Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Биология және биотехнология факультеті Биотехнология кафедрасы

Келісілген: Факультет деканы ________________ Шалахметова Т.М. "_______"___________2013 ж.

Университеттің ғылыми-әдістемелік кеңесінде бекітілді Хаттама №6 «21» 06 2013 ж. Бірінші проректор ________________ Буркитбаев М.М. " 21" 06 2013 ж.

Пәннің оқу-әдістемелік кешені

NВМ 1403 «ТӨМЕНМОЛЕКУЛАЛЫҚ БИОЛОГИЯЛЫҚ ҚОСЫЛЫСТАР»

Мамандық 5В070100 – Биотехнология, 1 курс

Оқу түрі күндізгі

Алматы, 2013 ж.

Поәк дайындаған: Шоинбекова Сабина Алимжановна, х.Ғ.Д., профессор

Пәннің оқу-әдістемелік кешені «5В070100 – Биотехнология» мамандығына эксперименттік білім беру бағдарламасы және элективті пәндер каталогы негізінде әзірленді

Биотехнология кафедрасының мәжілісінде қаралып ұсынылды.

«18 » 06 2013 ж., хаттама № 41

Кафедра меңгерушісі _________________ Заядан Б.Қ.

Факультеттің әдістемелік (бюро) кеңесінде ұсынылды.

«18 » 06 2013 ж., хаттама № 10

Төрайымы ________________________ Гончарова А.В.

Алғы сөз 

Курстың сипаттамасы: Биологиялық қосылыстар – бұл тірі ағзаларда тіршілік барысында түзілетін және қызмет атқаратын заттар. Табиғи биологиялық қосылыстарды молекулалық салмағына байланысты төменгі- және жоғары молекулалық заттарға жіктейді. Бұл курста студенттер тірі ағзаларда зат алмасу барысында түзілетін төмен молекулалық қосылыстар жәйлі білім алады. Олардың химиялық құрылысы әртүрлі: алифатті, алициклді, ароматты және гетероциклды қосылыстар. Тірі ағзада төмен молекулалық қосылыстар түрлі қызмет атқарады, соның ішінде биополимерлердің құрылымдық компонентері, биореттегіштер болып табылады, әртүрлі ағзалардың арасынды химиялық байланыстарды қамтамасыз етеді, қоршаған ортаның зиянды әсерінен қорғайды. Мысалы аминқышқылдар – белоктардың, нуклеотидтер - нуклеин қышқылдарының құрылымдық компонентері, фенолдар - табиғи пигменттер.

Пәнді оқып алынған білім тірі ағзалардың қызметінің негізінде жататын биохимиялық процестердің механизмдерінің түсіну үшін қажет және медицина мен аулшаруашылық үшін бағалы биологиялық белсенді заттарды алу үшін пайдаланатын әдістердің теоретикалық негізі болады.

Мақсаты – табиғи төмен молекулалық заттардың құрылымы, қасиеттері және тірі ағзларда атқаратын қызметі түралы теориялық негіздерін терең түсіну және биологиялық материалдармен жұмыс істеу қабілетін қалыптастыру.

Міндеттері: студенттерге табиғи молекулалық салмағы төмен қосылыстардың құрылысымен, қасиеттерімен, қызметтерімен таныстыру, құрылымы мен қызметінің өзара байланысы түралы білім беру; студенттер органикалық қосылыстардың құрылымын, қасиеттері мен қызметтің зерттеу үшін тәжрибелік практикалық дағды алу керек, ғылыми зерттеу жұмыстарын орындау, өндірісте және биотехнологияның мәселерін шешу үшін пайдалану жолдарын түсіну керек. Алынған теоретикалық және практикалық білім биотехнология мамандығы бойынша оқитын студентерге кейінгі пәндерді игеріп алу үшін қажет. Курс дәрістер мен зертханалық сабақтарынан құрылады. Студенттер дәрістерде пәннің негізгі тараулары бойнша теоретикалық білім алады, зертханалық сабақтарда зертханада жұмыс істеу практикалық дағды алады, төменгі молекулалық биологиялық қосылыстарды зерттеу әдістерін, табиғи ағзаларда биологиялық манызды заттарды анықтау және алынған нятижелерді талдауын игеріп алады.

«Молекулалық салмағы төмен биологиялық молекулалар» пәні жалпы химия, жануар мен өсімдіктердің биотүрлілігі пәндерімен бірге оқытылады.

Құзыреттер (оқытудың нәтижелері): Пәнді оқыту келесі құзыреттерді қалыптастырады:

• Cтуденттер - жаңа білім алады, заманауи оқу және информациялық технологияларды пайдалана отырып, ғылыми проблема бойынша өзінің көзқарасын қалыптастырады;

• Өз бетімен және топпен, командада жұмыс істеп үйренеді;

• өзінің ғылыми жұмысында биологиялық нысандармен, заманауи құралдармен жұмыс істеп үйренеді, заманауи физика-химиялық әдістерді қолданады;

• алынған әдебиеттерді, жұмыстың нәтижелерін, мәліметтерді жинап, сараптап, өндеуді үйренеді;

• Биологиялық процесстерді тканьді, клеткалы және молекулярлы денгейде оқу үшін методология тәсілдерін менгереді;

Пререквизиттер: «Төмен молекулалық биологиялық қосылыстар» пәні жалпы химия, жануар мен өсімдіктердің биотүрлілігі пәндерімен бірге оқытылады.

Постреквизиттер: «Төмен молекулалық биологиялық қосылыстар» пәнді оқып алған білім биохимия, өсімдіктер биотехнология, медициналық және ветерипариялық биотехнология, тағам және техникалық биотехнология пәндерді оқып білу үшін қажет.

Студенттер білу қажет: Студенттердің бойында келесі біліктіліктер қалыптасуы керек:

• Органикалық химияның теориялық и методологиялық негіздерді терең білу керек;

• негізгі химиялық қосылыстардың түрлері мен қасиеттерін;

• молекулалық салмағы төмен биологиялық қосылыстардың тірі организмде атқаратын қызметтерін;

• химиялық қосылыстардың құрылысының қасиеттері мен тірі организмде атқаратын қызметтерімен байланысын;

• молекулалық салмағы төмен биологиялық қосылыстардың табиғатта таралуы мен қолдану аймақтары.

• зертханалық техника қаупсіздігі;

• химиялық, биоорганикалық зерттеулердің негізгі принциптері;

• зертханалық жұмыстарда қолданатын физика-химиялық әдістерді,

Игеруі керек:

• заманауи физика-химиялық әдістердің және құрылғылардың жұмыс принциптерін;

• жаңа материалдардың негізгі алу технологиясын;

• әр орындалатын экспериментке дайындық жұмыстарын (зерттеу объектілерін дайындау, ерітінділерді дайындау, аппараттарды орнату және тексеру т.с.с.) ; өз бетімен экспериментті жүргізу; алынған мәлиметтерді өндеу; алынған нәтижені талдап, қорытынды жасау;

• үйренген әдістерді өзінің ғылыми-зерттеу жұмысында қолдану.

Студенттер істей білуі керек:

• әртүрлі көздерден әдебиеттер жинап, алынған мәлиметтерді салыстырып, анализ, қорытынды жасау;

• үйренген әдістерді өзінің ғылыми-зерттеу жұмысында қолдану.

• өз бетімен эксперименттердің жоспарын жасап білу керек;

• ғылыми жобаның жоспарын жасап, оның мақсаттарын, міндеттерін құрып білу керек.

Студенттер меңгеруі керек:

• органикалық және биоорганикалық химияның теориясы;

• заманауи физика-химиялық әдістер,

• зертханалық құрал-жабдықтарымен жұмыс істеу;

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Биология және биотехнология факультеті факультеті

Биотехнология кафедрасы

Биология және биотехнология факультеті Ғылыми кеңесінінің мәжілісінде бекітілді №____хаттама « ____»________ 2013 ж. Факультет деканы, б.ғ.д., профессор _____________ Шалахметова Т.М.

Мамандық: 05В070100 – Биотехнология

СИЛЛАБУС

Модуль №3.2—Кәсіби-мамандырылған модуль;

Модуль 1- Жалпы химия және биохимия

NВМ 1403 «ТӨМЕНМОЛЕКУЛАЛЫҚ БИОЛОГИЯЛЫҚ ҚОСЫЛЫСТАР»