1993 Жылы а.А Келлер қоршаған ортаның қауіпті факторларын жіктеуді ұсынды.Осы факторлардың қайсысы биотикалыққа жатады?

- улы өсімдіктер

?.

Топырақ экологиялық қызметінен басқа адам үшін қандай қызмет атқарады

- ауылшаруашылық

?.

Биологиялық объектілерге әсер етуші микроэлементтер мөлшері топырақ құрамында жоғары немесе төмен болатын географиялық аудандар қалай аталады?

- Биогеохимиялық аймақтар

?.

Беліглі бір ареал бөлігінде осы түрдің басқа жиынтықтарынан жекешеленіп ұзақ уақыт тіршілік ететін өздігінен көбеюге қабілетті бір түр дараларының жиынтығы қалайша аталады?

- популяция

?.

Бір ағза екінші ағзаның өсуі мен көбеюіне бөгет жасайды, ал өзі оның бар жоғын елемейді. Бұл өзара қатынастың қандай түріне жатады?

- аменсализм

?

Атмосферада озон «тесігінің» пайда болуы адамзат үшін аса қауіпті. Озонның бұзылуын қандай фактор туғызады?

- фреондар

?

Қарағанды қаласының № 63 орта мектебінде 1400 бала оқиды. 2010 ж. қаңтар айында жоспарлы медициналық тексеріс жүргізілді, зерттеулер нәтижесінде осы күнтізбе жылында 700 бала ешқандай сырқат түрімен ауырмағандығы анықталды. Тұрғындардың денсаулық жағдайын қадағалаудың қандай әдістері арқылы ретроспективті анализ жүргізілмейді?

- тікелей

?

Кез-келген табиғи жүйе тек ғана қоршаған ортаның энергетикалық және ақпараттық мүмкіншілігінен тұрады?Осы заңдылықты қандай ғалым алғаш рет ұсынған?

- М. Коммонер

?.

Ағзалардың біреуі тағам көзі мен тіршілік ету ортасы ретінде екіншісін пайдаланады. Бұл өзара қатынастың түріне жатады?

- паразитизм

?.

Биогенді заттар өмірмен, тірі ағзалардың жиынтығымен құралады және өнделеді. Биогенді заттар түзілгеннен кейін тірі ағзалардың онда әрекеті төмен болады. Биогендіге жатпайтын заттарды көрсетіңдер?

- топырақ

?

Қарағанды қаласының № 63 орта мектебінде 1400 бала оқиды. 2010 ж. қаңтар айында жоспарлы медициналық тексеріс жүргізілді, зерттеулер нәтижесінде осы күнтізбе жылында 700 бала ешқандай сырқат түрімен ауырмағандығы анықталды. Балалардың денсаулық индексін анықтау денсаулықты бағалаудың қандай көрсеткішіне жатады?

- тікелей

?

БДҰ-мен қабылданған денсаулық анықтамасы – дене дамуы, рухани және ............ жайлылық компоненттерінің жииынтығы. Анықтамада көрсетілген компоненттердің қандай сөзі түсіп қалған?

- әлеуметтік

?

1993 Жылы а.А Келлер қоршаған ортаның қауіпті факторларын жіктеуді ұсынды.Осы факторлардың қайсысы абиотикалыққа жатады?

- геомагниттік борандар

?

Адамзаттың шаруашылық іс-әрекеті қазіргі кезде топырақтың бұзылуында, оның құнарлылығының төмендеуінде және жоғарылауында басым фактор болып отыр. Топырақ қасиеттерінің және құнарлылығының нашарлауы қалай аталады?

• топырақ рекультивациясы

- топырақ деградациясы

• топырақ дегазациясы

• топырақ денитрификациясы

- топырақ дезактивациясы

?.

Бөлінген аймақтағы популяция дараларының жалпы саны қалайша аталады?

- тығыздық

?

Екі симбионт өзара пайда табады, бір бірінсіз өмір сүре алмайды. Бұл симбиоздың қайдай түріне жатады?

- мутуализм

?

1980 жылы жер шары халықының саны 4,5 млрд. адамды құрады. Мамандардың есептеуі бойынша планетада минутына 172 адамға, күніне 250 адамға, жылына 90 млн. адамға өседі екен. Халық өсімінің бұндай қарқыны қалай аталады?

- демографиялық дүмпу

?

Тірінің ерекшелігін сипаттайтын аксиомалардың бірінің мәні: ұрпақтан ұрпаққа генетикалық бағдарламаны беру процесінде әртүрлі себептердің нәтижесінде кездейсоқ немесе бағытталмай өзгереді, кездейсоқ жағдайда ғана бұндай өзгерістер жақсы болуы мүмкін. Бұл кімнің аксиомасы?

- Ч. Дарвиннің 1-я аксиомасы

?

«Малинка» балалар үйінде 120 бала бар. 2010 ж. желтоқсан айында жоспарлы түрде медициналық тексеріс жүргізілді, зерттеулер нәтижесінде осы күнтізбе жылында 12 бала ешқандай сырқат түрімен ауырмағандығы анықталды. Балалардың денсаулық жағдайын бағалау үшін анкеталарды қолдану қандай әдіске жатады?

- анамнездік

?

Заттар, энергия, ақпарат және кейбір экожүйелердің сапаларының ұқсастығы сондай, осы факторлардың біреуінің өзгеруі бүкіл жүйенің және иерархияның функциональдық,құрылымдық, сапалық және сандық өзгерістеріне әкеледі. Классикалық экологияның қандай заңдылығына осы тұжырымдама сай келеді?

- Ішкі динамикалық тепе- теңділік заңы

?

Бір симбионт екінші симбионттың есебінен бір жақты пайда табады, ал оның симбионт қожайынына оның болуының ешқандай пайдасы да, зияны да жоқ. Бұл өзара қатынастың қандай түріне жатады?

- комменсализм

?. Биосфера іліміне сәйкес биосфера шегі тіршілік бар аймақпен шекетеледі. Биосфера туралы ілім негізін құрған кім?

- В. И. Вернадский;

?

«Малинка» балалар үйінде 120 бала бар. В декабре 2010 ж. желтоқсан айында жоспарлы түрде медициналық тексеріс жүргізілді, зерттеулер нәтижесінде осы күнтізбе жылында 12 бала ешқандай сырқат түрімен ауырмағандығы анықталды. Денсаулық жағдайын бағалау үшін қажетті тікелей көрсеткішке қандай көрсеткіш кіреді?

- денсаулық индексі

?

«Малинка» балалар үйінде 120 бала бар. В декабре 2010 ж. желтоқсан айында жоспарлы түрде медициналық тексеріс жүргізілді, зерттеулер нәтижесінде осы күнтізбе жылында 12 бала ешқандай сырқат түрімен ауырмағандығы анықталды. Балалардың денсаулық жағдайын бағалау үшін анкеталарды қолдану қандай әдіске жатады?

• тікелей

• құжаттарды мәліметтерді көшіру

- анамнездік

• аналитикалық

- жанама

?.

Алматы қ. шілде айында күн шуақ, ыстық және желсыз ауа райы болады. Атмосферада температураның инверсиялық таралуы байқалады. Ауа массаларының алмасуы күрт төмендейді және қала атмосферасының инверсиялық қабатында зиянды қоспалардың (газдар мен қатты бөлшектердің) жинақталуы жүреді. Көкшіл сұр тұман түзіліп, көз көру нашарлайды, адамдардың тамағының қышуы, көздің, мұрынның шырышты қабаттының тітіркенуі байқалады. Атмосфераның жер беті қабатында келесі заттардың жоғары концентрациясы анықталды: СО – 6,0мг/м3 (ШРЕК – 3,0; қауіптілік класы – 4), NO2 – 0,4 мг/м3 (ШРЕК – 0,04; қауіптілік класы – 2). Атмосфераға шығарылатын газ тәрізді зиянды заттарға не жатады?

- күкірт қос тотығы

?.

Табиғи жүйелердің және олардың иерархияларының ақпараты,заттары және энергиялары бір-бірімен тығыз байланысты, сондықтан біреуінің бір көрсеткіштері өзгерсе тез арада басқаларының құрылымының өзгеруіне әкеледі.Осы пікірді қандай заң нақтылайды?

- ішкі-динамикалық тепетеңдік туралы заң

?

ҚР М аймағын эпидемиологиялық тексеру нәтижесінде, осы аймақтың өмір сүру ұзақтығы 3 жылға қысқарған.Әйелдерінің тең жартысы бүйрек және жүрек қантамыр жүйелерінің ауруларымен ауырады, әрбір тоғызыншы бала жасына толмай қайтыс болады,әр бір бесінші жас жігіт армияға жарамсыз.Осы аймақтың медико-экологиялық жағдайы қалай бағаланады?

- экологиялық кризис аймағы

?.

Б.Г. Розанов (1984) бойынша шөлдену – экстремалдық жағдайда биосфералық потенциалдың толық бұзылуын және аймақтың шөлге айналуын туындататын биологиялық өнімділіктің төмендеуі, топырақтың және өсімдіктердің қайтымсыз өзгеру процесі.

Қандай антропогендік фактор шөлденуге әкеледі?

- Малдың қарқынды жайылымы

?

Б.Г.Розанов (1984) бойынша шөлдену – экстремалдық жағдайда биосфералық потенциалдың толық бұзылуын және аймақтың шөлге айналуын туындататын биологиялық өнімділіктің төмендеуі, топырақтың және өсімдіктердің қайтымсыз өзгеру процесі. Бұзылған жерлерге өсімдіктер отырғызу қалай аталады?

- биологиялық рекультивация

?

Балдырлар мен саңырауқұлақтар қатар өмір сүріп лишайниктер түзеді. Симбиоздың қандай түрі туралы айтылып тұр.?

- мутуализм

?

Ақтиін мен бұғы бір орманда өмір сүреді, бірақ бір бірімен байланыспайды. Өзара қатынастың қандай түрі туралы айтылып тұр?

- нейтрализм

?

Әрбір аймақтың әртүрлі геоклиматтық жағдайына бейімделу барысында адамдарда ұқсас адаптивті белгілер қалыптасты. Тропикалық адаптивті түрлер үшін қандай морфологиялық белгілер тән?

- негізгі алмасу мен қандағы холестериннің мөлшерінің төменгі

көрсеткіштері

?

Әрбір аймақтың әртүрлі геоклиматтық жағдайына бейімделу барысында адамдарда ұқсас адаптивті белгілер қалыптасты. Тропикалық адаптивті түрлер үшін қандай морфологиялық белгілер тән?

- аяқ-қолдың ұзаруы есебінен дененің салмағының салыстырмалы азаюы

?.

Әрбір аймақтың әртүрлі геоклиматтық жағдайына бейімделу барысында адамдарда ұқсас адаптивті белгілер қалыптасты. Тропикалық адаптивті түрдің түзілуінде қандай экологиялық басым факторлар әсер етеді?

- жануар ақуызының жетіспеушілігі

?.

Ұзақ уақыт бойы қоршаған ортаның басым экологиялық факторлары болып табылды: жоғары температура мен ылғалдылық, рационда көмірсулардың басым болуы мен жануар ақуызының жетіспеушілігі, әртүрлі эпидемиялық аурулармен жоғары сырқаттану. Берілген жағдайда бейімделудің қандай түрлері байқалуы мүмкін?

- топты

?.

Органикалық заттар топыраққа түскеннен кейін органикалық емес заттарға айналады. Сондай айналым жолдарының бірі нитрификация процесі болып табылады. Берілген процестің мәні неде?

- аммоний иондарының (NH4+) нитриттерге дейін (NO2–)тотығуы немесе

нитриттердің нитраттарға (NO3–) дейін тотығуы;

?.

Халықтың орналасуы мәселесі туралы концепциялардың бірі: халық санының өсуі аштыққа, өлім санының өсуіне, эпидемиялар мен соғыстарға әкеледі. Берілген концепция қалай аталады?

- демографиялық алармизм

?.

Адам өз мұқтаждықтарын қанағаттандыру үшін табиғатты әрдайым қолайландырып отырады. Бірақ оған қарамай күн көру сапасы төмендеп барады. Осы феномен неге?

• Климаттық жағдайлар өзгергенге байланысты

- Қоршаған орта сапасы нашарлаған

?.

Алматы қ. шілде айында күн шуақ, ыстық және желсыз ауа райы болады. Атмосферада температураның инверсиялық таралуы байқалады. Ауа массаларының алмасуы күрт төмендейді және қала атмосферасының инверсиялық қабатында зиянды қоспалардың (газдар мен қатты бөлшектердің) жинақталуы жүреді. Көкшіл сұр тұман түзіліп, көз көру нашарлайды, адамдардың тамағының қышуы, көздің, мұрынның шырышты қабаттының тітіркенуі байқалады. Атмосфераның жер беті қабатында келесі заттардың жоғары концентрациясы анықталды: СО – 6,0мг/м3 (ШРЕК – 3,0; қауіптілік класы – 4), NO2 – 0,4 мг/м3 (ШРЕК – 0,04; қауіптілік класы – 2). Атмосфераға шығарылатын қатты зиянды заттарға не жатады?

- органикалық емес шаң

?.

Ересек шырша мен көршілес жас еменнің өзара қатынасы. Өзара қатынастың қандай түрі туралы айтылып тұр?

- аменсализм

?.

Амеба адамның ауыз қуысында өмір сүреді. Симбиоздың қандай түрі туралы айтылып тұр?

- комменсализм

?.

Жоғары палеолит заманында әртүрлі географиялық аудандарда орта жағдайына бейімделу сипатына ие негізгі қандай нәсілдік-диагностикалық түр-тұрпат қалыптасты?

- терінің түсі

?.

Жоғары палеолит заманында әртүрлі географиялық аудандарда орта жағдайына бейімделу сипатына ие негізгі қандай нәсілдік-диагностикалық түр-тұрпат қалыптасты?

- мұрынның түрі

?.

Әрбір аймақтың әртүрлі геоклиматтық жағдайына бейімделу барысында адамдарда ұқсас адаптивті белгілер қалыптасты. Арктикалық адаптивті түрлер үшін қандай морфологиялық белгілер тән?

- сүйек-бұлшық ет жүйесінің күшті дамуы

?.

Әрбір аймақтың әртүрлі геоклиматтық жағдайына бейімделу барысында адамдарда ұқсас адаптивті белгілер қалыптасты. Арктикалық адаптивті түрлер үшін қандай морфологиялық белгілер тән?

- кеуде клеткасының үлкен көлемі мен цилиндрлі түрі

?.

Адамды тексерген кезде келесі морфо-функционалды белгілер анықталды: бойының биік болуы, түтік сүйектердің салыстырмалы ұзындығы, гемоглобин мен қандағы эритроциттер мөлшерінің жоғары болуы. Бұл адамды қандай адаптивті түрге жатқызуға болады?

- жоғары таулы

?.

В.И. Вернадский іліміне сәйкес биосфера шегіне тіршілік бар аймақ кіреді және планетадағы барлық ағзалар жиынтығын ол «тірі заттар» деп атады. «Тірі заттардың» негізгі сипаттамасы қандай ( В.И. Вернадский бойынша)?

- жинақты масса, химиялық құрам, энергия

?

20 мың тұрғыны бар Х қаласында 2010 ж. бірінші рет онкологиялық сырқаттардың 80 жағдайы тіркелді. Тұрғындар арасында денсаулықтың жанама көрсеткіштерін анықтау қажеттігі туындап отыр. Жалпы сырқаттанушылық санының тұрғындардың орташа санына қатынасын есептеу арқылы қандай көрсеткіш анықталады?

- аурушаңдылық көрсеткішін

?.

20 мың тұрғыны бар Х қаласында 2010 ж. бірінші рет онкологиялық сырқаттардың 80 жағдайы тіркелді. Тұрғындар арасында денсаулықтың жанама көрсеткіштерін анықтау қажеттігі туындап отыр. Жаңадан анықталған сырқаттанушылық санының тұрғындардың орташа санына қатынасын есептеу арқылы қандай көрсеткіш анықталады?

- бірінші реттік сырқаттанушылықты

?.

Қарағанды қаласының № 63 орта мектебінде 1400 бала оқиды. 2010 ж. қаңтар айында жоспарлы медициналық тексеріс жүргізілді, зерттеулер нәтижесінде осы күнтізбе жылында 700 бала ешқандай сырқат түрімен ауырмағандығы анықталды. Тұрғындар арасында бірінші реттік аурушаңдылық көрсеткішін анықтау қалай есептеледі?

- бірінші рет анықталған сырқат санының тұрғындардың орташа санына

қатынасымен

?.

Оңтүстік Қазахстанда көптеген жылдар бойы Арал теңізіне құйылатын Сырдария өзенінің бойында шаруашылық іс әрекеттер белсенді жүріп жатқан.Онда ұзақ жылдар бойы осы аймақтың зкологиялық жағдайы өзгермеген.Бірақ ХХ ғасырдың екінші жартысында, бірнеше жылдың ішінде Арал теңізінің екіден үш бөлігі азайып, экологиялық катастрофаға әкелді.Бұл көріністі экологияның қандай заңы түсіндіреді?

- «барлығы немесе ештеңе» (Х. Боулич)

?.

Атмосферада тәуліктен аса азот тотықтарының, көмір сутектерінің және басқа ластанулардың жоғары концентрациясы тіркелген; қарқынды күн радиациясы, температуралық инверсия және желсіз ауа райы байқалады. Бұл жағдайда қандай құбылыс туындайды?

- фотохимиялық тұман түзіледі

- озон тесіктері түзіледі

- қышқыл жауындары жауады

- парник эффектісі туындайды

- мұздықтар ериді

?.

Көптеген елдер ғалымдарының зерттеулері бойынша атмосфералық ауаның ластанулары қазіргі кезде эпидемия сипатындағы аурулардың туындауына әкеліп соққанын көрсетеді. Бұл қандай аурулар?

- аллергиялық

?.

Сынаптың адам ағзасына әсер етуі жүйке жүйесінің бұзылуы, АІТ бұзылстарына әкеледі.Сынаппен ластану көзі қандай?

- жербеткі және жерасты сулары

?.

Сынаптың адам ағзасына әсері бүйректер қызметің бұзылуына, хромосомалардың өзгеруіне әкеледі.Сынаппен ластану көзі қандай?

- жербеткі және жерасты сулары

?.

Г.И.Румянцева денсаулыққа әсер ететін қоршаған ортаның әртүрлі факторларын анықтаған.Әлеуметтік факторларға қайдай көрсеткіш жатады?

- отбасы жағдайы

?.

Г.И.Румянцева денсаулыққа әсер ететін қоршаған ортаның әртүрлі факторларын анықтаған.Биологиялық факторларға қайдай көрсеткіш жатады?

- жынысы

?.

Фотосинтез жылдамдығы жарық, көмір қышқыл газының концентрациясы, температура сияқты лимиттеуші (шектеуші) факторларға байланысты болады. Фотосинтез реакциясы үшін температура неге лимиттеуші фактор болып табылады?

- фотосинтез реакциясы белсенділігі температураға тәуелді ферменттер

қатысуымен жүреді

?

Су экожүйесінде аққұтандар, су балдырлары, аққайраңдар, сазандар мекендейді. Бұл организмдерді экологиялық пирамида ережесіне сәйкес әртүрлі трофикалық деңгейлерге орналастырыңыз.

- . 1– су балдырлары, 2– сазан, 3 –ақ қайраңдар, 4 – аққұтандар

?.

Ағзаның қоршаған ортаның қолайсыз жағдайына бейімделуінің үш негізгі әдісі бар: бағыну, қарсыласу және бұл жағдайлардан қашу. Берілген мысалдардың қайсысы қолайсыз факторларға қарсыласуды көрсетеді?

- минус 40гр.С температурада поляр үкілерінің белсенді өмірі

?.

Паразиттердің екі түрі бар – эктопаразиттер мен эндопаразиттер. Берілгендердің паразиттердің қайсысы эндопаразиттерге жатады?

- маляриялы плазмодий

?.

Болашақта халық санына байланысты мәселелері туралы бірнеше концепциялар бар. Барлық демографиялық мәселелер өздігінен жойылады, өйткені адамзат – бұл өзінің санын реттеуге қабілетті өздігінен реттелетін жүйе екенін қандай концепция ұсынады?

- демографиялық фатализм

?

Әрбір аймақтың әртүрлі геоклиматтық жағдайына бейімделу барысында адамдарда ұқсас адаптивті белгілер қалыптасты. Тропикалық адаптивті түрлер үшін қандай морфологиялық белгілер тән?

- әртүрлі эндемиялық аурулардың жоғары болуы

?

Әрбір аймақтың әртүрлі геоклиматтық жағдайына бейімделу барысында адамдарда ұқсас адаптивті белгілер қалыптасты. Тропикалық адаптивті түрлер үшін қандай морфологиялық белгілер тән?

- жоғары температура

?.

Ұзақ уақыт бойы қоршаған ортаның басым экологиялық факторы болды: салқын климат, майлар мен ақуыздарға бай жануар текті тағам, ауада оттегі мөлшерінің төмен болуы . Берілген факторлардың әсерінен қандай адаптивті түрлер қалыптасады?

- арктикалық

?.

Адаптивті түр келесі морфологиялық белгілермен сипатталады: бойдың биік болуы, кеуде клеткасының көлеміділігі мен цилиндрлі формасы, сүйекте минералды заттардың жоғары мөлшері, сүйек кемігінің жоғары салмағы, эритроциттердің жоғары мөлшері. Берілген факторлардың әсері нәтижесінде қандай адаптивті түрлер қалыптасады?

- арктикалық

?.

Психологтардың ойынша, адамға әсер еткен көріністер уақыт өте ұмытылады.Осы ерекшеліктің экология үшін маңыздылығы?

- Табиғатты пайдалану ісінде ұтымсыз қимылдардың негізі болып табылады

?.

Өскемен қаласында қорғасын-мырыш зауытынан 1км қашықтықта ық жағынан жеке меншік үйлер орналасқан. Зауыт территориясынан алынған топырақ сынамасында қорғасын концентрациясы – 800 мг/кг, мырыш – 1500 мг/кг, мыс – 50 мг/кг, кадмий – 6 мг/кг, зауыттан 1к қашықтықтан алынған сынамада қорғасын – 600 мг/кг (ШРЕК – 32), мырыш – 500 мг/кг (ШРЕК – 23), мыс – 20 мг/кг (ШРЕК – 3), кадмий – 3 мг/кг (ШРЕК – 1).

Топырақ ластаушыларын регламенттеу не үшін қажет?

- топырақта өсетін өсімдіктердің зиянсыздығына және тағамдық

толыққұндылығына кепілдік беру үшін және топырақтың өзін-өзі тазалау

процесінің қалыпты жүруі үшін

?.

Өскемен қаласында қорғасын-мырыш зауытынан 1км қашықтықта ық жағынан жеке меншік үйлер орналасқан. Зауыт территориясынан алынған топырақ сынамасында қорғасын концентрациясы – 800 мг/кг, мырыш – 1500 мг/кг , мыс – 50 мг/кг, кадмий – 6 мг/кг, зауыттан 1к қашықтықтан алынған сынамада қорғасын – 600 мг/кг (ШРЕК – 32), мырыш – 500 мг/кг (ШРЕК – 23), мыс – 20 мг/кг (ШРЕК – 3), кадмий – 3 мг/кг (ШРЕК – 1). Топырақтың ластануының интегралдық көрсеткіші қалай есептеледі?

- заттың нақты концентрациясының ШРЕК-на қатынасы бойынша

?.

Өскемен қаласында қорғасын-мырыш зауытынан 1км қашықтықта ық жағынан жеке меншік үйлер орналасқан. Зауыт территориясынан алынған топырақ сынамасында қорғасын концентрациясы – 320 мг/кг (ШРЕК – 32), мырыш – 460 мг/кг (ШРЕК – 23), мыс – 30 мг/кг (ШРЕК – 3). Интегралдық көрсеткіш бойынша топырақтың химиялық ластану деңгейі қалай бағаланады?.

- 50 (қауіпті)

?.

Зауыт территориясынан алынған топырақ сынамасында қорғасын концентрациясы – 640 мг/кг (ШРЕК – 32), мырыш – 690 мг/кг (ШРЕК – 23), мыс – 30 мг/кг (ШРЕК – 3), кадмий – 6 мг/кг (ШРЕК – 1). Интегралдық көрсеткіш бойынша топырақтың химиялық ластану деңгейі қалай бағаланады?

- 66 (қауіпті)

?.

Зауыт террироиясынан алынған топырақ сынамасында анықталды – сынап концентрациясы ШРЕК 20 есе артық, қорғасын – 10 есе артық, мыс – 6 есе артық, кадмий – 14 есе артық. Интегралдық көрсеткіш бойынша топырақтың химиялық ластану деңгейі қалай бағаланады?

- 50 (қауіпті)

?.

Өзен тасығаннан кейін пайда болған кішкене су қоймасында келесі организмдер табылған: инфузориялар – кебісше, дафниялар, ақ планариялар, үлкен тоғандық, циклоптар, гидралар. Бұл су қоймасын экожүйе деп атауға болады ма?

- Болмайды, өйткені онда продуценттер, редуценттер, заттардың тұйық

айналымы жоқ және тамақтану тізбегі бұзылған.

?.

Миногтар бекіре, треска, корюшка, тіпті кит сияқты да ірі балықтарға да шабуыл жасайды. Миногтар балық азығына жабысып алып, бірнеше күн, апта бойы оның денесіндегі шырынмен қоректенеді. Көптеген балықтар көп жарақат алғандықтан өліп қалады. Өзара қатынастың қандай түрі туралы айтылып тұр?

- паразитизм

?.

Тұщы су горчак балығы өзінің уылдырығын екіқақпақты (двухстворчатый) моллюсканың мантия қуысына салады. Дамып келе жатқан уылдырықтары моллюсканың раковинасымен берік қорғалған, бірақ олардың бары-жоғы қожайыны үшін бәрібір және оның есебінен қоректенбейді. Берілген мысалды түраралық өзара қатынастың қандай түріне жатқызуға болады?

- пәтершілік

?.

Топырақта пестицид–дилордың шектеліп-рұқсат етілген концентрациясын (ШРЕК) анықтау кезінде экперимент түрінде шектік және табалдырық асты концентрациялары анықталды: зияндылықтың жалпы сантарлық көрсеткіш бойынша –10,0мг/кг, миграциялық-ауалық – 50,0мг/кг, миграциялық-сулық –10,0мг/кг, органолептикалық – 0,5мг/кг, транслокациялық – 1,5мг/кг, санитарлық-токсикологиялық – 2,0мг/кг. Дилордың ШРЕК нешеге тең?

- 0,5 мг/кг

?.

Топырақта пестицид–цинебтың шектеліп-рұқсат етілген концентрациясын (ШРЕК) анықтау кезінде экперимент түрінде шектік және табалдырық асты концентрациялары анықталды: зияндылықтың жалпы сантарлық көрсеткіш бойынша –5,0мг/кг, миграциялық-ауалық – 2,5 мг/кг, миграциялық-сулық – 48,0мг/кг, органолептикалық – 1,8 мг/кг, транслокациялық – 10,0мг/кг, санитарлық-токсикологиялық – 3,6 мг/кг. Цинебтың ШРЕК нешеге тең?

- 1,8 мг/кг

?.

Демографиялық мәселелер мен биосфераның мүмкіндіктерін қарастыра отырып, ғалымдар әртүрлі концепцияларды ұсынады. Санмен берілген концепциялардың қайсысына әріппен берілген тұжырымдар сәйкес келеді?

1. Демографиялық максимализм.

2. Демографиялық фатализм.

3. Демографиялық биологизм.

А.Халық санының динамикасы логарифмдік қисық сызық бойынша өзгереді: бастапқы кезеңде өседі, одан кейін қатерлі нүктеге жеткенде азая бастайды.

В. Демографиялық мәселелер ойдан шығарылған, өйткені жер бетінде қазіргіден бірнеше есе көп адамдар тұра алады.

С. Демографиялық сұрақтар өзінен өзі жойылады, өйткені адамзат – бұл өзінін санын басқара алатын өздігінен реттелетін жүйе.

- 1В, 2С, 3А

?.

Топырақта пестицид–цинебтың шектеліп-рұқсат етілген концентрациясын (ШРЕК) анықтау кезінде экперимент түрінде шектік және табалдырық асты концентрациялары анықталды: зияндылықтың жалпы сантарлық көрсеткіш бойынша –5,0мг/кг, миграциялық-ауалық – 2,5 мг/кг, миграциялық-сулық – 48,0мг/кг, органолептикалық – 1,8 мг/кг, транслокациялық – 10,0мг/кг, санитарлық-токсикологиялық – 3,6 мг/кг. Цинебтың зияндылығының лимиттік көрсеткіші қандай?

- Транслокациялық

?.

Топырақта пестицид–гордонның шектеліп-рұқсат етілген концентрациясын (ШРЕК) анықтау кезінде экперимент түрінде шектік және табалдырық асты концентрациялары анықталды: зияндылықтың жалпы сантарлық көрсеткіш бойынша –5,0 мг/кг, миграциялық-ауалық – 10,0 мг/кг, миграциялық-сулық – 20,0 мг/кг, органолептикалық – 1,5 мг/кг, транслокациялық – 2,0 мг/кг, санитарлық-токсикологиялық – 2,8 мг/кг. Гордонның зияндылығының лимиттік көрсеткіші қандай?

- Органолептикалық

?.

«Малинка» балалар үйінде 120 бала бар. Осы күнтізбе жыл ішінде емханаға әр түрлі сырқаттардың себебімен 24 бала тіркеуге алынды. Қаралуы бойынша сырқаттанушылықты есепке алу бірлігі қалай аталады?

- сырқат жағдайы

?.

2010 ж. желтоқсан айында жоспарлы түрде медициналық тексеріс жүргізілді, зерттеулер нәтижесінде осы күнтізбе жылында 12 бала ешқандай сырқат түрімен ауырмағандығы анықталды. Ұжымның денсаулық жағдайын бағалау үшін қолданылатын денсаулықтың тікелей көрсеткіші қандай?

- дене дамуы

?.

Ормандар адамдар демалуын ұйымдастыруға және отын дайындауға қолданылады.Табиғи жүйелерді пайдаланатын бәсекелес шаруашылық салалары бір біріне қалай әсер етеді?

- Бір біріне залал келтіреді

?.

Жердегі парник эффектісі атмосфералық ауа құрамында аздаған мөлшерде болатын газдардың жер бетінен сәулеленетін ұзын толқынды радиациясының белгілі бір бөлігінің планетаға қайта шағылысуы салдарынан туындайды. Парник эффектісінсіз Жердегі температура 33°С-қа төмен болар еді. Өнеркәсіптік революцияның басталуымен байланысты атомсферада парник газдарының мөлшері көбейді. Атмосфералық ауада көмір қышқыл газы, күйе, және басқа қатты бөлшектердің жинақталуымен байланысты парник эффектісін не туындатуы мүмкін?

- темеператураның жоғарылауы биомферада қолайсыз өзгерістер

туындатады

?.

Алматы қ. желтоқсанда ЖЭО-1 және 2 мазут пен көмір жағады. Атмосфералық ауада түтін мен күйе пайда болып, жерге шөгеді. Қалада қалың тұман, температуралық инверсия, желсіз ауа райы байқалады. Ауа бассейнін неғұрлым тиімді қорғау шараларының бірі қандай?

- технологиялық процестердің экологизациясы

?.

Алматы қ. желтоқсанда ЖЭО-1 және 2 мазут пен көмір жағады. Атмосфералық ауада түтін мен күйе пайда болып, жерге шөгеді. Қалада қалың тұман, температуралық инверсия, желсіз ауа райы байқалады. Атмосфераға автомобиль түтіндерімен не түседі?

- көміртек оксиді

?.

Мичурин ауданы, «Коксун» совхозы топырағының химиялық ластануын зерттеген кезде анықталды: фталофос мөлшері 0,2 мг/кг (ШРЕК=0,1 мг/кг), линурон – 9 мг/кг (ШРЕК=1,0 мг/кг), гептахлор – 0,05 мг/кг (ШРЕК=0,05 мг/кг). Интегралдық көрсеткіш бойынша топырақтың химиялық ластану деңгейі қалай бағаланады?

- 12 (рұқсат етілген)

?.

Тұрғын үй аймағынан алынған топырақ сынамасында анықталды: қорғасын концентрациясы ШРЕК –дан 2 есе, мырыш – 4 есе, мыс – 1,5 есе, никель – 1,5 есе артық. Интегралдық көрсеткіш бойынша топырақтың химиялық ластану деңгейі қалай бағаланады?

- 9 (рұқсат етілген)

?.

В.И. Вернадский бойынша тірі заттар – тіршілік етуші тірі организмдер жиынтығы, олардың саны салмағы мен химиялық құрамымен анықталған; тірі заттар бүкіл атмосфераны, гидросфераның және литосфераның бөлігіне енеді; тірі заттар биосферада газдық және концентрациялық қызмет етеді; эволюция барысында тірі заттар қыметі өзгеріске ұшырап, түрлене түскен; тірі заттар биоценозға ұйымдасқан – экожүйенің тірі компонеттері. Берілген анықтамаларда қандай қателік бар?

- эволюция барысында тірі заттар қыметі өзгеріске ұшырап, түрлене түскен

?.

Әйел адамдарды антропометриялық және функциональды тексергенде келесі морфо-функциональды белгілер анықталды:дененің тығыз болуы, сүйек бұлшық-ет жүйесі жақсы дамыған, кеуде клеткасы көлемінің үлкен болуы, сүйек кемігі салмағының үлкен болуы, қанда эритроциттердің жоғары мөлшері. Бұл әйелді қандай адаптивті түргі жатқызуға болады?

- арктикалық

?.

Адамды антропометриялық және функциональды тексергенде келесі морфо-функциональды белгілер анықталды: бойының ұзындығы, түтікті сүйектердің салыстырмалы ұзаруы, қанда гемоглобин мен эритроциттердің жоғары мөлшері. Бұл адамды қандай адаптивті түргі жатқызуға болады?

- жоғары таулық

?.