Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Гос.сратары.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
184.2 Кб
Скачать

3. Сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иеленіп алғаны немесе ысырап еткені үшін жауаптылық

Иеленiп алу немесе ысырап ету — кiнәлi адамға тапсырылған бөтен мүлiктi талан-таражға салудың бiр нысаны болып табылады.

Қылмыстың объективтiк жағы сенiп тапсырылған бөтен мүлiктi иелену немесе ысырап ету белгiлерiмен сипатталады. Осыған байланысты бұл жерде талан-тараждың екi нысаны: иеленiп алу немесе ысырап ету құрамдары туралы сөз болып отыр.

Иеленiп алу дегенiмiз кiнәлiнiң өзiне сенiп тапсырылған бөтеннiң мүлкiн өзiнiң пайдасына заңсыз айналдыруы мақсатымен оған заңсыз иелiк етуi болып табылады. Мұндай ретте иеленген мүлiк кiнәлiнiң билiгiнде болады. Ол меншiк иесiне негiзсiз қайтарылмайды немесе бөтен адамға берiлмейдi.

Мүлiктiң жоғалуы, iрiп-шiрiп кету, жойылуы, басқа адамның ұрлауы нәтижесiнде меншiк иесiне қайтарылмаса, онда бұл иеленiп кетуге жатпайды.

Иеленiп кетудi бөтеннiң мүлкiн уақытша пайдалана тұрумен шатастыруға болмайды. Егер өзiне мүлiк сенiп тапсырылған адам оны заңсыз пайдалана отырып, оны заңды иесiне қайтаруға немесе оның құнын төлеуге деген ниетте болса, онда оның әрекетi иеленiп кету емес, нақты жағдайларға қарай Қылмыстық кодекс-тiң 228, 307 немесе 327-баптарымен саралануы мүмкiн.

Ысырап етуге кiнәлi адамның өзiне сенiп тапсырылған бөтен мүлiктi заңсыз және тегiн өзiнiң пайдалануы немесе басқа бiреуге беруi, сыйлауы, сатуы, қарызға беруi және т.б. әрекеттерi жатады.

Сенiп тапсырылған бөтен мүлiктi иелену мен ысырап етудiң негiзгi айырмашылықтары мынадай: сенiп тапсырылған бөтен мүлiктi иеленуде кiнәлi адам бөтеннiң мүлкiн жөнсiз, негiзсiз, заңға қайшы әрекеттермен ұстап тұрады, иесiне қайтармайды, ал ысырап етуге осы аталған мүлiктi әр түрлi жолмен талан-тараж-ға салуы, пайдаланып кетуi, шашылып-төгiлуi, рәсуә болуы, тегiн немесе ақысын алып тарату жатады.

Иеленiп алу мен ысырап етудiң ортақ белгiсi: екi қылмыс құрамы бойынша да кiнәлi адамға мүлiк уақытша сенiп тапсырылады; мүлiктi талан-тараж жасау үшiн бұл ретте кiнәлi адамдар өздерiне берiлген мүлiкке иелiктердi қылмысты әрекетке пайдаланады.

Қылмыстың субъективтiк жағы тiкелей қасақаналық нысаны арқылы сипатталады. Кiнәлi адам өзiне сенiп тапсырылған бөтеннiң мүлкiн иеленетiнiн немесе ысырап ететiнiн сезедi және өз әрекетi арқылы меншiк иесiне мүлiктiк залал келтiргенiн күнi бұрын бiледi және сондай залалдың болуын тiлейдi. Бұл жерде кiнәлi адам пайдакүнемдiк ниеттi басшылыққа ала отырып, заңсыз бөтеннiң мүлкi есебiнен пайда табу мақсатын да көздейдi.

Қылмыстың субъектiсi болып арнаулы субъект — талан-таражға түскен мүлiк өзiне заң, шарт, келiсiмшарт негiзiнде немесе қызметтiк жағдайына байланысты сенiп тапсырылған мүлiкке құзыреттi адам танылады.

Сенiп тапсырылған бөтен мүлiктi иеленiп алу немесе ысырап құрамының ауырлататын (176-баптың 2-тармағы) және аса ауырлататын түрлерi (176-баптың 3-тармағы) алаяқтықтың ауырлататын және аса ауырлататын құрамдары белгiсiмен ұқсас, солар-ға сай келедi, Сондықтан осы құрамдағы белгiлердiң мәнiн қайталап ашып көрсетудiң қажетi жоқ.

1. Мәмілені жарамсыз деп санаудың салдары, жарамсыз мәмілелердің түрлері

Мәмiленiң нысанына, мазмұнына және қатысушыларына, сондай-ақ олардың ерiк бiлдiру бостандығына қойылатын талаптар бұзылған жағдайда мүдделi адамдардың, тиiстi мемлекеттiк органның не прокурордың талабы бойынша мәмiле жарамсыз деп танылуы мүмкiн.

Жарамсыз мәміле түрлері. Мәміле жарамдылығы оны құрайтын элементтердің жарамдылығына тәуелді. Осы элементтердің қайсыбірінің ақаулығына байланысты жарамсыз мәмілелерді былай топтастыруға болады. а) субъект құрамының ақауы бар. б) ерікке қатысты ақауы бар. в) нысанының ақауы бар. Сонымен қатар Азаматтық кодексте мазмұны заң талабына сәйкес келмейтін кез келген мәміле жарамсыз болатындығы жөнінде жалпы норма көзделген (АК 158 б. ).

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]