4. Витаминдер

5. Минералдық заттектер

59. Реттелінетін энергия шығынына қайсысы жатады?

1. Организмдегі тағамдық заттектердің ыдырауына жұмсалатын;

+2. Ойлауға жұмсалатын;

3. Ыдырау өнімдерінің организмнен шығарылуына жұмсалатын;

1. Организмге қажетті заттектердің синтезіне жұмсалатын;

+5. Физикалық жұмысты орындауға жұмсалатын;

60. Зоостериндердің негізгі өкілі қайсы:

1. Глицерид

+2. Холестерин

3. Лецитин

4. Ситостерин

5. Холин

61. Ішектің перистальтикасын реттеуге және холестериннің артық мөлшерін организмнен шығаруға қатысатын көмірсуларды атаңыз:

+1. Пектин

2. Лактоза

3. Гликоген

+4. Клечатка

5. Мальтоза

62. Ретинолдың жетіспеушілігінен қандай ауру дамиды?

1. Ангулярлық стоматит

2. Гиперкератоз

3. Глоссит

+4. Ақшам соқыр

5. Парестезия

63. РР витаминін жеткіліксіз қолданғанда қандай ауру дамиды?

+1. Пеллагра

2. Цинга

3. Квашиоркор

4. Анемия

5. Дистрофия

64. Темір жетіспегеннен қай ауру дамиды?

1. эндемиялық зоб

2. авитаминоз

+3. анемия

4. флюороз

5. рахит

65. Кальцийдың биологиялық ролі қандай?

1. организмнен сұйықтықты шығарады

2. асқазанда тұз қышқылының бөлінуіне қатысады

+3. сүйек тіні қалыптасуына қатысады

4. организмде су алмасуға қатысады

5. тамыр кеңейткіш әсері бар

66. Ұзақ уақыт теріс энергиялық баланс нәтижесінде қандай ауыр дерт дамиды?

1. Семіздік

+2. Маразм

3. Атеросклероз

4. Қант диабеті

5. Гипертонниялық ауру

67. Лецитин биологиялық белсенді заттектердің қай тобына жатады?

1. Стериндер

2. Қаныққан май қышқылдары

3. Қанықпаған май қышқылдары

+4. Фосфолипидтер

5. Белоктар

68. Витаминдер қандай қасиеттеріне байланысты жіктеледі?

+1. Суда еритін

2. Спиртте еритін

3. Суда ерімейтін

+4. Майда еритін

5. Спиртте ерімейтін

69. Қышқылды сипаттағы микроэлементтерге қайсысы жатады?

1. Кальций

2. Магний

3. натрий

+4. фосфор

5. калий

70. Йод қандай азық-түлікте көп кездеседі?

1. нан өнімдері

2. Сүт өнімдері

3. жеміс

+4. теңіз өнімдері

5. ет өнімдері

71. Оңтайлы аминқышқылдарының құрамымен ерекшеленетін дәнді - дақылдарды атаңыз:

1. арпа

2. қара бидай

3. бидай

+4. бұршақ тұқымдас

5. күріш

72. Ұзақ уақытқа созылған оң энергиялық баланстың салдары неге әкеледі:

1. алиментарлық дистрофия

+2. дене салмағының артуына

3. бой мен салмақтың азаюына

4. тамақтан уланудың алдын алуға

5. ауқатқа тәуелді аурулардың алдын алуға

73. Майдың организмге сіңірілуі төмендегі қай көрсеткішке тәуелді:

1. меншікті салмағына:

2. қышқылдығына

+3. еру температурасына

4. ылғалдылығына

5. белоктық құрамына

74. Дұрыс тамақтанбаудан туындайтын алиментарлық ауруларды атаңыз:

+1. алиментарлық маразм

2. тұмау

+3. квашиоркор

+4. семіздік

5. дизентерия

75. Қай факторлар заттек алмасудың айқын бұзылыстарына әкелетінін көрсетіңіз:

1. жасы

+2. дұрыс тамақтанбау

3. жынысы

4. дене салмағы

+5. үйлесімсіз тамақтану

76. Белоктың атқаратын негізгі қызметтері:

1. энергияның көзі

+2. пластикалық

3. витаминдерді еріту

+4. қорғаныш

5. амортизаторлық

77. Майдың атқаратын негізгі физиологиялық қызметі:

+1. энергияның көзі

2. су-тұз тепе-теңдігін ұстайды

+3. қорғаныштық

4. қышқылдық ортаны ұстау

5. фермент, гормон, иммундық клеткалардың құрамына кіруі

78. Тиімді тамақтану элементтерін атаңыз:

1. физикалық жүктеме

2. лабораториялық зерттеулер

+3. тағамдық заттектердің сандық және сапалық тиімді ара қатынасы

+4. тамақтану тәртібі

5. тағамдық құндылығы

79. «Фортификация дегенімізң :

1. азық-түлікті жою

2. өнімді мал жеміне беру

3. азық-түлікті кептіру арқылы құндылығын жоғарылату

+4. қоректік заттектермен азық-түлікті байыту

5. азық-түлікті булау арқылы құндылығын қалыптандыру

80. Қазақстан территориясында кеңінен тараған алиментарлық ауруды атаңыз:

1. семіздік

+2. теміртапшылық анемия

3. квашиоркор

4. алиментарлық дистрофия

5. пеллагра

81. Нутрициология ғылымы немен айналысады?

+1. азық-түліктердің тағамдық және биологиялық құндылығын

зерттеумен;

2. аурулардың патогенезін зерттеумен;

3. ауыр өнеркәсіп мекемелеріндегі жұмысшылардың жағдайын

зерттеумен;

4. жануарлар мен өсімдіктердің организмге әсерімен;

5. дәрі-дәрмектердің әсерімен.

82. Үйлесімді тамақтанудың адам өміріндегі мәні қандай?

+1. бойдың және ақыл-ойдың қалыпты дамуына қажетті қоректік заттектермен

қамтамасыз етеді.

2. барлық энергия шығынының орнын толтырады;

3. организмнің сыртқы ортаның зиянды әсерлеріне қарсылығын

жоғарылатады.

4. аурушылдық дәрежесін төмендетеді;

5. өлімшілдік дәрежесін төмендетеді.

83. Қай заттек холестериннің артық мөлшерінің организмге жиналуына

кедергі жасайды:

+1. лецитин;

2. қаныққан май қышқылдары;

3. белоктар;

4. май қышқылдары;

5. көмірсулар

84. Өндіріс орындарында зиянды еңбек жағдайында емдік және алдын алу мақсатында қолданылатын көмірсу:

+1. пектин

1. сахароза

2. фруктоза

3. мальтоза

4. глюкоза

85. Жай көмірсуларды атаңыз:

+1. глюкоза

2. гликоген

+3. фруктоза

+4. сахароза

5. клетчатка

86. Күрделі көмірсуларды атаңыз:

+1. пектин

+2. гликоген

3. фруктоза

4. сахароза

+5. клетчатка

87. Қандай тағамдық заттектің көп мөлшерде түсуі атеросклероздың дамуына әкеледі:

1. амин қышқылдары

+2. құрамында қаныққан май қышқылдары бар азықтар;

3. көп қанықпаған май қышқылдары

4. линолен қышқылы

5. аскорбин қышқылы

88. Холестериннің қалыптан артық түсуі қандай ауруға әкеледі:

1. маразм

2. квашиоркор

+3. атеросклероз

4. қант диабеті

5. дистрофия

89. Жеңіл сіңетін көмірсулардың организге шамадан артық түсуінен қандай ауру

дамиды:

1. квашиоркор

2. бери-бери

3. атеросклероз

+4. қант диабеті

5. маразм

90. Организмге темірдің сіңірілуін тежейтін (ингибиторлар) азық-түліктер:

1. шырындар

+2. шәй

+3. кофе

4. сүт

5. ет

91. Фитостерин холестеринемияны қалай болдыртпайды?

1. фитостерин холестериннің синтезін тежейді;

2. фитостерин холестерин із ашарларының синтезін тежейді;

+3. холестеринмен байланысып, ерімейтін комплекстер түзеді;

4. фитостерин холестеринге әсер етпейді;

5. фитостерин холестериннің организмнен шығарылуына жағдай жасайды.

92. Қандай заттың синтезіне метиониннің метил топтары қолданылады?

1. фоли қышқылының

+2 . холиннің

3. тирозиннің

4. адреналиннің

5. фосфолипидтерінің

93. Азық-түліктің биологиялық құндылығы жөніндегі нақты мәліметті қайдан алуға болады?

1. дастархан мәзірі бойынша;

2. эксперменталды зерттеулер негізінде;

+3. белоктың биологиялық құндылығын анықтау жолымен;

4. алмастырмайтын аминқышқылдарының болуымен;

5. салмақ өлшеу әдісімен.

94. 4 реттік тамақтану кезінде ертеңгі, түскі бесінді және кешкі ас үлестеріне қанша пайыз тиеді?

+1. ертеңгі ас 25%, түскі ас 35%, бесінді ас 15%, кешкі ас 25%;

1. ертеңгі ас 10%, түскі ас 45%, бесінді ас 15%, кешкі ас 30%;

2. ертеңгі ас 20%, түскі ас 30%, бесінді ас 15%, кешкі ас 35%;

3. ертеңгі ас 15%, түскі ас 45%, бесінді ас 20%, кешкі ас 20%;

4. ертеңгі ас 15%, түскі ас 50%, бесінді ас 15%, кешкі ас 25%;

95. Дұрыс тамақтану режимі дегеніміз не?

1. белоктарды жеткілікті қабылдау;

2. майларды жеткілікті қабылдау;

3. витаминдермен қамтамсыз ету;

4. микроэлементтермен қамтамасыз ету;

+ 5. әр қабылдауға тамақ мөлшерінің дұрыс бөлінуі.

96. Тамақтың құндылық сипатын не анықтайды?

1. белоктармен қамтамасыз ету;

2. витаминдермен қамтамасыз ету;

3. майлармен қамтамасыз ету;

4. көмірсулармен қамтамасыз ету;

+ 5. калориялылығы.

97. Тиімді тамақтануды құрайтын негізгі әлементтерді көрсетіңіз.

+1. тамақтану режимі;

2. энергияның реттелмейтін шығыны;

3. негізгі алмасуға кеткен энергия шығынын есептеу;

4. дене жұмысына кеткен энергия шығынын есептеу;

+5. негізгі тамақтық заттардың үйлесімділігі.

98. Тағамдық талшықтарды атаңыз:

1. каротин

+2. пектин

3. холин

4. фоли қышқылы

+5. клетчатка

99. Құрамында гемсіз темірі жоғары азық-түліктер:

1. ет және ет өнімдері

2. қант

+3. алма

4. сүт және сүт өнімдері

+5. бұршақ тұқымдастар

100. Құрамында С витаминінің мөлшері ең жоғары өнімдер:

1. алма

+2. қара қарақат

3. сәбіз

+4. лимон

5. бұршақ тұқымдастар

101. Қандай өнімдер табиғи фруктозаның көзі болып табылады:

1. сүт

2. балық

3. ет

+4. жемістер

+5. жидектер

102. Төмендегінің қайсысы тиаминнің негізгі көзі болады:

1. балық

2. ет

3. сүт

4. көкөністер

+5. дәнді-дақылдар

103. Фоли қышқылының негізгі көзі болатын өнімдер:

1. баклажан

2. қызылша

+3. ақжелек

4. асқабақ

+5. шпинат

104. Организмдегі темірдің сіңуін күшейтетін қоректік заттектер:

+1. фоли қышқылы

2. май қышқылдары

3. көмірсулар

+4. аскорбин қышқылы

5. майлар

105. Магнийдің негізгі көзі болатын өнімдер:

1. балық және теңіз өнімдері

+2. кебектер

+3. арпа жармасы

4. көкөністер

5. малдың бауыры

106. Құрамында көп мөлшерде гемді темірі бар өнімдер:

+1. балық

2. нан және нан өнімдері

3. сүт және сүт өнімдері

4. көкөністер

+5. ет және ет өнімдері

107. Антиоксидантты қасиеті бар витаминдерді көрсетіңіз:

1. Д

+2. А

+3. С

+4. Е

5. РР

108. Алмастырылмайтын аминқышқылдарын атаңыз:

1. серин

+2. лейцин

+3. фенилаланин

+4. триптофан

5. аланин

109. Төмендегілердің қайсылары алмастырылмайтын аминқышқылдарына жатады:

1. аргинин

2. цистеин

3. аспарагин

+4. изолейцин

+5. валин

110. Ұзақ уақыт белокты ашығу кезінде қандай аурулар дамиды:

1. семіздік

2. гипертониялық ауру

+3. квашиоркор

+4. алиментарлық дистрофия

5. пеллагра

111. Организмнің энергияға қажеттілігін қандай негізгі қоректік заттектердің есебімен толтырылады?

1. белоктар

2. витаминдер

+3. майлар

+4. көмірсулар

5. фосфолипидтер

112. Ішектің жиырылуын реттеуге қатысатын көмірсулар:

1. галактоза

2. сахароза

3. фруктоза

+4. целлюлоза

+5. клетчатка

113. Метиониннің көзі болатын азық-түліктер:

1. жемістер

2. көкөністер

+3. сүзбе

+4. ірімшік

+5. балық

114. Каротиннің негізгі көзі болатын азық-түліктер:

1. жасыл алма

+2. томат

+3. сәбіз

+4. қызыл тәтті бұрыш

5. картоп

115. Организмде белоктың атқаратын негізгі ролі:

1. энергия көзі

+2. пластикалық қызметі

3. витаминдердің ерітушісі

+4. гормондар мен ферменттер құрамына кіреді

+5. қорғаныс қызметі

116. Анионды (қышқылды сипаттағы) минералдық элементтерге жататындар:

1. натрий

2. мағний

+3. фосфор

+4. күкірт

5. калий

117. Тиімді тамақтану элементтерін көрсетіңіз:

+1. тамақтану режимі;

+2. негізгі тағамдық заттардың сандық, сапалық үйлесімділігі;

3. дене жұмысына кеткен энергия шығынын есептеу;

4. энергияның реттелмейтін шығыны;

5. негізгі алмасуға кеткен энергия шығынын есептеу;

118. Тағамдық талшықтарды көрсетіңіз:

1. каротин

+2. пектин

3. холин

4. фоли қышқылы

+5. клетчатка

119. Төмендегілердің қайсысы гемсіз темірі жоғары азық-түліктер қатарына жатады:

1. ет және ет өнімдері

2. қант

+3. алма

4. сүт және сүт өнімдері

+5. бұршақ тұқымдастар

120. С витаминінің мөлшері жоғары өнімдерді көрсетіңіз:

+1. итмұрын

+2. Тәтті қызыл бұрыш

3. сәбіз

+4. цитрустық жемістер

5. бұршақ тұқымдастар

121. Көпқанықпаған май қышқылдарына жатпайтын май қышқылдарын атап шығыңыз:

+1. стеарин қышқылы

2. линолен қышқылы

3. арахидон қышқылы

+4. пальмитин қышқылы

+5. капрон қышқылы

122. Табиғи талшықтардың көзі болатын өнімдерді атаңыз:

1. сүт

2. балық

3. ет

+4. жемістер

+5. жидектер

123. Қай азық тиаминнің негізгі көзі бола алады:

1. балық

2. ет

3. сүт

4. көкөністер

+5. дәнді-дақылдар

124. Қай азық-түліктер Д витаминінің негізгі көзі болады :

+1. балық майы

2. нан және нан өнімдері

3. макарон өнімдері

4. көкөністер

+5. малдың бауыры

125. Қай азық-түліктер фосфордың негізгі көзі болады?

+1. балық

2. нан және нан өнімдері

3. сүт және сүт өнімдері

4. көкөністер

+5. теңіз өнімдері

5. малдың бауыры

126. Төмендегі қай азықта йод мөлшері мол кездеседі?

1. сүт өнімдері

+2. теңіз өнімдері

3. жемістер

4. көкөністер

5. ет және ет өнімдері

127. Антиоксидантты қасиеті бар витаминдер қатарына қайсысы жатады:

1. Д

+2. А

+3. С

+4. Е

5. РР

128. Алмастырылмайтын аминқышқылдарын атап шығыңыз:

1. серин

+2. лейцин

+3. фенилаланин

+4. триптофан

5. аланин

129. Қайсысы алмастырылмайтын аминқышқылдарына жатады:

1. аргинин

2. цистеин

3. аспарагин

+4. изолейцин

+5. валин

130. Ішектің пайдалы микрофлорасын реттеуге қатысатын көмірсуларды атаңыз

1. галактоза

2. сахароза

3. фруктоза

+4. целлюлоза

+5. клетчатка

131. Метиониннің көзі болатын азық-түліктерді көрсетіңіз

1. жемістер

2. көкөністер

+3. сүзбе

+4. ірімшік

+5. балық

132. Каротиннің негізгі көзі болатын азық-түліктерді көрсетіңіз

1. жасыл алма

+2. томат

+3. сәбіз

+4. қызыл тәтті бұрыш

5. картоп

133. Қандай жануар майларында көпқанықпаған май қышқылдары кездеседі

1. қой майы

2. сиыр майы

+3. жылқы майы

+4. шошқа майы

+5. балық майы

134. Тамақтың спецификалық-динамикалық әрекетіне келесілер жатады

1. май алмасуына

+2. негізгі алмасуға

+3. реттелмейтін энергия шығындарына

4. реттелінетін энергия шығындарына

5. тағамның биологиялық құндылығы деген түсінікке жатады

135. Витамин тәрізді заттектерді атап шығыңыз: