Глоссарий

Қазақша	Орысша	Ағылшынша
Авеста- ежелгі заңдар жинағы	Авеста	Avesta
Вақф - діни мекемелердің жер телімдері	Вакф .	Wagf
Коммендация - дәстүрлі жер қатынастар түрі	Коммендация	Commendation
Ислам - әлемдік діндердің бірі.	Ислам	Islam
Иқта - мұрагерлердің жер иелену түрі	Икта	Igta
Даруға –ортағасырлық лауазым	Даруг	Darug
Құрылтай -жиын	Курултай	Kurultai

Өзін-өзі тексеру

1.Батыс Түрік қағанатының хронологиясы

А)552-704жж

В)603-704жж

С)704-756жж

Д)552-603жж

Е)756-940жж

2. Селифтер есеп беріп отырды

А) Жасауылдарға

В) Жатақтарға

С) Қағандарға

Д) Таттарға

Е) Хандарға

3. Түргеш қағанатының орнына орнаған мемлекет

А)Түрік

В)Қимақ

С)Қарахан

Д) Қарлұқ

Е) Батыс Түрік

4. Қимақ қағанатының хронологиясы

А) IX ғ соңы- XI ғ басы

В)603-704жж

С)704-756жж

Д)552-704жж

Е)756-940жж

5. Түргеш қағанаты бөлінген аймақ саны

А) 24

В)2

С)20

Д)5

Е)30

6.Қарлұқ қағанатының орталығы

А) Суяб

В) Балықты

С) Имақия

Д) Сауран

Е) Сығанақ

7. «Оғызнама» дерегі бойынша жабғудың бөлінген аймақтары

А)12

В)24

С)20

Д)3

Е)5

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

Негізгі:

1. Кан Г.В. Қазақстан тарихы . Алматы.Алматыкітап.- 2012.-320 бет.

2. М.Б Мұхамедов. Б.Сырымбетұлы. Қазақстан тарихы.

Алматы.-"Қарасай"баспасы. - 2010.-344 бет.

3. Жұмақаева Б. Қазақстан тарихы. Эверо 2011

Қосымша:

1. Қазақ көтерілістері және азаттық мұраты: /Ред.алқасы:Х.М.Әбжанов; Р.А.Алшанов; 2.С.А.Арпабеков;А.Ж.Мұстафина;Ұ.Батырбекова. - Алматы: ТОО"Print-S", 2012.- 224бет.

3. Мусин Ч . Қазақстан тарихы көне дәуірден 2008 жылдың басына дейін. Алматы.Дәуір.-2008.- 592 бет.

4. Қазақстан тарихы.Лекциялар курсы./Ред.басқарған: Қ.С.Қаражан. -Алматы.NurPress.-2008.- 330 бет.

5. Көркемсуретті Қазақстан тарихы.Ежелгі дәуірден біздің уақытымызға дейін.4 томдық./Құрастырған:Жанайдаров О.-Алматы.Қазақ энциклопедиясы.-2007.- 320бет

6. Қазақстан тарихы туралы Түркі деректемелері./Ред.Тасмағамбетов И.Н.-Алматы.Дайк-Пресс.-2007.-312 бет.

7. Сабыров С. Қазақстан тарихы.Тарихи оқиғаларды ұлттық мүдде тұрғысынан бағалау.-Алматы.Білім.-2006.- 224 бет.

8. Қазақстан тарихы туралы Моңғол деректемелері./Ред.Тасмағамбетов И.Н.-Алматы.Дайк-Пресс.-2006.- 400 бет.

9. Кан Г.В. Қазақстан тарихы. Алматы.Алматыкітап.- 2005*.-320 бет.

10. Мусин Ч . Қазақстан тарихы. Алматы.Дәуір.-2005*.- 640 бет.

11. Қазақстан тарихы көне заманнан бүгінге дейін. очерк . Алматы,Дәуір. -2005*.- 444 бет.

4 – АҮМ Қазақстан монғол жаулап алуы кезеңінде (XIII ғ. басы- XV ғ.ғ.)
Қазақстан тарихы 4-дәрістің тақырыбы: Қазақстан монғол жаулап алуы кезеңінде (XIII ғ. басы – XV ғғ.) 3 кредит барлық мамандықтарының студенттеріне арналған ас. проф.	1,2 семестр 2014-2015 оқу жылы Сулейменова Қымбат Касымовна

Дәрістің қысқаша мазмұны

1218-1219 жж. Монғолдар Енисей қырғыздарын, Оңтүстік Сібірдің өзге халықтары және Шығыс Түркістанды өзіне бағындырып, Солтүстік Қытайды басып алды.

Монғолдардың Қазақстанға басып кіруіне “Отырар опаты” сылтау болды. Шыңғыс хан мен Хорезм шахы арасында байланысты қалпына келтіру мақсатында өзара елшілік алмастыру басталды. 1218 ж. жазда Отырарға монғолдардан сауда керуені келді. Отырар билеушісі Қайыр хан көпестерді тыңшыларға балап оларды өлтіруге бұйрық берді және керуен тоналды.

1219 ж. қыркүйегінде 120-150 мың адам мөлшеріндегі монғолдар Ертіс жағалауынан бастап Қазақстанға басып кірді, олар Жетісу арқылы Сырдарияға бағыт алды. 1219-1224 жж. Монғолдардың шапқыншылығы нәтижесінде Қазақстан Шыңғыс хан империясы құрамына енді. Монғолдар Отырар, Сығанақ, Ашынас қалаларын қиратып, жойды. 1224 ж. күзінде Шыңғыс хан Монғолияға оралып, 1227 ж. қайтыс болды.

Бақылау сұрақтары

Алтын Орданың құрамындағы және оның құлауы кезіндегі Қазақстан.

Ортағасырлық Ақ Орда мен Моғолстан мемлекеттері.

Темірдің Ақ Орда мен Моғолстанға жорықтары.

Әбілқайыр хандығы мен Ноғай ордасының пайда болуы және этносаяси тарихы.

Студенттердің өзіндік жұмысы (СӨЖ):

СӨЖ 4. Монғол дәуіріндегі Қазақстан. XIV –XV ғғ. феодалдық мемлекеттер

«Монғол шапқыншылығы-ның зардаптары» туралы хабарлама дайындап қорғаңыз

Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысы

Қазақстан монғол жаулап алуы кезеңінде (XIII ғ. басы- XV ғ.ғ.)

1.Керей, Найман тайпаларының тарихы бойынша жазбаша эссе дайындаңыз

2.Алтын Орда ыдырағаннан кейінгі Қазақстан территориясында пайда болған мемлекеттерді сипаттайтын кесте жасап толтырыңыз

3.Тақырып бойынша он сұрақтан сөзжұмбақ дайындаңыз

[1,2нег.6,4,11 қосымш.]

Глоссарий

Қазақша	Орысша	Ағылшынша
«Жасақ» - монғол империясының негізгі заңы	«Яса»	«Iasa»
Хан - мемлекеттің билеушісі	Хан	Khan
Цитадель - камал	Цитадель	Citadel
Шад - жоғары лауазым	Шад	Shad
«Шыңғыснама» - мемлекет билеушілерінің шежіресі	«Шынгыснаме» --	«Shyhgysname»
Десятина – жердің өлшемі	десятина	tithe
Тілмаш – халықтың назарын өзіне қарата алатын,әдеби нормаға сай сөйлейтін адам	переводчик	translator

Өзін-өзі тексеру

1.Моңғол армиясы Қытай жеріне басып кірді

А)1211-1215жж

В)1215-1216жж

С)1207-1209жж

Д)1209-1210жж

Е)1211-1213жж

2. Моңғолдар Баласағұнды қарсыласпай берілгені үшін, қойған атауы

А)Жасақ

В)Гуньмо

С)Гобалық

Д)Жошы

Е)Жасақ

3. Моңғолдар Жетісу жеріне енді

А)1209ж

В)1212ж

С)1208ж

Д)1218ж

Е)1210ж

4. Алтын Орданың астанасы

А)Сарай-Бату

В)Сарайшық

С)Алмалық

Д)Сайрам

Е)Балықты

5.Алтын Орданың негізін қалаған

А)Берке хан

В)Мүбәрәк хан

С)Шейх Ахмед

Д)Шайбани

Е)Батый

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

Негізгі:

1. Кан Г.В. Қазақстан тарихы . Алматы.Алматыкітап.- 2012.-320 бет.

2. М.Б Мұхамедов. Б.Сырымбетұлы. Қазақстан тарихы.

Алматы.-"Қарасай"баспасы. - 2010.-344 бет.

3. Жұмақаева Б. Қазақстан тарихы. Эверо 2011

Қосымша:

1. Қазақ көтерілістері және азаттық мұраты: /Ред.алқасы:Х.М.Әбжанов; 2. 2. Р.А.Алшанов; С.А.Арпабеков;А.Ж.Мұстафина;Ұ.Батырбекова. - Алматы: ТОО"Print-S", 2012.- 224бет.

3. Мусин Ч . Қазақстан тарихы көне дәуірден 2008 жылдың басына дейін. Алматы.Дәуір.-2008.- 592 бет.

4. Қазақстан тарихы.Лекциялар курсы./Ред.басқарған: Қ.С.Қаражан. -Алматы.NurPress.-2008.- 330 бет.

5. Көркемсуретті Қазақстан тарихы.Ежелгі дәуірден біздің уақытымызға дейін.4 томдық./Құрастырған:Жанайдаров О.-Алматы.Қазақ энциклопедиясы.-2007.- 320бет

6. Қазақстан тарихы туралы Түркі деректемелері./Ред.Тасмағамбетов И.Н.-Алматы.Дайк-Пресс.-2007.-312 бет.

7. Сабыров С. Қазақстан тарихы.Тарихи оқиғаларды ұлттық мүдде тұрғысынан бағалау.-Алматы.Білім.-2006.- 224 бет.

8. Қазақстан тарихы туралы Моңғол деректемелері./Ред.Тасмағамбетов И.Н.-Алматы.Дайк-Пресс.-2006.- 400 бет.

9. Кан Г.В. Қазақстан тарихы. Алматы.Алматыкітап.- 2005*.-320 бет.

10. Мусин Ч . Қазақстан тарихы. Алматы.Дәуір.-2005*.- 640 бет.

11. Қазақстан тарихы көне заманнан бүгінге дейін. очерк . Алматы,Дәуір. -2005*.- 444 бет.

5 – АҮМ Қазақ хандығының құрылуы
Қазақстан тарихы 5-дәрістің тақырыбы: Қазақ хандығының құрылуы 3 кредит барлық мамандықтарының студенттеріне арналған ас. проф.	1,2 семестр 2014-2015 оқу жылы Сулейменова Қымбат Касымовна