарына бағытталу керек? Қандай мәселелер анықталу керек? Осы жоспарды мейірбике қалай орындау керек? • Мақсаттарды белгілеу: сіз (мейірбике) мен наукқас жоспарда не істемекшісіз және қай уақытта екенін анықтау. • Мейірбике араласулардың анықтауы: мейірбике мен науқас қойылған қандай мейірбикелік әрекеттері мен науқастың әрекеттері сізге жоспарға жетуге көмектеседі? • Мейірбике күту жоспарын құжаттау: сіз жазған күту жоспарын және қойылған мақсаттарды басқа мейірбикелер білу керек. |
|
IV |
Жүзеге асыру. Төртінші қадамда мейірбике араласулар әрекеттердің жоспары енгізілді. Ол үшін келесі әрекеттер қажет: • Науқас туралы ақпаратты жинауды жалғастыру, қалай науқас сіздің әрекеттеріне мен жаңа белгіленген мәселелерге көңіл бөледі. • Жоспар кезеңінде жазылған мейірбикелік араласулар мен іс-әрекеттер. • науқастың денсаулық жағдай туралы жазуларды жазу мен мәлімдеме беру және мейірбикелік араласуларға реакцияларды белгілеу. Мейірбике 24 сағат бойы науқастың жанында бола алмайды, сондықтан басқа мейірбикелер мен басқа денсаулық сақтауының кәсіпқорлы қызметкерлер науқас белгіленген жоспар бойынша орындап жатқаныңды білу қажет. Мейірбикелік іс-әрекеттер ем үдерісінде, денсаулықты қолдауында мен қалпына келтіруінде науқастың қатысуын ниеттенеді. Мейірбикелік іс-әрекеттер емделу үшін науқасқа барынша өз денсаулығының мүмкіндіктерін қолдауына көмектеседі. |
|
V |
Жоспарды орындау бағасы. Мейірбикелік үдерісінің бесінші қадамында күту жоспары орындалдыма немесе оны өзгерту керек екенін шешу үшін мақсаттың жету деңгейі анықталады, төрт қадамның әрқайсына талдау жүргізіледі. Сіздің күту жоспары орындалды ма әлде ішінара түзетулерді (өжзгерістерді) енгізу керек пе екенін мейірбике мен науқас анықтау керек. Ол үшін мейірбике келесі сұрақтарға жауап беру керек: Мейірбике мен науқас жоспар бойынша қойылған мақсаттарға жетті ма? Егер, иә болса, онда осы уақытқа дейін жаңа мәселелер пайда болған жоқ па? Сіз одан аса көп нәтижеге немесе мақсатқа жетушедіңіз ба? Сіздің жоспар қалай орындалды? Осы жоспарды жеңіл орындау үшін бірдеме бар ма? Ішінара мақсаттарға жетуге бола ма әлде мақсаттардың барлығы шешілмеді ме? Егер, иә болса, онда неге мақсаттарға жетпеді? Мақсаттар шындыққа негізделген бе? Науқас мақсаттарға жетуіне тырысты ма? Осы мақсаттар қазіргі кезге дейін толғақты ма? Сізде толық уақыт болды ма? Науқаспен жұмыс істеген кезде басқа мәселелер пайда болды ма? Сіздің арасулар мәселелерді шешуге сәйкес болды ма? Қандай өзгерістерді сіз ем жоспарына енгізейін деп тұрсыз? Мақсатқа жету үшін науқастың ілгерілеуі немесе ілгерлеудің жоқтығы науқаспен немесе мейірбикемен анықталады. Науқастың ілгерілеуі немесе ілгерлеудің жоқтығы қайта бағалауға келтіреді, жаңа басымдықтардың жазылуы, жаңа мақсатты белгілеу және мейірбике күту жоспарын қайта қарастыру. |
|
5.5 Мейірбике күтуінің ағлақтық қағидалары. Ақпараттық блок с обсуждением (25 минут)
Мейірбикелер әрқашан өз жұмысында белгілі бір оқиғаға адамдардың әртүрлі реакциялармен кездеседі. Оларды ерекше екі түрлі реакция қызықтырады:
Денсаулықта бар болған мәселелерге жеке адамдардың немесе топтың реакциялары (денсаулықтың қалпына келтіру реакция), мысалы, өз адамға аурудың әсері, оның отбасына және өз қамын ойлау.
Денсаулықпен байланысты әлеуетті мәселелер туралы жеке бастың немесе топтың алаңдау (денсаулықты қолдау реакциялары). Ақпаратты алуында олардың қажеттілігін қанағаттандыруы, дұрыс тұрмыс дәстүрдің әдеттерін алуы және онымен байланысты кеңес алу мен білім арқылы тәртіптің өзгеруі.
Сонымен қатар негізгі мейірбике күтуінің ағлақтық қағидалар сақталу керек: науқастың өміріне сыйластық, абыройына мен құқыққа.
5.6 Талқылауға арналған сұрақ (35 минут)
Этикалық қағидаларды мен түсініктемерін Сіз қалай түсінесіз: «зиян келтірме», «тәуелсіздік», «әділеттік», «есеп берушілік», «анықтық», «қайырымдылық», «жауапкершілік», «сенімділік»?
Кіші топтарды пікірсайысты немесе жұмыс жүргізіңіз.
5.7 Оқытушының басқаруымен жүргізілетін студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар (125 минут)
Оқиғалық есептерді талқылау. Мысалы, «Науқас Ж., 24 жас, секс жұмысшы, ОҚО келді, оған гинекологиялық операция жасалған және өмір көрсетілімдер бойынша қан құйылды, содан кейін гепатит С анықталынды. Медициналық көмек үшін сіздің ұйымға келді, өйткені ол сырттан келген адам және тұрақты тұрғын орны жоқ». Осындай оқиғада жоғары белгіленген этикалық қағидалар қалай қолданылу керек екенін эссені жазып көрсетіңіз.