Makroekonomia
21.02.2013 r.
1. typ zadań: mini eseje (hierarchizować czynniki – skupić się na najważniejszych aspektach), jest możliwość wyboru spośród kilku tematów (0-1,5p.)
2. typ zadań: 6-7 tematów – brak możliwości wyboru, dłuższe wypowiedzi (0-3p.)
obowiązuje wiedza i z podręcznika, i z wykładów
Podr. podstawowy: „Makroekonomia” Olivier Blanchard
28.02.2013 r.
Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, 1936r., John Maynard Keynes
wychodzenie z kryzysu występującego i w sektorze finansowym, i w realnym, trwa około 10 lat
This time is different – analiza licznych kryzysów, analiza makroekonomiczna i statystyczna, uogólnione wnioski na temat zjawiska kryzysu: kryzys rozpoczyna się od zbyt długotrwałego boomu na jakimś rynku, który urasta do rangi bańki spekulacyjnej
KNF ostatnio przegłosował złagodzenie obostrzeń dotyczących zaciągania kredytów – znów można łatwiej zaciągać kredyty (dwa dni temu – 26.02).
środa 6 marca 16:30 – ta sama sala co zwykle
środa 13 marca 16:30 – sala 6, pawilon D
Uwagi Keynesa z 1926 roku w jednym z artykułów – jakie cechy powinien mieć idealny ekonomista („master of economics”):
must understand symbols and speak in words
must contemplate the particular in terms of the general, and touch abstract and concrete in the same flight of thought
must study the present in the light of the past or the purposes of the future
no part of man’s nature or his institutions must lie entirely outside his regard
he must be purposeful and disinterested in a simultaneous mood; as aloof and incorruptible as an artist, yet sometimes as near the earth as a politician
Czym się zajmuje makroekonomia?
jest nauką teoretyczną – próbuje budować uogólnienia na podstawie badań empirycznych; następnie uogólnienia teoretyczne konfrontuje z rzeczywistością, testując je
ekonomia - nauka o zachowaniach ludzi w warunkach, gdy dysponują ograniczonymi zasobami (wg Robbinsa) – nauka o sposobie optymalnego wykorzystania ograniczonych zasobów
mikro i makro lub alternatywnie mikro, mezo i makroekonomia; nie zawsze to, co wydaje się być/jest optymalne na poziomie mikro, jest optymalne na poziomie makro (suboptymalizacja!)
Perspektywa międzyokresowa – jakie będą konsekwencje działań w okresie krótkim, średnim i długim?; to, co wydaje się optymalne w krótkim okresie, może być nieoptymalne czy wręcz niekorzystne w długim okresie i odwrotnie.
Rozróżnienie: the economy – gospodarka, obiekt analizy, economics – dyscyplina naukowa analizująca gospodarkę. W sferze politycznej: the polity – państwo, ustrój polityczny, politics – nauka.
Ekonomia polityczna (neoklasyczna) – bada z jednej strony polityczne przyczyny i skutki decyzji ekonomicznych/gospodarczych, a z drugiej: ekonomiczne przyczyny i skutki decyzji politycznych.
Deficyt budżetowy:
ograniczenie wydatków
zwiększenie przychodów
Trzy wymiary ekonomii:
- mikro a makro
- krótki a długi okres
- interakcje z polityką
Teoria politycznego cyklu koniunkturalnego – zaczęła się rozwijać pod koniec lat 60. i w latach 70.; do czasu powstania tej koncepcji przyjmowano w ekonomii, że politycy gospodarczy, jak również politycy politics ukierunkowują swoje działania na ograniczenie wahań koniunkturalnych, natomiast przedstawiciele tejże szkoły/teorii politycznego cyklu koniunkturalnego (political business cycle theory) przyjęli tezę, że obie grupy polityków podejmują działania polegające na wykorzystaniu zmiennych (zjawisk) ekonomicznych do osiągnięcia celów politycznych (zwycięstwo w wyborach).
był to praktycznie przewrót kopernikański w naukach polityczno-ekonomicznych
pierwotnie sądzono, że politycy dbają o dobro publiczne poprzez dbanie o ograniczenie wahań
nowa perspektywa: politycy dbają tylko o swój interes
Wykres 1.: możemy powiedzieć, że jednych ekonomistów interesuje przede wszystkim to, dlaczego gospodarka w krótkich okresach ulega fluktuacjom wokół linii trendu długookresowego? drugą grupę ekonomistów interesuje to, dlaczego jedne gospodarki rosną w długim okresie w tempie 1,5%, a inne 8%?
6.03.2013 r.
W praktyce żadne z rozwiązań korzystnych dla gospodarki jako całości nie jest korzystne dla każdej indywidualnej jednostki.
Znaczenie interakcji krótkiego i długiego okresu oraz skali mikro i makro na przykładzie:
paradoks zapobiegliwości/oszczędzania (paradox of thrift): W okresach długich możemy przyjąć, że wyższa stopa oszczędności jest korzystna dla wzrostu gospodarczego (ponieważ te wyższe oszczędności pomagają sfinansować większe inwestycje w gospodarce); jeśli jednak w krótkim okresie znaczna ilość podmiotów zdecyduje się zwiększyć skłonność do oszczędzania, to do przedsiębiorstw trafi znacznie mniejszy strumień wydatków konsumpcyjnych i inwestycyjnych, na co przedsiębiorstwa zareagują najpierw wzrostem zapasów (niesprzedanej produkcji), a następnie spadkiem produkcji i/lub spadkiem cen. Łącznym efektem będzie w skali makro spadek PKB i w tym również oszczędności
Wykres 2: uproszczony model przepływu środków finansowych
Y = C + I
Y = C+ I + G + Exp. netto
Motywy oszczędzania wg Keynes’a:
motyw przezornościowy
Speed limit – bezpieczny limit prędkości danej gospodarki, czyli: tempo wzrostu, przy którym główne wielkości makroekonomiczne rosną stabilnie (tempo wzrostu nie ulega ani przyspieszeniu, ani spowolnieniu) – dla Polski: roczny przyrost PKB 5%, w przeszłości Chiny rosły nawet 10% w ramach speed limitu, zależy to od charakteru gospodarki.
Jeśli np. inflacja lub bezrobocie rośnie, to jest to sygnał dla makroekonomisty, że gospodarka została wytrącona z zakresu speed limit (może być poniżej lub powyżej tego tempa).
nadwyżkowy popyt przekształca się we wzrost presji inflacyjnej
możliwość wystąpienia defektu koordynacyjnego (coordination failure) – z tym się wiąże możliwość występowania tzw. równowagi wielopunktowej w gospodarce, np.
możemy mieć dwa stany równowagi w gospodarce, którym odpowiadają dwa różne oczekiwania podmiotów gospodarczych – optymistyczne i pesymistyczne – przy takich samych zasobach
trade-off – wymienność, może być to wytłumaczone w następujący sposób: wzrost regulacji na rynkach finansowych zmniejszy być może ryzyko wystąpienia znacznych stanów nierównowagi, ale jednocześnie obniży długookresowe tempo wzrostu, ponieważ trwale zwiększą się koszty sektora finansowego
Podsumowanie:
dwie strony gospodarki: strona popytowa i podażowa
czynniki strony popytowej powodują, że gospodarka ulega fluktuacjom; jeżeli fluktuacje są regularne, mamy do czynienia z cyklem koniunkturalnym
długookresowe trajektorie wzrostu określają nam zachowanie potencjonalnego PKB
Lekturka:
Współczesne nurty teorii makroekonomii – Bryan Snopdon, Howard Vane, Peter Bilarczyk: rozdz. 1, 2, 3, 4, 9
21.03.2013 r.