Гінтаўтдзевалт0ўскі

Уладзіслаў Люцыян Францавіч (1857—1925)

Дзеяч народніцкага руху. Нарадзіўся ў Дзісенскім павеце Віцебскай губ. У час вучобы ў Віцебскай гімназіі ўдзельнічаў у рабоце вучнёускага нелегальнага гуртка, за што ў 1877 вы­ключены з гімназіі. 3 канца 1878 член аднаго з маскоўскіх гурткоў «Зямлі і волі». У сакавіку 1879 арыштаваны па падазрэнні ў замаху на правакатара

Н.Рэнштэйна. У час следства эмігрыраваў за мяжу. У 1880 у Парыжы, прымаў удзел у дзейнасці рускабеларускай і польскай рэвалюцыйнай эміграцыі, быў загадчыкам эмігранцкай бібліятэкі, падтрымліваў цесныя сувязі з радзімай. Яго першыя крокі ў літаратуры падтрымаў І.С.Тургенеў, дапамог змясціць у газеце «Порядок» апавяданне «Пяцьдзесят дзве гадзіны на абломку ў адкрытым моры». У

снежні 1881 Г.Дз. арыштаваны ў Харкаве, але Маскоўскі акруговы суд яго апраўдаў. Пазней абвінавачаны ў палітычнай нядобранадзейнасці і ў чэрвені 1883 высланы на 3 гады ў Заходнюю Сібір, дзе і памёр.

Літ.: Деятели революционного движе­ния в России: Биобиблиогр. словарь. Т. 3, вып. 2. М., 1934; С н ы т к о Т.Г. Русское народничество и польское общественное движение, 1865—1881 гг. М., 1969; Тро­ицкий Н.А. Безумство храбрых: Рус. ре­волюционеры и карательная политика ца­ризма, 1866—1882 гг. М., 1978.

В.М.Чарапіца.

ГІРГАС Уладзімір Фёдаравіч (1835—87)

Мовазнавецарабіст, педагог. Нарадзіўся ў Гродне. Скончыў усходні факультэт Пецярбургскага універсітэта (1858). Два гады вывучаў арабскую мову ў Парыжы. У 1861—64 вывучаў мову, літаратуру і культуру арабаў у Сірыі і Егіпце, яго «Справаздача» (1864, у рукапісе) пра паездку — адна з першых прац па арабскай дыялекталогіі ў Расіі. Пасля вяртання ў Расію Г. з 1865 дацэнт, а ў 1873—86 экстраардынарны, ардынарны прафесар арабскай мовы і літаратуры ў Пецярбургскім універсітэце. Галоўныя працы Г.: «Нарыс граматычнай сістэмы арабаў» (1873), «Нарыс арабскай літаратуры» (1875), «Арабская хрэстаматыя» (вып. 1—2, 1875—76, разам з В.Р.Разенам), «Слоўнік да «Арабскай хрэстаматыі» і «Карана» (1881). Падрыхтаваў да выдання гістарычныя працы арабскага гісторыка і філолага Абу Ханіфы адДынаверы (Спб., 1888). Памёр і паха­ваны ў Кіеве.

Літ.: Крачковский И.Ю. В.Ф.Гйргас: (К 40летию со дня его смерти) // Зап. Коллегии востоковедов. 1928. Т. 3, вып. 1.

ГЛІНСКІ Антон Юзаф (1817—30.6.1866)

Пісьменнік. Нарадзіўся ў маёнтку Шчорсы каля Навагрудка. Працаваў у бібліятэцы Храптовічаў. 3 1844 жыў у Вільні, дзе рэдагаваў «Виленские гу­бернские ведомости». 3 1863 перакладчык у газеце «Виленский вестник». Быў знаёмы з У.Сыракомлем, В.Каратынскім, А.Кіркорам і іншымі даследчыкамі беларускага фальклору. Аўтар «Польскага казачніка» (т. 1т4, 1853) — зборніка апрацаваных беларускіх народных казак, анекдотаў, апавяданняў з ваколіц Навагрудка (Шчорсы, Нягневічы). Сярод іх казачныя сюжэты, запісы якіх вельмі рэдкія: «Дзяўчынкакветка», «Прададзены чорту становіцца свяшчэннікам», «Ма­нд мяне забіла, бацька мяне з'еў» і інш. У зборнік уключаны таксама пераробкі вядомых вершаваных казак В.А.Жукоўскага і А.С.Пушкіна. На сюжэт казкі пра папарацькветку з яго зборніка Ф.багушэвіч напісаў верш

«Хцівец і скарб на святога Яна» (1887). Зборнік Г. перакладзены на чэшскую, французскую (1864), англійскую (1874) і нямецкую (1878) мовы, на польскай мове перавыдаваўся 11 разоў.