11. Вывучэнне стылістыкі.

Стылістыка – р-л мовазн-ва, у якім дасдед. нормы і сп-бы вык-ння моўных ср-каў у розных абставінах маўл. зн-н, г. зн. у розных стылях. Адм-цю вывуч стылістыкі з’яўл. тое, што стылістыка не вылуч. у асобны р-л, а вывучаецца // з засваеннем усіх р-лаў шк. курса. Асн. мэта вывуч С. – сф-ць к-ру маўл. шк-каў. Для гэтай мэты неах-на: 1)пазнаеміць вучняў з функц. стылямі маўл. 2)навучыць вызн-ць стыль пэўнага тэксту як на аснове яго цэласнага успрым, так і на аснове аналізу яго прымет 3) навучыць будаваць тэксты ў пэўным стылі; 4)знах-ць і вызн-ць ў пэўным тэксце стыліст памылкі, навучыць рэдагаваць тэкст. Вывуч. стыляў маўл. Азнаямл з эл-мі С. пачын. з 5 кл. Тут вучні знаёмяцца з пан. стыль маўл. , але, улічваючы тое, што размежав. стыляў маўл. асноўваецца на розных тыпах маўл. сіт., працу па С. варта пачын. з засваення пан. маўленчая сіт. Для г. мэтазг. выкар-ць практыкав з наст. зад.: прачытайце тэксты, пра што ў іх гаворыцца, пра адное і тое ж ці пра рознае? аднолькава гаворыцца ці па-роз.? Падумайце, дзе могуць быць вык-ны г. тэксты. У выніку аналізу шк-кі павінны зразумець, што выказванне зал-ць ад таго, дзе мы гаворым ( у афіц ці неафіц зносінах), з кім (з 1 чал, многімі людзьмі), з якой мэтай (паведамленне, зносіны, уздзеянне). У канкр сіт маўл вык-цца тэксты канкр. стылю. Вывучэнне канкр. стылю маўл. павінна адбыв. на аснове адпаведн. тэксту. Праца па С. абавязк павінна праводз. пры вывуч. усіх р-лаў шк. курса, найб спрыяльны “Лексіка. Фразеал”. Стыліст. працу мэтазг-на праводзіць на розных этапах урока, але часцей г. адбыв. на этапе азнаямл. з новым матэр. і пры замац. ведаў, фармір. У. і Н. На этапе вывуч новага мат-лу ўвага вучняў звярт на стыліст ролю пэўнай моўнай з’явы, у тэкстах якога стылю яна найчасцей прадст-на. На этапе замац. ведаў у вучняў павінны ўдаскан-цца наст. стыліст. У. і Н.: 1) у прав-на ввызн-ць стыль тэкту 2)знаходзіць у тэксце моўныя ср-кі, хар-ныя для пэўнага стылю маўл 3)уменне будаваць тэкст у пэўным стылі маўл 4)рэдагаваць тэкст, знах-ць у ім стыіст памылкі. Для фарміравання гэтых уменняў вык-цца практ. з наст. зад: 1)прачытайце тэкст, вызн. стыль 2) прач. тэкст, знайдзіце ў ім моўныя ср-кі, якія паказв-ць на прынал-ць яго да пэўн. стылю 3) перакажыце тэкст пэўн стылю 4)пабудуйце тэкст на пэўн тэму, вызн-це у якім стылі гэты тэкст неабх-на стварыць 5) Прачыт. сказы, знайдз. стыліст. памылкі 6) знайдзіце ў тлум. сл-ку словы з пэўнымі стыл. паметамі, у якіх стылях г. словы будуць выкар-цца.

12. Пераклад.

Пераклад- адна з відаў работ па разв. звязн. маўл. побач з перак. і сач., пашырае лекс. запас вуч., удаск. веды па грам-цы, садзей больш глыб. разум. стр-ры мовы, забясп. сістэматызацыю атрым вед., садзейнічае развіццю навыкаў у розных відах маўл. дз-ці (аўдзір, гавар, чыт, пісьмо) і іх удаскан. Мэтазгоднасць вык-ння.. Псіхал. асновы выкар. П.- другая мова абавязк засвойв. праз прызму першай мовы. Умела выкарыст. П. дазваляе ператвар. стыхійны, несвядядомы перанос у свядомы, метад-на накіраваны. П. можа быць дзейсным ср-кам карэкцыі двухмоўя. П. дае магч. удаклад, замац і актывіз атрым веды, параўноўваць розн факты і з'явы абедзв моў.Кашт-ць сваёй мовы пазн. ў параўн. Займацца П. варта пры навуч. і б., і рус. м. Умен перакл. неабх. люб адук. чал. П. у с-ме моў адук можа выст у 2 ф-х: 1) як ср-к навуч мове. 2) як мэта навуч– навучыць перакладаць і карыст. П. у пр-се моўных зносін. П – яшчэ і сродак атрым. інф. з тэкстаў на інш м. Тыпалогія. Паводле ф-мы падачы мат-лу. (пісьмовы (пісьмовы П. пісьмовага тэксту; пісьмовы П. вуснага тэксту) і вусны (вусны П. вуснага тэксту, вусны П. пісмовага тэксту). Паводле жанр-стыл. ас-цей тэксту (П тэкстаў маст., нав., публ., афіц. і гут. стыл.) Пав паўнаты перадачы зместу (поўны і няп.). Паводле адп-ці арыгіналу (адэкватны (раўнацэнны) і вольны (пераклад- пераказ) Прыёмы П.: падстаноўкі (прыёмы, засн на максімальна магчымым сэнс-структ. паралелізме мовы арыгінала і мовы П.), трансфармацыі (прыёмы, якія вык-ць адыход ад магчымага сэнс-структ паралелізму тэксту арыгінала і П.). Тэкст для П. выбір. з улікам канкр задач і патрабав:

• выкарыст. тэкстаў розн. стыляў і тыпаў; • змяст-ць; • насыч. моўнымі з'явамі; • адпав. аб'ём, • даступн-ць ці адпав-ць па цяжк-ці.

Метадычная схема працы над П.:• асэнсав. стылю, тыпу, жанру маўл. і фармірав. на гэт. аснове задачы П.; • комплексны аналіз тэксту; • вусны П. тэксту з рус. м. на бел.; • ацэнка выказванняў; • пісьмовы запіс тэксту; • удаск напісанага.