Сарматтар б.З.Б. Уііі ғ.-б.З. У ғ.

"Сармат" атауының кездесетін мерзімі- б.з.б. ІІІ ғасыр

Геродоттың айтуынша Сарматтар көрші тұрған Аргиппейлермен

Геродоттың айтуынша Сарматтар аргиппейлермен көрші, олардан әрі қарай тауларда -Аримаспы

Аримаспы атауы шыққан – Алтайда алтын мен мыстың мол болуына байланысты

«Савромат» деген атпен белгілі болған кезі-Б.з.б 8 ғ

Б.з.б 2 ғ Батыс Қазақстанды жаулап алғаннан соң – Қара теңіздің солтүстік аймақтарына жетті

Елімізде сарматтар қоныстанған аймақ Батыс Қазақстан

Ғалымдар сармат-ң санының ғасырлар бойы күрт кемуін байланыстырады-Қуаңшылықпен

Арал-Каспий аралығы, одан оңтүстікке қарай өмір сүрген сармат тайпасы Дах

Арал-Каспий арасын б.з.б1мың-ң орта шенінде мекендеген тайпалар туралы дерек- парсы патшасы Ксеркс пен Геродот

Каспий жағалауында өмір сүрген сармат тайпасы Гиркани(каспилер)

Сармат дәуіріндегі Каспий теңізінің атауы Гиркан

Батыс Қазақстан аймағында кездесетін ескерткіштер Сарматтардікі

Савроматтар жөнінде жазып кеткен Рим тарихшысы Диодор,Үлкен Плиний,Полибий

Савромат- сармат тайпалары қай өңір мәдениеттерін байланыстырды-Орталық Азия мен Қара теңіз

Б.з.б.248-247 жылдары Парфияны басып алған сармат тайпасы Дай

Аршакиддер әулеті билігінің негізін салған сармат тайпасы Дайлар(апарн тайпасы)

Дай-массагеттер-отқа табынған

Үстіртте сармат ескерткіштері Бәйте, Терең

Әруақтарға арнап ас беру, мінажат жасау үшін салынған ғибадатғаналар кездеседі-Бәйте, Тереңде

Тістері ақсиған қасқыр бейнесі бар үш аяқты құрбандық тақта табылған сармат қорымы-Бесоба

Бесобада жерленген Абыз әйелдер

Бесобада мәйіттердің басы қаратылды-Оңт-батысқа

Зерттелген қорымы Сынтас

Үш савромат жауынгері жерленген Сынтас

Сынтастан табылған Таутеке бастары бейнеленген сүйек қасықтар,қасқыр мүсіні

Зерттелген қорымы Сынтас

Үш савромат жауынгері жерленген Сынтас

Сынтастан табылған Таутеке бастары бейнеленген сүйек қасықтар,қасқыр мүсіні

Соңғы сармат кезеңінің Атырау облысы Жылыой ауданынан табылған-Аралтөбе

Атырау жеріндегіАралтөбе ескерткіші табылған аудан Жылыой

Көсемнің қару-жарағы, абыз асатаяғы табылған ескерткіші Аралтөбе

Әскери-демократия заманында қауымның ішкі, сыртқы мәселелерін шешетін Әскер басылары

Қоғамдық басқару құрылымы Әскери демократия

Шыныдан жасалған ыдыстарды Шығыс елдерден алғызды

Торсық, саба сияқты ыдыстары жасалынған материал Тері

Көп өсірілген мал түрі Жылқы, қой

Қосымша кәсіп Аңшылық

Әлеуметтік теңсіздік болғандығын дәлелдейтін Археологиялық ескерткіштер

Обаларының ішкі құрылымы көбінесеАғаштан жасалған

Ежелгі Қазақстан батысында өмір сүрген тайпа - Сарматтар

Қабірдің үстіне топырақтан не үйетін – оба

Әйелдердің қоғамдағы ролі басқа көшпелі тайпаларға қарағанда жоғары-Сарматтарда

Байланыс орнатқан мемлекет-Босфор

Жаулаушылық жорықтар жасаған елдері-Алдыңғы Азия, Солтүстік Кавказ, Парфия

Тілі скиф тіліне өте жақын, ерлер мен әйелдер тең саналған, дах-массагеттермен, исседондармен туыстас-Геродот деректері

Әскери демократиялық қоғамында демократия –Тек ерлер үшін(әскери жасаққа жарамды ерлер үшін)

Батыс Қазақстанда ерте темір дәуіріндегі ескерткіштері жақын орналасқан өзендер-Жайық, Жем, Елек

Ерте темір дәуірінде Маңғыстау түбегін мекендеген дайлар байланыстырылады-Адайлармен

Некеге байланысты жауын өлтірмей тұрып бірде бір қыз тұрмысқа шықпайды деген қағида тән-Сарматтарға

Тұрқы қысқа, жыл бойы жайылып тебіндеуге үйренген жылқы мен жорыққа мінетін қазанаттар өсірген-Сарматтар