Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Гос.сратары.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
184.2 Кб
Скачать

1. Әрекет қабілеттілігін шектеу ұғымы және оның құқықтық салдары

Спирт iшiмдiктерiне немесе есiрткi заттарға салыну салдарынан өзiнiң отбасын материалдық жағынан ауыр жағдайға ұшыратқан азаматтың әрекет қабiлеттiлiгiн сот Қазақстан Республикасының Азаматтық iс жүргiзу кодексiнде белгiленген тәртiп бойынша шектеуi мүмкiн. Оған қамқоршылық белгiленедi. Ол тұрмыстық ұсақ мәмiлелердi өз бетiнше жасауға құқылы. Басқа мәмiлелер жасауды, сондай-ақ табысын, зейнетақысын және өзге де кiрiстерiн алуды және оларға билiк етудi ол тек қамқоршысының келiсiмiмен ғана жүзеге асыра алады.

Азамат спирт iшiмдiктерiне немесе есiрткi заттарға және нашақорлыққа салынуды тоқтатқан жағдайда сот оның әрекет қабiлеттiлiгiне қойылған шектеудiң күшiн жояды. Сот шешiмiнiң негiзiнде азаматқа белгiленген қамқоршылықтың күшi жойылады.

2. Ынтымақтасты, үлестік және субсидиарлық міндеттемелер

286-бап. Бiрнеше несие берушi немесе бiрнеше борышқор қатысатын мiндеттеменiң орындалуы Егер мiндеттемеге бiрнеше несие берушi немесе бiрнеше борышқор қатысса (адамдар көп болған мiндеттеме), несие берушiлердiң әрқайсысы мiндеттеменi орындауды талап етуге құқылы, ал борышқорлардың әрқайсысы заңдардан немесе мiндеттеме шарттарынан өзгеше туындамайтындықтан, басқалармен тең үлестi орындауға мiндеттi (үлестi мiндеттеме).

288-бап. Субсидиялық мiндеттеменi орындау.Негiзгi борышқор несие берушiнiң мiндеттеменi орындау туралы талабын қанағаттандырмаған жағдайда бұл талап орындалмаған бөлiгiнде басқа борышқорға (субсидиялық борышқорға) мәлiмдеуi мүмкiн екендiгi заң құжаттарында немесе несие берушi мен борышқордың арасындағы мiндеттеме ережелерiнде көзделуi мүмкiн.

3. Ұрлық үшін қылмыстық жауаптылық

Ұрлық дегенiмiз бөтен мүлiктi жасырын алу, меншiк иесiнiң еркiнен тысқары жағдайда, заңсыз болып табылады.

Объективтiк жағынан ұрлық бөтеннiң мүлкiн жасырын түрде алумен ұштасады.

Бөтен мүлiктi жасырын алу екi түрлi — объективтiк және субъективтiк белгiлер бойынша анықталады. Адамның ешкiмге сездiрмей, бiлдiрмей әрекет iстеуi арқылы мүлiктi жасырын алуы — объективтiк белгiге жатады. Ұрлық жасаған адамның мүлiктi меншiк иесiне немесе өзге иеленушiге сездiрмей, жасырын алудамын деген сезiмi және осы тәсiлмен оны жүзеге асыруды тiкелей тiлейтiндiгi субъективтiк белгiге, яғни кiнәлiнiң бөтен мүлiктi жасырын алуға байланысты iс-әрекетке деген психикалық көзқарасын бiлдiредi.

Заңдылық құрылысына қарай ұрлық материалдық құрамға жатады. Сондықтан да қылмыс құрамының объективтiк жағының белгiсi — қылмыстың қоғамға қауiптi зардабы — мүлiктiк залал келтiру болып табылады. Осыған байланысты кiнәлiнiң бөтеннiң мүлкiн алуымен бiрге, оған билiк етуге нақты мүмкiндiк алған уақыттан бастап қылмыс аяқталған деп саналады. Мекеме, ұйым аумағынан немесе күзетiлетiн объектiлерден мүлiктi, затты жасырын алып шығу әрекетi ұрлық жасауға оқталғандық деп саналады. Осындай тәсiлмен ұрланған заттарды күзетiлетiн объектiлердiң аумағынан алып кетуге қасақана көмектескен күзетшiлер осы қылмысқа қатысушылар ретiнде танылады. Егер адам ұрлыққа дайындалу iс-әрекеттерiн немесе ұрлық iстеуге тiкелей бағытталған дайындалу әрекеттерiн тоқтатса, не жасырын түрде алған ұрлық затын күзетiлетiн объектiден, аумақтан шықпай тұрып, осы қылмысын ақырына дейiн жеткiзу мүмкiндiгi бола тұрса да оны iстеуден өз еркiмен бас тартып, ұрланған затты қайтарса онда кiнәлiнiң әрекетi қылмыс iстеуден өз еркiмен бас тарту деп танылып, ол қылмыстық жауаптылықтан босатылады (ҚК-тiң 26-бабы).

Ұрлық субъективтiк жағынан тiкелей қасақаналықпен жасалады. Кiнәлi адам бөтеннiң мүлкiн жасырын түрде заңсыз, тегiн алу арқылы меншiк иесiне немесе өзге иеленушiге материалдық залал келтiретiнiн бiледi және сондай тәсiлмен сол залалды келтiрудi тiлейдi. Қылмыс пайдакүнемдiк ниет және сондай мақсатпен жүзеге асырылады.

ҚК-тiң 175-бабының 2,3-бөлiктерi бойынша 14-ке толған, ал осы баптың бiрiншi бөлiгi бойынша 16-ға толған адамдар қылмыстың субъектiсi болып танылады.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]