№ 10 Емтихан билеті

1. Неоортодоксия, Карл Барттың Рудольф Бультманның Жаңа өсиетінің «демифологизациясы»

Неортодоксия – 20 ғасырдағы Қасиетті жазбаларға либералдық және ортодоксальды позициялардың аралық көзқарасымен қарайтын құбылыс. Негізінен олар Қасиетті жазбалар – адамдардың Құдайдың өзіндік ашылуына куәгерлігі деп есептейді. Олар Құдайлық ашылу сөзбен болмайды, оның бар болуымен(присутствие). Егер адам Қасиетті жазбаны оқып отырып, құдайдың бар екеніне(присутствие) сеніммен жауап берсе, ол ашылуға ие болад. Ашылу деген тек өтіп кеткен библиялық тексттерден ғана білінетін нәрсе емес, қазіргі тәжірибеде де ашылуға жетуге болады. Неоортодоксальдық позицияның ортодоксальдықтан айырмашылығы онда күнәсіздік кателеспеушілік деген ұғымдар мүлдем жоқ. Онда, библия –қателер де кездесетін, кейде бір біріне қарама қайшылықта болатын теологиялық жүйелердің жиынтығы болып есептеледі. Библиядағы тексттер миф ретінде жазылған, яғни оның барлығын шынымен болған деп айта беруге болмайды.

Рудольф Бультман Жаңа өсиеттің ХХ ғасырдағы зерттеушісі, өзінің «жаңа өсиет және мифология» еңбегінде жаңаөсиеттік хабардың мифологиясы туралы жазады. Ол христиандықтың қаншалықты әлемнің мифологиялық картинасымен ұштасқанын зерттеген, бірақ ол айтады: «әлемнің мифологиялық картинасында христиандықты көрсететін еш нәрсе жок. Ол тек ғылымға дейінгі дәуірдің космологиясы». Бультман бойынша христиандық ілімнің демифологизациясы экзистенциальды, яғни адамның өмір сүруімен(существование) тікелей байланысты. «Жаңаөсиеттік әлем картинасы мифті», библиядағы оқиғалар тілі – мифтік тіл. Евангелия мифтің дүниетаным дәуірінде жазылған, сондықтан сол кездегі адамдар түсіну үшін, евангелиенің тексттері бультман бойынша халыққа түсінікті тілмен жазылуы керек, себебі адамды Құдайға сенуге шақыру үшін адам Құдайдың жүгінуін адамдар ең алдымен түсіну керек. Ал жана өсиетте адам түсінбейтін жерлер де көп дейді. Мысалы, нанды қабылдау, үштік сенім, христостың келуі. Ол христиандықты Христоссыз елестету мүмкін дейді.  Барт «Рудольф Бультман: попытка его понять» еңбегін жазған. Ол библия – адамның құдай сөзін адам тілінде қайталауға әрекеті дейді.

2. Молокондар мен Духоборлар ілімінің ерекшелігі

Духоборлар – Библияны мойындамайды, Құдай адамнан ажырамайды деп есептейді, Христосты мойындайды және өздерінің әр кездегі діни басшыларын басқа кейіпте келген Христос деп есептейді. Священство мен құпиялықты қабылдамайды. Олардың атаулары – қасиетті рухқа қары күресушілер деген мағынаны білдіреді. Олардың ілімдері – барлық адамдардың теңдігін, ешқандай билікті мойындамауды,(мемлекеттік және шіркеулікті де) үгіттейді. 1887 жылы олар әскери борышты орындаудан бас тартып, қару жарақтарды өртеп жібереді. Оларды Лев Толстой колдаған. 1740 жылы пайда болған.

Молокондар – 18 ғ 60 жж пайда болған. Праволслав шіркеуі иерархиясын, монашество, икона, қасиеттілікті мойындамайды. Библияны мойындайды, оны ақиқаттың жалғыз ғана негізі, қоғамдық және жеке өмірдің басты нұсқаушысы деп есептейді. Діни тәжірибелеріне, құдайға сыйыну, жиналыстар, діни әндерді орындау жатады.

Олар құдайға тек «рух пен ақиқатта» сыйынуды мойындайды.

Олар коринетін иконалар мен крестті қабылдамайды

Қасиеттілерге сыйынуды мойындамайды

Священдік иерархия мен духовнствоның қажеттілігін жоққа шығарады.

Шоқынбайды (крест жасап)

Шошқа еті мен ішімдікті қолдануды күнә деп есептейді

3. Христиан дініндегі діни-ғұрыптың орны

Христиан дініндегі негізгі ғұрыптарға құпиялықтар жатады.

Крещение шоқыну — погружение крещаемого в воду или обливание его водой, совершаемое над человеком в знак приобщения его к Церкви и очищающее от грехов;

Миропомазание (конфирмация) — освящение человека путем смазывания его ароматической смесью (миро), заменило наложение рук архиереем на головы верующих по мере роста численности христианских общин;

Евхаристия тазару (причащение), при совершении которого верующие, согласно христианскому вероучению, приобщаются к Христу (в Православной церкви и миряне, и духовенство причащаются Телом и Кровью, в Католической: духовенство — всегда Телом и Кровью; миряне, либо Телом и Кровью, либо только Телом);

Исповедь тәубеге келу(покаяние) — раскрытие верующим своих грехов Богу в присутствии священника и получение «отпущения грехов» от имени Христа;

Брак неке(венчание) — христианский супружеский союз мужчины и женщины, заключенный через священнодействие в храме;

Елеосвящение (соборование) больного (согласно православному учению, больному прощаются грехи, которые он забыл или не успел исповедать);

Священство (рукоположение) — посвящение в священнослужители, совершаемое епископом.

40 күндік пост – католиктер мен православтар Иисустың шөл далада болуы мен шайтанның азғыруына байланысты ұстайды.

Библия мәтіндерін әуенге салып айту. Неке – шіркеуде некені қию