Przyczyny inflacji

Inflacja jest zawsze i wszędzie zjawiskiem monetarnym. – Friedman

Równanie ilościowej teorii pieniądza:

M * V = P * Y

M – podaż pieniądza

V – prędkość obiegu pieniądza

P – poziom cen

Y – wolumen produkcji (wolumen PKB)

P*Y – PKB w ujęciu pieniężnym (nominalnym)

Monetaryści przyjmują w tym równaniu dwa główne założenia:

1. prędkość obiegu pieniądza jest (względnie) stała

2. w okresie długim Y, czyli wolumen PKB (w rozumieniu realnym) nie zależy od innych zmiennych tego modelu – jest określany egzogenicznie

Neutralność pieniądza (money-neutrality):

Klasyczna dychotomia: jej istota polega na tym, że zmienne realne mają wpływ na inne zmienne realne, a zmienne nominalne mają wpływ na inne zmienne nominalne (pieniężne), ale nie na zmienne realne. Monetaryści stoją na stanowisku, że dychotomia klasyczna obowiązuje w długim okresie (stąd założenie dot. Y), natomiast w krótkim okresie dychotomia klasyczna nie obowiązuje, czyli zmiany w M w krótkim okresie wpływają na wielkości realne, czyli na Y.

Przyjmujemy, że podaż pieniądza rośnie. W krótkim okresie rezygnujemy z neutralności pieniądza – przy stałym v i rosnącym m wzrośnie y.

m * v = p * y

m – tempo przyrostu/spadku pieniądza

W krótkim okresie M może wpłynąć na PKB, w długim Y zależy od strony podażowej, więc ta metoda się nie sprawdzi.

Rola opóźnień (time-lags) – wg monetarystów:

Nawet jeśli w krótkim okresie pol. makroekonomiczna (gł. monetarna) może wpływać na PKB i na zatrudnienie, to nie opłaca się wykorzystywać jej do krótkookresowego pobudzania koniunktury – z dwóch powodów:

• w dł. okresie wielkości realne nie zależą od stymulowania popytu – gosp. wróci do linii trendu

• w polityce gospodarczej występują tzw. opóźnienia – są stosunkowo duże, ulegają zmianie w czasie

4 rodzaje time-lags:

1. Wewnętrzne:

• diagnostyczne (recognition lag)

• opóźnienie związane z podjęciem decyzji przez podmiot prowadzący politykę makroekonomiczną

• opóźnienie związane z zastosowaniem/wprowadzeniem w życie tej decyzji (implementation lag)

2. Zewnętrzne:

• opóźnienie związane z reakcją podmiotów gospodarczych na decyzje (responce lag)

Struktura tych opóźnień (relatywna długość poszczególnych opóźnień) jest inna w przypadku polityki pieniężnej, a inna w przypadku pol. fiskalnej/budżetowej. Wynika to z niezależności banku centralnego.

Zmiana podaży pieniądza jako przyczyna zmian w tempie inflacji jest pierwszą częścią triady przyczyn inflacji. Nie każdy wzrost podaży pieniądza musi prowadzić do trwałego przyspieszenia inflacji, ale w przypadku każdego trwałego przyspieszenia inflacji jedną z przyczyn był wzrost podaży pieniądza.

2 Część triady

Dornbusch: Inflacja jest zawsze i wszędzie zjawiskiem fiskalnym. (budżetowym)

Jeśli dochodzi do znacznego przyspieszenia wzrostu podaży pieniądza, co zgodnie z rozumowaniem monetarystów z reguły prowadzi do przyspieszenia inflacji, to przyczyną najczęściej jest finansowanie deficytu budżetowego (długu publicznego) poprzez dodatkową emisję pieniądza (dodruk pieniądza).