Қола дәуірі(б.З.Б. Іі-і мыңжылдық аралығы)

Қола алыну қосындысы Мыс пен қалайы

Жезқазған өңірінен 1 млн тоннадай кен өндірілгенін айтқан белгілі ғалым. Сатпаев

1100 Тонна қалайы шығарылған кен орны Нарым, Қалба

Қазақстанда қола балқыту қай кезеңнен басталды- 4 мың жыл бұрын

Кенді қорыту үшін салынған күрделі құрылыстар Қазандықтар

Тастан және мыстан жасалған еңбек құралдарын ығыстырған Қола дәуірі

Ыдыс жасаудың ең бір өрістеген түрі Көзе құмыралар

Еуразия даласындағы қола дәуірінің мәдениеті Андронов

Қола мәдениетінің ең алғашқы табылған ескерткіштері- Сібірдегі Ачинск қаласының маңыдағы Андроново селосы

Ежелгі қала Арқайым табылған жер- Қостанай және Челябі облыстарының шекарасы

Солтүстік және Батыс Қазақстандағы зерттелген қоныстар саны 80-нен аса

Солтүстік Қазақстандағы орлар мен дуалдармен қоршалған қоныстар Петровка, Боголюбов

Қабырғалары қатарластырыла қойылған тік бағандардан тұрғызылған Солтүстік Қазақстандағы қоныстары- Чаглинка, Петровка

Қола дәуіріне тән 30 қоныс, 150 оба зерттелген аймақ Орталық Қазақстан

Қола дәуірінің соңына қарай қола және мыстан жасалған орақтар табылған - МалоКрасноярка(Шығыс Қазақстан), Алексеев(Батыс Қазақстан), Степняк(Солтүстік Қазақстан), Жетісу

Андроновтықтардың тасқа салынған суреттері табылған Таңбалы, Жасыбай, Хантау

Хантау,Жасыбай,Таңбалыда салған суреттері-Жабайы бұқа,билеген адамдар,қос өркешті түйелер

Қостанай жеріндегі Алексеев қорымынан табылған адамның бет пішінін жасаған антрополог-Герасимов

Жамбыл облысынан:«Бас сүйегі үлкен, беті кішкене, мұрны таңқылау» адам табылған қорым-Ойжайлау

Жертөлелер табылған Тобыл өзені жағасындағы тұрақ – Алексеевка

Сәндік зат, моншақ сияқты ескерткіштері сақталған тұрақ – Тастыбұлақ(Батыс Қазақстан)

Андрондықтардың бет бейнесін сипаттаған ғалым. Алексеев

Андроновтар мұрынды келген, бет сүйегі шығыңқы емес, көздері үлкен, келбетті болған-деп - Алексеев

Мал бағудың көшпелі түріне көшу қалыптаса бастаған дәуір-Қола

Кетпенді-Теселі егіншілік ең алғаш дамыған кезең Қола дәуірі

Андрон мәдениетінің ең маңызды сипаты- Саз балшықты ыдыс жасауға пайдалану

Жерленген Андроновтықтардың басы қаратылды Батысқа, Оңтүстік Батысқа

Сүт німдері мен етті сақтау тәсілі Жер еден астындағы шұңқырда

Орталық Қазақстан жеріндегі қола дәуірінің ең соңғы кезең мәдениеті Беғазы-Дәндібай

Беғазы-Дәндібай хронологиялық ауқымы б.з.б. 12-8 ғасырлар

Беғазы-Дәндібай жерлеу орындарының көпшілігі- Обалар

Беғазы-Дәндібай мәдениетінің Андроновтардан ерекшелігі- Қорғандары биіктеу, етегі үлкен қалпақ тастармен бекітілген

Беғазы-Дәндібай құмыраларындағы өрнек түрлері- Тарақ жүзді және үзік сызықты үш бұрышты өрнектер

Беғазы-Дәндібай мәдениетіне жататын тұрғын үйлердің түрлері- 2 1.Жартылай жертөле, 2. Жер үстіне салынған үйлер

Көп адам жерленген зираттардың орнына бір адам ғана жерленеген құрылыстар пайда болған - Беғазы-Дәндібай

Беғазы-Дәндібай жерлеу орындарының ерекшелігі-Құрылыстарының ірілігі

Беғазы-Дәндібай мәдениеті құмыралары-Ернеуі тік, бүйірі шығыңқы, түбі тегіс

1877Ж. Жарық көрген «Ежелгі қоғам» еңбектің авторы, Американ тарихшысы, этнограф- л.Г.Морган

Тебінді жайылымға байланысты саны артқан мал. Жылқы, қой

Тебінді жайылымға байланысты саны кеміп кеткен үй жануары-Ірі қара

Қола дәуірін жоспарлы зерттеу басталған жыл 1946

Қола дәуірін түбегейлі зерттеуді бастаған ғалым Әлкей Марғұлан

Қола дәуірі қоныстарының көбінесе орналасқан жері Өзендердің жағасында

Андроновтарда мал қамайтын қора салынған жер- Қоныстардың жанында

Көкшетау жеріндегі қола шалғы табылған қоныс Шағалалы

Қола дәуірі әлеуметтік теңсіздікті тудырған Мал-мүлік теңсіздігінің шығуы

Мүлік теңсіздігінің қалыптаса бастаған дәуірі Қола дәуірі

Қола дәуірі кезіндегі жоғары дін басылары Абыздар

Қола дәуірі абыздарының негізгі міндеттері Салт-дәстүрлердің орындалуын қадағалау

Алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырауы жаппай етек алған - Қола дәуірінің соңы

Қола дәуірінде тұрғындардың қоғамдық құрылысы- Рулық-тайпалық

Андроновтықтардың мойынға таққан тұмаршалары Жыртқыш аңдардың азу тісі

Жеке меншік қалыптасқан дәуір – Қолада

Қола дәуірінен жалғасып келе жатқан салт дәстүр – Отқа табыну

Қола дәуірінде жер- Қауымның, рудың меншігі болды

Қола дәуірінде мал- жеке меншікте болды

Рулық қатынастар біржола ыдырап, тайпалық бірлестіктер п.б – Қола

Қола дәуірі кезеңдері -3 (Нұра, Атасу, Беғазы- Дәндібай)

Аналық рулық қатынас ыдырап, аталық рулық қатынас п.б. – Қола

Жартылай көшпелі мал шаруашылығы п.б кезең- Қола

Малшылардың жайылымды жиі ауыстырып отыруына негізгі себеп- мал басының артуы

Киіз үйдің шығуы қандай баспаналар негізінде п.б – Андроновтық дөңгелек баспана

Ауыздығы бар аттың бас сүйегі табылды – Айдабол, Тастыбұлақ

Түсі ақ-сары, көзі көкшіл, бойы орташа, басы сопақтау, мұрны қоңқақтау- деп, кімдерге қатысты- Андронов адамы

Қола дәуірінде адамдардың нәсілі-Европеоидтік

Халықтардың түр түсі мен бет пішініндегі ұқсастық, өзгерістерді зерттейді-Тарихи антропология

Ерте заманнан бастап мекендеген тайпалардың бет-пішіні, түр-тұлғасы туралы деректер кездеседі-Қола дәуірінен бастап

Тотыққан мыс рудасынан металл қорыту басталған кезең-Қола дәуірі

Тас балтаға қарағанда қола балтамен ағаш шабу-3 есе тез

Андрон мәдениетінің ең негізгі сипаты-Саз балшықты ыдыс жасауға пайдалану

Қола дәуірінің ерекшеліктері-Металл өңдеу, кен өндіру, көшпелі мал шарушылығы, теселі егіншілік

Қола дәуіріндегі адамдар табынған- Табиғат күштеріне

Қола дәуірі қоныстары тұрды-5-10, кейде 20үйден

Қола және мыс орақтар кеңінен пайдаланылған уақыт-Қола дәуірінің соңы

Жеке меншіктің тууына әкеп соқтырды-Малды туысқандар арасында бөлісу

Моншақтар жасалды-Асыл тастардан

Ұршық бастары, дәнүккіш, қалыптар жасалды-Тастан

Қола дәуірінде шүмек жасалды-Сүйектен

Андрондықтардың басты шаруашылығы-Мал бағу, кетпенді-теселі егіншілік, балық аулау

Орал(Жайық) өзеніненЕнисейге дейін, Батыс Сібір орман алқабынан Памир тауы аралығына дейін тараған мәдениет-Андрон

Андрондықтарда мал өсіру түрлері-Отырықшылық, Бақташылық

Сүзбе жасайтын сүзгіш ыдыстар тапқан тұрақтар тән-Андрондықтарға

Темір дәуірі

Бөліну кезеңі 2-ге

Ерте темір б.з.б. УІІІ ғ-б.з.б. ІІІ ғ.

кейінгі темір б.з.б. ІІІ ғ. - б.з. УІ ғасыры.

Сарыарқаның солтүстік батысын мекендеген Аргиппейлер

Сарыарқаның орталығын мекендегендер Исседондар

Сарыарқаның шығысында мекендегендер: Аримаспылар

Орталық Қазақстандағы ерте темір дәуірінің ескерткіштері "Мұртты қорғандар"

Сарыарқаның ерте темір дәуірі ескерткіштері Тасмола мәдениеті

Тасмола мәдениетінің табылған аудан Екібастұз

Тасмола мәдениетін қалдырған тайпалар Исседон

"Мұртты" обалардың бөліну түрі - 4-ке

"Мұртты обалар" көп тараған аймақ Орталық Қазақстан

Солтүстік Қазақстан тұрғындарының көшпелі өмір салтына ауысқан кезі-Б.з.б 1 мыңжылдық

Солтүстік Қазақстандағы темір дәуірінің мәдениеті-Ұлыбай

Ұлыбай ескерткіштері ұқсас келеді-Тасмола мәдениетіне

Ұлыбай және Тасмола мәдениетінің өзара ұқсас жерлері-Өлген адамды мініс атымен көмген

Тасмола мәдениетінің қалдырған жұрттың күнге табынғанының білдіреді-Мұртты қорғандардың шығысқа бағытталуы

Мұртты қорғандар ... қызметін атқарған-Бағдаршам

Мұртты қорғандарда жерлеу орны-2

Өлген адамдарды мініс атымен көмілген- Мұртты қорғандарда

Өлген адамдарды мініс атымен көмілген әдет әлі күнге дейін сақталған-Шығыс аймақтарындағы қазақтарда

Ерте темір дәуіріне жататын қоныс. Қарлыға, Бөркі ,Кеңөткел

Ерте темір дәуірінің Солтүстік Қазақстандағы зерттелген обалары-Бірлік,Алыпқаш,Покровка,Бектеңіз

Ерте Темір дәуірінің Ақтау бекініс-қалашығы орналасқан жер Есілдің оң жағалауы

Ерте темір дәуіріне жататын Есілдің оң жағындағы зерттелген бекініс-қалашық Ақтау.

Зайсан ауданы жерінде патша қорғандарының ең көп шығарылған жері Шілікті ескертіштері

13 қола жебе табылған қорған Шілікті

Шілікті қорғанында № 1 обадан табылған үшінші алтын Адамды ашқан Ә. Төлеубаев

Қазақстан аумағындағы ең көне б.з.б. УІІІ ғ. жататын патша жерлеу орны ескерткіштері Шілікті

Шілікті алып қорғанының биіктігі-8-10м

Шілікті қорымындағы оба саны-51

1960ж зерттелген «Алтын қорған» деген атау алған оба орналасқан қорым-Шілікті

Шығыс Қазақстанның Зайсан ауданында орналасқан сақ дәуірінің обалар -200-ден аса

Зайсан ауданында сақ дәуірінің 200-ден аса обаларының ішінде патша мен ақсүйектер ескерткіштері-50

Шілікті қорғанында № 1 обадан табылған үшінші алтын киімді адамды ашқан.Ә. Төлеубаев

Шілікті қорғанында № 1 обадан табылған үшінші алтын адамның киімінің алтын қаптырма – түймешіктерінің саны-4325

Алтын бесжұлдыз табылған оба-Шілікті(№1)

Майлы бояумен бұғының суреттері салынған тақтай қалдықтары табылған оба-Шілікті(№1)

Шіліктітінің №5 обасынан табылған алтын қаптырма-түймешіктер саны-500

Шығыс Қазақстанның ерте темір дәуірінің б.з.б. У-ІУ ғ. аралығын қамтитын кезеңі Берел кезеңі

Берел қорымдарының орналасқан жері Катонқарағай ауданы

Жайпақ түпті қыш ыдыстар тән мәдениет Берел мәдениеті