1. Оқыңыз. Мәтінге ат қойыңыз. Мәтін мазмұны бойынша үш сұрақ құрастырыңыз.

Әке мен ана ұл-қыздарын «әдепті бол» деп тәрбиелейді. Қазақ отбасында балаларын мейірімділікке, имандылыққа баулыған. Отбасында үнемі осындай тәрбие алған бала өздігінен тіл алғыш, адал, ұқыпты, тиянақты болып өседі. Әке мен ананың балаларына қоятын ең басты талап-тілектері – баласының әдепті, мәдениетті болып өсуі.

2. «Қазақ отбасы» тақырыбы бойынша әңгімелеңіз.

3. Берілген сөзге толық фонетикалық талдау жасаңыз:

Отбасында

1. Қазақ отбасы.

1. Әке мен ананың қаңдай ең басты талап-тілекткреі?

2. Отбасында не болып өседі?

3.Отбасында балаларын не баулыған?

2. Отбасы – әр адамның алтын ұятсы. Қазақ отбасында ұл баланы, қыз былыны тәрбиелеуге үлкен мән беріледі. «Әке көрген оқ жонар, шеше көрген тон пішер». Отбасында ұлға үйдің күрделі, ірі жұмыстарын үйретеді. Қызға тамақ істеу, үй ұстау дығдыларын қалыптастырады. Отбасы ұллтық дәстүрлері қалыптастыруда маңызды орын алады.

Ата – елдің, отбасының ең сыйлы адамы. Ол отбасының, елдің бірлігі сақтайтын, халықтың болашағын айыптайтын, көпті көрген дана қария.

Әже – әкеңның, шешеңның анасы. Отбасының, елдін сыйлы анасы. Балалардың тәрбиешісі, ақылшысы. Ана – өмірге бала әкелген, түн ұйқысын төрт бөліп, ақ сүтін берген ең аяулы жан. Ол – отбасының берекесі, ырысы, ақылшысы, негізгі тұтқасы.

Ұл – қазақ отбасындағы шаңырақ иесі, әке өмірінің жалғасы.

Қыз – елдің сөні, көркі, өмірдің гулі, отбысының қуанышы. Ол – боолашақ жар, ана. Оны мәпелеп, аялап, сыйлап жүру керек.

3. Отбасында – жуан буынды сөз, 4 буын, 1- тұйық, 2-ашық, 3- бітеу, 4 – ашық.

О – дауысты, жуан, ашық, еріндік дыбыс.

Б – дауыссыз, ұяң дыбыс.

А – дацысты, жуан, ашық, езулік дыбыс.

С – дауыссыз, қптаң дыбыс.

Ы – дауысты, жуан, қысаң, езулік дыбыс.

Н - дауыссыз, үнді дыбыс.

Д – дауыссыз, ұяң дыбыс.

А – дацысты, жуан, ашық, езулік дыбыс.

5 – билет

1. Оқыңыз. Мәтінге ат қойыңыз. Мәтін мазмұны бойынша үш сұрақ құрастырыңыз.

Киіз үйдің алдына құдайы қонақ келді. «Үйдің ішінде біреулер бар ма екен?» деп ойлады. Үйдің төбесінен шыққан түтінді көріп, ағаштың жанындағы қазыққа атын байлады. Үй иесі есіктің алдына шықты да, «Ассалаумағалейкүм! Төрге шығыңыз! Құдайы қонақ болыңыз!» деп қуанып қалды.

2. «Қазақтар – қонақжай халық» тақырыбы бойынша әңгімелеңіз.

3. 1-тапсырмада берілген мәтіннен асты сызылған сөздерді көшіріп жазыңыз. Олармен сөйлемдер құрастырыңыз. Көмекші есімдер туралы айтыңыз.

1. Киіз үй.

1. Киіз үйдың алдына кім келді?

2. Қонақтар не ойлады?

3. Олар не қуанып қалды?

2. Қазақ халқы танымаса да, «құдайы қонақпын» деген адамды қарсы алады. Жол жүріп келе жатқан адам кез келген ауылға, үйге келіп, қонақ бола береді. Қазақ ушін қонақты қарсы алмау, күтпеу – ұят. Қонақты қарсы алуға, шығарып салуға ерекше мен береді. Қонақ күту – қазақ халқының ең жауапты ісі. Оларды риза етуге тырысады. Ең алдмен, қонақтарға сусын беріледі. Содан кейін шай ішіледі. Шайдан кейін көңілді отыруында үй иесі бар жағдайды жасайды. Осы дәстүр қазір де бар. Шетелден келген қонақтар «қазақ халқы – қонақжай халық» деп бекер айтпайды.