Дәрістің қысқаша мазмұны

1456-1457 жж. Әбілқайыр Сығанақ түбінде ойраттардан үлкен жеңіліске ұшырады. Ойраттар Түркістан және Ташкент қалаларын тонады. Кетер алдында Өзтемір Тайшы Әбілқайырмен ол үшін масқара болған келісім жасады. Мұның өзі Жәнібек пен Керей сұлтандар басқарған тайпалардың бір бөлігінің Моғолстан жеріне көшіп кетуге әкелді.

. Соның нәтижесінде Жәнібек пен Керей бұл жерде өздерінің жақтастары – 200 мың көшпендіні шоғырландырды.Ол ерте және ортағасырлардағы этносаяси процестермен тығыз байланысты болды. Жәнібек пен Керей бастап Өзбек ұлысынан көшкен тұрғындардың бір бөлігі өздерін “өзбек-қазақ”, ал кейіннен “қазақтар” деп атады. Жәнібек пен Керейдің дербес хандығын құру кезеңінде қазақ атауы жалпы мәнге ие болды. “Қазақ” терминінің этимологиясы өзінің түп-тамырымен түркі дәстүрлерінен бастау алып, белгілі шығыстанушы-ғалымдардың пікірінше еркін, азат, тәуелсіз адам дегенді білдіреді.

Бақылау сұрақтары

1. Қазақ халқының құрылуының тарихи алғы шарттары. Қазақ халқының этникалық құрамы.

2. Қазақ хандығының құрылуы – ХІV-ХV ғғ. Қазақстан аумағындағы феодалдық мемлекеттердің саяси дамуының заңды нәтижесі.

3. Қазақ мемлекетінің алғашқы билеушілер тұсында нығаюы. Мұрындық (Бұрындық) (1480-1511) және Қасым хан (1511-1523).

4. Қазақ халқының қалыптасуының аяқталуы. Жүздер және олардың жер аумағы.

Студенттердің өзіндік жұмысы (СӨЖ):

Қазақ халқының қалыптасу үрдісі

«Керей мен Жәнібек Қазақ хандығының ірге тасын қалаушылар» - саяси сипаттама дайындап қорғаңыз

Студенттердің оқытушымен өзіндік

Қазақ хандығының құрылуы

1.Қазақ жүздеріне арналған кесте дайындаңыз

2.Қазақ этнонимі туралы эссе дайындаңыз

3.Тақырып бойынша он сұрақтан сөзжұмбақ дайындаңыз

[1,2нег.6,4,11 қосымш.]

Глоссарий

Қазақша	Орысша	Ағылшынша
Әдет заңы - мемлекетте ұсталынатын тәртіп	Адат	Adat
Конфессия - мемлекеттегі діни бағыттар	Конфессия	Confession
Б и - төрелік қызметін атқаратын билік	Би	Bi
Сұлтан - Шыңғысхан әулетінің ұрпақтары	Султан	Sultan
Төленғіттер - жасауылдар	Толенгуты	Tolengyt
Қожалар - ислам дінің насихаттаушылар	Ходжи .	Hodja
Экспансия - мемлекет тарабынан шабуыл әрекеттер	Экспансия	Expansion

Өзін-өзі тексеру

1. «Қазақ сөзі XIII ғасырда Хорасан түрікмендерінің арасында этникалық сипатта қолданған» туралы жазған тарихшы

А) М.Қашқари

В)Б.Е.Көмеков

С)М.Х.Дулати

Д)Ш.Уәлиханов

Е)Әл-Фараби

2. Қазақ хандығының негізін қалағандар

А) Әбілхайыр

В) Қасым мен Есім

С) Керей мен Қасым

Д) Керей мен Жәнібек

Е) Тәуекел мен Қасым

3. Қасым хан билік құрған жылдар

А) 1428-1468 жж

В) 1411-1418 жж

С) 1538-1580 жж

Д) 1582-1590 жж

Е) 1511 -1518 жж

4. Қазақ хандығының Сыр бойына билік жүргізуіне бөгет жасаған хан

А) Шыңғыс хан

В) М.Шайбани

С) Батыр қонтайшы

Д) Әбілқайыр

Е) I Петр

5. «Жеті жарғы» заңдар жинағын жасауға қатысқан орта жүздің биі

А) Қазбек би

В) Төле би

С) Әйтеке би

Д) Майқы би

Е) Алшынбай би

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: Негізгі:

1. Кан Г.В. Қазақстан тарихы . Алматы.Алматыкітап.- 2012.-320 бет.

2. М.Б Мұхамедов. Б.Сырымбетұлы. Қазақстан тарихы.

Алматы.-"Қарасай"баспасы. - 2010.-344 бет.

3. Жұмақаева Б. Қазақстан тарихы. Эверо 2011

Қосымша:

1. Қазақ көтерілістері және азаттық мұраты: /Ред.алқасы:Х.М.Әбжанов; 2. 2.2. 2.Р.А.Алшанов; С.А.Арпабеков;А.Ж.Мұстафина;Ұ.Батырбекова. - Алматы: ТОО"Print-S", 2012.- 224бет.

3..Мусин Ч . Қазақстан тарихы көне дәуірден 2008 жылдың басына дейін. Алматы.Дәуір.-2008.- 592 бет.

4..Қазақстан тарихы.Лекциялар курсы./Ред.басқарған: Қ.С.Қаражан. -Алматы.NurPress.-2008.- 330 бет.

1. Көркемсуретті Қазақстан тарихы.Ежелгі дәуірден біздің уақытымызға дейін.4 томдық./Құрастырған:Жанайдаров О.-Алматы.Қазақ энциклопедиясы.-2007.- 320бет

2. Қазақстан тарихы туралы Түркі деректемелері./Ред.Тасмағамбетов И.Н.-Алматы.Дайк-Пресс.-2007.-312 бет.

3. Сабыров С. Қазақстан тарихы.Тарихи оқиғаларды ұлттық мүдде тұрғысынан бағалау.-Алматы.Білім.-2006.- 224 бет.

4. Қазақстан тарихы туралы Моңғол деректемелері./Ред.Тасмағамбетов И.Н.-Алматы.Дайк-Пресс.-2006.- 400 бет.

5. Кан Г.В. Қазақстан тарихы. Алматы.Алматыкітап.- 2005*.-320 бет.

6. Мусин Ч . Қазақстан тарихы. Алматы.Дәуір.-2005*.- 640 бет.

7. Қазақстан тарихы көне заманнан бүгінге дейін. очерк . Алматы,Дәуір. -2005*.- 444 бет.

6 – АҮМ XVI – XVIII ғасырдың басындағы Қазақстандағы саяси және әлеуметтік-экономикалық қарым-қатынастар.
Қазақстан тарихы 6-дәрістің тақырыбы: XVI -XVIII ғасырдың басындағы Қазақстандағы саяси және әлеуметтік- экономикалық қарым - қатынастар. 3 кредит барлық мамандықтарының студенттеріне арналған ас. проф.	1,2 семестр 2014-2015 оқу жылы Сулейменова Қымбат Касымовна