47.Сапа менеджменті жүйесінің халықаралық стандарты

Халықаралық стандарт - cтандарттау жөніндегі халықаралық ұйым қабылдаған, ауқымды тұтынушыларға ұғынықты стандарт.

Сапа менеджменті – сапа стандарттары қолданылғандығының дәлелі

1987 жылы Халықаралық стандарттау ұжымының 176 техникалық комитетінің оң халықаралық практикасын есепке алумен зерттелініп дайындалған ИСО 9000 сериясы стандарттары халықаралық деңгейде сапа менеджменті жүйесінің негізін жасады.ИСО 9000 сериялы халықаралық стандарттарды АҚШ, Канада және ГФР өнім сапасын қамтамасыз ету жүйесіне қойылатын талаптары бекітілді. ИСО 9000 сериялы халықаралық стандарттары әмбебапты болып келеді.Өйткені, олар іс жүзінде кез келген салада қолданыла алады,ИСО 9000 ресми түрде шыққаннан кейін кең түрде алынып,барлық салада қолдана басталды.Халықаралық стандартта сапа менеджменті жүйесі жауап беруі керек және онымен қатар оларда қолданылатын терминдер мен анықтамалар туралы негізгі жағдайлар мен принциптері бекітілген.Қазақстанда халықаралық стандарт ИСО 9000 мемлекеттік әдіс ретінде қабылданған және оны былайша белгілейді:ҚР СТ ИСО 9000 .

МC ИСО 9000: 2000 сәйкес сапа менеджменті – ол сапаға қолданылмалы басқаруды ұйымдастыру мен басшылыққа үйлестірілген іс-әрекеттер.

Сапа жүйесі – тұтынушыға тұрақты жоғары сапалы өнімдерімен қамтамасыз етуге қажетті ұйымдастырушылық және техникалық шаралар жинағы және оның стандарттар мен келісімдер талаптарына сәйкестілігі.

Әлемдік сапаны басқару тәжірбиесі халықаралық ИСО 9000 стандартына жинақталған, ол Халықаралық стандарттау жөніндегі ұйымымен (ИСО) 1987ж. наурызда қабылданған.

Осыған байланысты халықаралық сапа менеджменті жүйе ИСО стандартының 9000 сериялы стандартының «жанұясы» деп атайды.

9000 сериялы ИСО стандарттары ұйымдарға сапа менеджменті жүйесін енгізуге және ұтымды қолдануға көмек ретінде (олардың түрлеріне және өлшемдеріне тәуелсіз) құрастырылған. Бұл стандарттар негізінде процесс моделі жатыр, ол қолданылатын әдістердің ең жақсысын айқындайтын және бизнесті жоғарлатуға әкелетін сапа менеджментінің сегіз принципінде құрастырылған.

ИСО 9001 стандартының әдістемелік бөлігі нормативті стандарттар талабын толықтырады, сапа төрт аспекті талаптарын орындауға бағытталған, және негізгі екпін дайын бұйым сапасына емес сәйкестікке сай келмеуді болдыртпауға жасалған.

48.Сапа түйіні және смж стандарттау.

Шет елдердің бәсекелесті фирмаларының тәжірибесі көрсеткендей, яғни, пайдаланушылар қажеттілігіне сай сапалы бұйымды тек рынокты кешенді зерттеу арқылы әзірлеу мүмкін және бұл тәжірбие «сапа түйіні» стандартында маркетингтан басталып маркетингдан аяқталады.

ИСО стандарты ұсынған жүйенің принципиальды ерекшелігі сапаға кететін міндетті шығындарды анықтау және бағалау. Сапа шығындарын сараптауды жүйенің экономикалық бағалау тиімділігі деп қарастырады, ал мұндай сараптама қорытындысы сапаны қамтамасыз ету бағдарламасын жетілдіруде негізге алынады.

Сапа менеджменті жүйесінің принципиалды ерекшілігі техникалық шарттарды құрастырғанда және жобалағанда сапаны қамтамасыз етуге ерекше көңіл аудару. Бұл мәселенің тағайындалу негізі сапалы тауардың пайдаланушылар қажеттілігіне сай болуы. Бұл жұмыстың қорытындысы, яғни тек қана пайдаланушылар қажеттілігне толықтай сай сапалы өнім шығарып қана қоймай сонымен қатар оларға мүмкін бағада таратылуы, ал өндіруші шығындарын жабады және үлесін алады.

Жобаны құрастырғанда бұйымның қауіпсіздігіне және экологиялық қатерсіздігіне кепілдік берілу керек. Жобалау стадиясында бұйыммен дұрыс жұмыс істемегеннің кесірінен бұйымның қабылдануың және олардың ақауларын, прифилакториялық шараларың қарастыру керек. Өндіру кезіндегі ақаулар дәрежесін азайту мақсатында жобаны периодты бағалау және тауар сапасына қойылатын жобаның талаптарға сәйкестігі қарастырылады. Ол үшін, бұйымның мүмкін ақауларын сараптап, сонымен қатар жобанынң өзің периодты бағалайды.

Осылайша, қарастырылған 9000 сериялы ИСО стандартында пайдаланушылардың қажеттілігіне ерекше көңіл аударылады, жауапкершілік белгіленеді, мүмкін ақаулар және артықшылықтар бағаланды. Кәсіпорындарға сапа менджменті жүйесін жоғарыда көрсетілген барлық құраушыларды енгізу оның ұтымдылығына әсер етеді.