2 Сурет - Зертханалық жұмыстың сұлбасы

Ұсынылатын әдебиет

1. Аналоговые электроизмерительные приборы: Учебное пособие для вузов по специальности "Информационно-измерительная техника" /Бишард Е.Г. и др. –2-е изд., перераб. и доп. – М.: Высшая школа, 1991. – 415 с.

2. Основы метрологии и электрические измерения: Учебник для вузов / Б.Я. Авдеев, Е.М. Антонюк, и др. под ред. Е.М. Душина. – Л. : Энергоиздат, 1987. – 480 с.

3. Аналоговые электроизмерительные приборы: Учебное пособие/Под ред. А.А. Преображенского. – М.: Высшая школа, 1979.

4. Раннев, Г. Г. Методы и средства измерений: Учебник для вузов / Г. Г. Раннев, А.П. Тарасенко. – 2-е изд., стереотип. – М.: Издательский центр «Академия», 2004. – 336 с.

5. Электрорадиоизмерения: Учебник. /В.И. Нефедов, А.С. Сигов, В.К. Битюков и др. /Под ред. профессора А.С. Сигова. – М.: ФОРУМ: ИНФРА-М, 2004. – 384 с.: ил.

СӨЖ үшін арналған бақылау сұрақтары

1. Үшфазалы желілердегі қуатты өлшеу ерекшеліктері.

2. Желідегі қуаттың коэффициентін арттыру тәсілдері.

3. Зертханалық қондырғының принципиалды сұлбасын түсіндіру.

Зертханалық жұмыс №4 «Үшфазалы тоқтың активті және реактивті энергиясын өлшеу»

Жұмыстың мақсаты – активті және реактивті энергия санауыштарын тексеру және іске қосу сұлбасымен, құрылысымен, жұмыс істеу принціпімен танысу

1. Санауыштар туралы жалпы мәліметтер.

Электрлі санауыштар айнымалы және тұрақты тоқ тізбегінде электр энергиясын және электр санын өлшеу үшін қолданылады.

Бірінші жағдайда олар энергия санауыштары (ватт-сағат немесе киловатт-сағат); екінші жағдайда электр санының санауыштары (ампер-сағат) деп аталады.

Санауыштар интегралдаушы аспап болып табылады, ол кейбір уақыт ішінде үздіксіз үдемелі көрсеткішімен бірге W энергияны немесе Q электр санын өлшейді. Энергия санауышының қозғалмалы бөлігінің орын ауыстыруы үшін электромагниттік өріс энергиясы қолданылады. Айнымалы тоқ санауыштарында индукциялы өлшеу механизмі, ал тұрақты тоқ санауыштарында электродинамикалық механизм қолданылады.

Электромеханикалық санауыштардың жылжымалы бөлігі шектеусіз бұрылу бұрышына ие, әрбір айналым өлшенген шаманың анықталған мәніне (W немесе Q) пропорционал . Энергияны немесе электр санын ескеру үшін санауыштар роликті және тілді санау механизімімен жабдықталған.

Санауыш механизммен тіркелген өлшеу шамасының бірлігі санауыштың жылжымалы бөлігінің бір айналым санына сәйкес келеді. Бұл сан А беріліс саны деп аталады және ол жайма санауышта көрсетіледі.

Беріліс санына кері шама, яғни санауыштың қозғаушы бөлігінде бір айналым кезінде санау механизміне тіркелген өлшеуші шаманың бірлік саны санауыштың қозғаушы бөлігіндегі С_н нақты тұрақты деп аталады. Бұл энергия санауышына арналған сан, әдетте бір айналым кезінде ватт-секундпен көрсетіледі. Яғни

.

А және С_Н шамалары санаушы механизмнің құрылымына байланысты болады және берілген санауыш үшін өзгеріссіз қалады. Энергия санауышының наминалды тұрақты шамасынан басқа санауыштың қозғаушы бөлігінің бір айналымында тізбекте нақты жұмсалған, энергия саны ретінде түсіндірілетін нақты С тұрақтысы бар. Бұл энергия үлгілі аспаптармен мысалы ваттметр және секундомермен өлшенеді.

Нақты тұрақтының номиналды тұрақтыдан айырмашылығы санауыштың жұмыс тәртібіне және сыртқы шарттарына, мысалы температураға байланысты болады. Санауыштыңы С_Н және С тұрақтылрын біле отырып, мысалы, оның қателігін анықтауға болады. Егер санауышқа W = C_Н∙N энергиясы , W = CN нақтысы тіркелсе (N – санауыштың жылжымалы бөлігінің айналым саны), онда санауыштың салыстырмалы қателігі мынаған тең:

.