Ішкі аурулар пропедевтикасы.

1)Жалпы мед-қ білім берудегі ішкі аурулар про-ның маңызы.

"Ішкі ағза про-сы"ішкі ауру-р ғылымының негізгі бір саласы б.т.Медицина саласында "Іш.ағз.про-сы"пәні ішкі ауру-ң даму себеін,клиникалық белгілер-ң айқындалуын,дертті анықтау іс-шараларын жүргізіп,зерттейтін ғылым. "Іш.ағз.про-сы" тыныс алу,жүрек,қанайналым,ас қорыту,бүйрек,қан жасау,эндокрин,т.б.жүйелердің ауруларын зерттеп анықтайды.

"Терапия"сөзі гр тілінде "терапия"-емдеу,күту,ем салу деген мағынаны білдіреді. 17-18ғасыр-да балалар ауру-ы,жұқпалы ауру-р,акушерлік,гинекологиялық ауру-мен қатар біріктіріліп келді. 19.ғас-да "Терапия"өзінше бөлек сала болды. Гиппократ б.ғ.д. 5-6ғ-дың 460-377ж.Грецияда өмір сүрген. Гиппократ мед-ның негізін салушы. Ол науқастар-ң төсектегі қалпын бағалаған. Гип-т 60-70емдік шөптердің қасиеттерін анық-н.

Гип-тың еңбектерін Абу-Али-Ибин Сина 980-1037ж.өмір сүрген. Шығыс пен Батыс Европаға танымал. Авиценна "Канон врачебный науки" кітабын жазғн.Сол кітап мед-да 500жылға жуық жетекшілік етті. Авиценна дерт-ң себептерін анықтап түсіндірген.

8-9-10ғ.-да 1758жылдары Де Гаен термометрді ойлап тапты. 1761ж. Л.Ауэнбруггер науқасты қаққылау тәсілін, 1819ж.Р.Лаэннек стетоскоппен тыңдауды енгізді. В.П.Образцов ас қорыту жүйесіне пальпация жасауды енгізген. Мудров "Орыс терапиялық мектебінің әкесі" аталған. "Ішкі медицина-ң ұлы негізін қалушысы". Тексеру әдістерін жүйелендіріп,ауру тарихын арнауды, жазуды қалыптастырған. Физикалық еңбектің денсау-ты сақтауға ж\е нығайтуға әсерін тигізетінін анық-н. Захарин Мәскеулік терапиялық мектептің негізін қалаған. емдеуде табиғаттың байлығын, яғни минералды суларды пайдаланған, курортты емдеу мекемелерінің ашылуына үлес қосқан. Өкпе туберкулезінің жіктеліуін, бауыр циррозын емдеу тәсілдерін анық-н. Остроумов Захарин-ң оқушысы. Туберкулез ауруы-ң алғашқы белгілерін анық-н. клиникалық медицинаның дамуында физиканың, химияның, биологияның ролін анықтаған.

Ішкі ағза пропедевтикасы жалпы медицинада 14 ғасырдың алғашқы 20ғ аяғында жеке бөлініп шыға бастады.Ішкі аурулар проп. Негізінде науқасты тексеру яғни дерттіңдаму себебін, даму кезеңдерін, даму ағысын және диагностикасын зерттейді.

2,3,4,5.Ауру,науқас,этиология,патогенез,клиника,диагноз, емдеу, симптом, синдром

-Ауру д-з-анатомиялық құрылымы мен физиологиялық қасиеттерінің үйлеспеуі және қоршаған орта әсеріне жауап бермейді. Аурудың түрлері;

1)жедел.

2)созылмалы.

Жедел д-з-кенеттен басталады,қайтымы да тез.

Созылмалы д-з-бұрын осы аурумен ауырып сол аурудың екінші рет қайталануы,бір мүшеден екінші мүшені зақымдауы.

- Науқас - түрлі ауруларға шалдыққан адам.

- Этиология д-з-(этио-себеп,логос-ғылым)дерт себептерін зерттейтін ғылым.Этиология әсер ету мехнизміне бай-сты 2-ге бөлінеді;

1.Эндогендік д-з-ішкі ортаның әсерінен пайда болатын фактор-р(тұқым қуалаудан)

2.Экзогендік д-з-сыртқы ор.әсерінен болатын фактор-р:

1)механикалық-кесу,сыну,жарақаттану,ұрылу,соғылу.

2)биологиялық-микробтар,вирустар

3)физикалық-әр түрлі сәулелер.

4)химиялық-дәріге улану,хим.қышқылға күю.

5)психогенді-сыртқы фактор-дың ОЖЖ-не әсер етуі.

6) әлеумет-к-қолайсыз тұрмыс жағдайы

- Патогенез д-з-дерттің өту сатыларын, кезеңдерін анықтайтын ғылым.

өту кезеңдері;

1.жасырын-орг-дегі өзгеріс-дің сыртқы белгі-і болмайды ж/е науқас сезінбейді.

2.продрамальды-белгілі бір дертке тән белгі-дің п.б.мен толық айқындалуының аралық кезеңі

3.айқындалу-дерттің белгі-нің толық айқындалуы, п.б.кезеңі

4.айығу кезеңі-науқастың жазылуы н/е асқынуы.

Клиника- (грек. klіnіke – емдеу; klіne – төсек) – науқас адамдарды емдеумен қатар педагогикалық және ғылыми-зерттеу жұмыстары бірге жүргізілетін емдік-профилактикалық мекеме. Алғашқы Клиника 1728 ж. Страсбург қ-нда (Франция) ашылған. Мұнда дәрігерлер теориялық және Клиникалық дайындықтан өтетін болған. Клиника белгілі бір бағытта жұмыс істейтін ғылыми-зерттеу институты жанынан ашылады.

Диагноз-дәрігердің дерт туралы тұжырымы

1.болжамалы диагноз – науқас-ң шағым-ына ж/е физика-қ тексеру-ге сүйенеді

2.қорытынды д-з – барлық тексеру-дің нәтижесіне сүйенеді. Диагноз- қазіргі медицина терминдерімен сипатталған әр жеке адамның ауру ерекшелігінің мәні туралы қысқаша ықшамдалған түсінік.

Диагностика-науқасты зерттеу тәсілдері. Барлық тексеру тәсіл-ін қамтиды. Ауруларды диагоностикалау мақсатында әр түрлі лабораторлы зерттеу әдістері қолданылады. Бұл зертттелердің мәліметтері аурудың диагоностикалау және емдеу барысында маңызды роль атқарады. 

Емдеу д-з-дертке қарсы іс-шаралар.

1.этиологиялық ем - дерттің себебін жою

2.патогенездік ем- дерттің өсу сатысына, даму мехнизміне бағытталады.

3.симптоматикалық ем – ішкі ағза мүше-нің қызметі-ң өзгеруіне, яғни бір ғана клин-лық белгі-ді басу үшін жүрг-ді. Емдеу шара-ы әрқашанда комплексті жүрг-ді, яғни дәрі-дәрмек-мен қатар жұмыс режимін сақтауды, тұрмыс жағдайын жоғарлату, тамақтану режимін сипаттамасын сақтауды қамтиды.

Емдеу түрлері: емханалық ем, ауруханалық немесе стационарлық этиологиялық ем (себебін едеу),потогенетикалық (аурудың дамуын тоқтату), симптоматикалық (белгілерін әсер етуі),төсек режимін сақтау, дистотерапия(бір тағамды шектеу),симптотерапия (емдік шоппен емдеу),физиотерапия(әртүрлі сәулелермен емдеу), хирургиялық ем (операция жасау) .

Алдын алу іс шарлары-дертті болдырмас үшін жүргізілетін іс-шаралар.

1-шілік-халықтың әл ауқатын жақсарту мақ-да жүрг-ді, спортпен шұғыл-у, дерт туралы ағарту жұмыс-ын жүргізу, телерадио хабар-ын жүргізу, дертке қарсы егу-р жасау, санбюл-дер тарату.

2-шілік-науқасты диспансерлік тізімге алып жалпы жағдайын белгілі уақытта қадағалау, дер кезінде емдік іс-шаралар жүрг-у.

- Симптом-бір клиника-қ белгі. 2 топқа бөледі:

1) субъек-тік – науқас-дың сезінуі (бас ауруы, лоқсу, құсу)

2) объек-тік – науқасты тексергенде анықталған белгі (бауыр-ң ұлғаюы, дене қызуы көтерілуі)

- Синдром-бірнеше симптомдарының топтасып анықталуы.Диспепсикалық яғни,(ас қорыту жүйесінің нашарлауы)синдромы.Мысалы:лоқсу,іш өту,құсу,дизуриялық синдром,улану синдромы да осыған жатады.

Ішкі аурулар проп. Негізгі міндеті: Негізінде науқасты тексеру яғни дерттің даму себебін, даму кезеңдерін, даму ағысын және диагностикасын зерттейді. "Іш.ағз.про-сы" тыныс алу,жүрек,қанайналым,ас қорыту,бүйрек,қан жасау,эндокрин,т.б.жүйелердің ауруларын зерттеп анықтайды.

6)-Медициналық этика- мед.қызметкерлерінің науқасқа жоғарғы адамгершілік қатынасы. грек сөзі адамгершілік, мораль деген ұғымды білдіреді. Мед-қ этика – жалпы этика-ң бір саласы. Кәсіптік этика - мед.қызметкерлерінің мінез-құлқын, адамгершілік тазалығын, мәдениеттілігін, шыншылдық, адалдық, еңбек сүйгіштік, қамқорлық пен сыйластықты талап етеді. Мед-қ этика-ң бір саласы – деонтология.

- Деонтология- медициналық іс-әрекеттердің қателерін болдырмау. Себебі олар науқасқа қолайсыз әсерін тигізеді. Деонтология- мед-на қызметкер-іне қажет ғылым. Деонтология принциптерін іске асыру үшін мына жағдайлар қажет: парыз сезімі, міндет сезімі, өз мамандығына бейімділік, үнемі білімін жетілдіру, сөйлеу мәнеріне көңіл бөлу, сөздің құдіретін ұмытпау, яғни деон-гия мед-а қызметкер-нің өз міндет-ін өте жақсы білулері.