1 – билет

1. Оқыңыз. Мәтінге ат қойыңыз. Мәтін мазмұны бойынша үш сұрақ құрастырыңыз.

Бірде қария немересіне: «Балам, өмір сүру үшін су, от, тұз, қыз, ақыл қажет. Су – тіршіліктің нәрін береді; от – өмірге жалын береді; тұз – астың дәмін келтіреді; қыз – өмірдің сәнін келтіреді; ақыл – өмірдің мәнін келтіреді. Адамға ақыл беретін – ата-ана, ұстаз, досың. Ата-ана ақылын баласы мен қызына айтады, ұстаз шәкіртіне айтады» деген екен.

2. «Отбасындағы асыл адамдар» тақырыбы бойынша әңгімелеңіз.

3. Берілген тұрақты тіркестің мәнін ашып, фонетикалық талдау жасаңыз:

көзінің ағы мен қарасындай

1. Қарияның ақылды сөздер.

1. Өмір сүру үшін не қажет?

2. Су не береді?

3. Кім ақыл береді?

2. Ата – елдің, отбасының ең сыйлы адамы. Ол отбасының, елдің бірлігі сақтайтын, халықтың болашағын айыптайтын, көпті көрген дана қария.

Әже – әкеңның, шешеңның анасы. Отбасының, елдін сыйлы анасы. Балалардың тәрбиешісі, ақылшысы.

Әке – үйдың басшысы, асыраушысы. Отбасындағы балалардың қамқоршысы.

Ана – өмірге бала әкелген, түн ұйқысын төрт бөліп, ақ сүтін берген ең аяулы жан. Ол – отбасының берекесі, ырысы, ақылшысы, негізгі тұтқасы.

Ұл – қазақ отбасындағы шаңырақ иесі, әке өмірінің жалғасы.

Қыз – елдің сөні, көркі, өмірдің гулі, отбысының қуанышы. Ол – боолашақ жар, ана. Оны мәпелеп, аялап, сыйлап жүру керек.

3. Бесценный

Көзінің – жіңішке буынды сөз, 3 буын – 1,2 –ашық, 3- бітеу.

К – дауыссыз, қат дыыс.

Ө – дауысты, жішке, ашық, еріндік дыбыс.

З – дауыссыз, ұяң дыбыс.

І – дауысты, жіңішке, қысаң, езулік дыбыс.

Н – дауыссыз, үнді дыбыс.

І – дауысты, жіңішке, қысаң, езулік дыбыс.

Ң - дауыссыз, үнді дыбыс.

Сөзде 7 әріп, 7 дыбыс – 4 дауыссыз, 3 дауысты бар.

Ағы – жуан буынды сөз, 2 буын – 1,2 – ашық.

А – даусты, жуан, ашық, езулік дыбыс.

Ғ – дыуыссыз, ұяң дыбыс.

Ы- дауысты, жуан, қысаң, езулік дыбыс.

Сөзде 3 әріп, 3 дыбыс – 1 дауыссыз, 2 дауысты бар.

Мен – жіңішке буынды сөз, 1 буын – бітеу.

М - дауыссыз, үнді дыбыс.

Е – дауысты, жіңішке, ашық, езулік дыбыс.

Н - дауыссыз, үнді дыбыс.

Сөзде 3 әріп, 3 дыбыс – 2 дауыссыз, 1 дауысты бар.

Қарасындай - жуан буынды сөз, 4 буын – 1,2 – ашық, 3,4 – бітеу.

Қ - дауыссыз, қатаң дыбыс.

А - даусты, жуан, ашық, езулік дыбыс.

Р – дауыссыз, үнді дыбыс.

А – даусты, жуан, ашық, езулік дыбыс.

С – дауыссыз, қатаң дыбыс.

Ы - дауысты, жуан, қысаң, езулік дыбыс.

Н - дауыссыз, үнді дыбыс.

Д – дауыссыз, ұяң дыбыс.

А – даусты, жуан, ашық, езулік дыбыс.

Й – дауыссыз, үнді дыбыс.

Сөзде 10 әріп, 10 дыбыс – 6 дауыссыз, 4 дауысты бар.

2 – билет

1. Оқыңыз. Мәтінге ат қойыңыз. Мәтін мазмұны бойынша үш сұрақ құрастырыңыз.

Отбасы бақытының негізгі кілті – сыйластықта. Сыйластық болған отбасында береке де, бірлік те болады. Сыйластық тек отбасында ғана емес, адамдар арасында да, достар арасында да өте маңызды. Барлық адамдардың ойын, пікірін, іс-әрекетін түсінуге тырысу керек. Басқа адамдарды түсінуге тырысу – сыйластық кілті.