№ 9 Емтихан билеті

1. Тюбинген мектебі

Тюбинген мектебі – евангелиелік экзегетикалық(библиялық тексттерді түсіндіру) мектеп. Оның негізін Ф. Х. Баур салған. Бұл мектеп Библияны зерттеуде тарихи жолды қолданғануға тырысқан алғашқы мектеп болды. Гегельдің диалектикасының әсерінде болды. Баурдың айтуы бойынша Жаңа Өсиет ІІ ғасырда құрастырылған. Жаңа Өсиеттің ең көне кітаптары Павелдің Жолдауы мен Апокалипсис болды. Тюбинген мектебінің радикалды өкілдерінің бірі Давид Штраус болды, ал оның идеясын Францияда таратқан Эрнест Ренан. Олар Жаңа Өсиеттегі қарама қайшылықтарды табу мақсатында, тіпті Оны сынға алды. Оларға қарсы Генстенберг бастаған консервативті теологтар шықты.

2. Жан Кальвиннің жазмыш және бейімділік, пендешілік сопылық туралы ілім

Кальвин бойынша адам өзіне құдадан берілген рақымды қабылдай ма жоқ па, шешім қабылдай алмайды, бұл оның еркінен тыс болады. Және адамдардың бір бөлігі құдайға сеніп, құтқарылуға жазылған, ал екінші бөлігі сенімге ие болмай, азаптануға жазылған, яғни оның бәрі алдын ала белгіленген, адам туа сала не мәңгіліқ қарғысқа, не құтқарылуға ұшырауы оның тағдырына жазылған. Ешқандай да күшпен, жақсы істермен және дұрыс әрекеттермен ол Құдайдың жазғанын өзгерте алмайды. Жазмыш құдайлық кеңесте жазылады, Құдайдың жазмышты жасауда адамның еркінен тыс жасауы анық.

Кальвин жердегі өмірде де адам өзінің қарғысқа немесе құтқарылуға жазылғанын біле алады. Ол кім болса да – қызметші, ұста немесе бай саудагер, ол сол салада үлкен жетістікке жетуге тырысуы керек. Оның жетістікке жете алуы оның тағдырына құтқарылу жазылғанының белгісі. Осының нәтижесінде көп адамдар осыған сеніп, өмірлерінің көп бөлігін жұмысқа жұмсап, өз тағдырларын білуге тырысқан.

3. Православтік діни іліміндегі мистика және иррационализм

Владимир Соловьев высказывает в своих философских рассуждениях идею положительного всеединства в жизни, знании и творчестве. Он пытается показать относительную истину всех начал и вскрыть ложь, происходящую от их обо­собленности. Всеединство, ещё не осуществленное в действительности, определяется по необ­ходимости косвенным, отрицательным пу­тем. Как верховный принцип, оно должно управлять нравственной деятельностью, те­оретическим познанием и художественным творчеством человека,— отсюда разделе­ние на этику, гносеологию и эстетику. «Ве­ликий синтез», о котором мечтает Соло­вьев, должен преобразить жизнь, реформи­ровать общество, возродить человечество; поэтому в его системе этика занимает пер­вое место. Основание своей концепции Соловьев выражает в обращении к Софии: "Велика истина и превозмогает! Всеединая премудрость бо­жественная может сказать всем ложным началам, которые суть все ее порождения, но в раздоре стали врагами ее,— она может сказать им с уверенностью: «идите прямо путями вашими, доколе не увидите про­пасть перед собою; тогда отречетесь от раз­дора своего и все вернетесь обогащенные опытом и сознанием в общее вам отечест­во, где для каждого из вас есть престол и венец, и места довольно для всех, ибо в дому Отца Моего обителей много»^[5].

Владимир Соловьёв верил в человечество как реальное существо. С этим связана самая интимная сторона его религиозной философии, его учение о Софии. София есть прежде всего для него идеальное, совершенное человечество. Человечество есть центр бытия мира. И София есть душа мира. София, душа мира, человечество, есть двойное по своей природе: вещество божественное и тварное. Нет резкого разделения между естественным и сверхъестественным, как в католической теологии, в томизме. Человечество укоренено в Божьем мире. И каждый отдельный человек укоренен в универсальном, небесном человеке, в Адаме Кадмоне каббалы.

Человек является выражением падшей Софии, но одновременно София остается тем же первородным началом для человека. Таким образом, через сознательное усилие воплощения в себе высшего творческого начала, человек способен преобразоваться, как бы уподобиться божественному. Развитие данной концепции подразумевает воплощение Софии во всем человечестве, к чему должен привести процесс духовной эволюции индивида.