2. Этанол натрий гидроксидімен әрекеттесеме?

Спирттер күшті оң электрлі металдармен алкоголят түзеді. ROH+2Na→2R-ONa+H₂ Этанол иодтың сілтідегі ерітіндісімен қосып қыздырғанда сары қиыршықты түзеді.Келтірілген реакция бір атомды спирттер үшін сын сипат реакциясы болып табылады: CH₃CHOH-R+4I₂+6NaOH→CHI₃↓+R-COONa+5NaI+5H₂O Реакция үш сатыдан тұрады: Бірінші сатыда спирт тотығуы альдегид не кетонға дейін жүреді: CH₃CHOH-R+I₂=CH₃CO-R+2HI Екінші сатыда метилдегі сутек атомдары иодқа алмасады: CH₃CO-R+3I₂=Cl₃CO-R+3HI Үшінші сатыда сілтілік ортада гидролиз жүріп, сары қиыршықты үшиодтыметан түзіледі: Сl₃CO-R+NaOH=CHI₃+R-COONa

№ 22 билет

1. Қымыздық қышқылға қышқылданған калий перманганатының ерітіндісін қосқанда қандай

қосылыс түзіледі? Газ бөлінгенін қалай анықтаймыз? Ерітінді қандай өзгеріске ұшырайды?

2. Органикалық қосылыстың қайнау температурасын қалай анықтайды? Аспапты қалай атайды?

1. 1-сынауыққа 1 күрекше қымыздық қышқылын салып, оған 2% 2 тамшы калий перманганаты ерітіндісін және 10% 1 күкірт қышқылы ерітіндісін қоып, газ шығаратын түтікшесі бар тығынмен жабады. Түтікшенің екінші ұшын 2-3 тамшы барит суы бар 2-сынауыққа жалғайды. 1-сынауықты 2- сынауықта тұнба пайда болғанша қыздырады. Ашық қызыл түсті калий перманганаты ерітіндісі түссізденеді. 2-сынауыққа ақ түсті тұнба түзіледі.

5 HOOC-COOH + 3 H₂SO₄ + KMnO₄ → 10 CO₂ + K₂SO4 + 2 MnSO₄ + 8H₂O

C ₂O₄^2- - 2e → 2CO₂⁰ 5 2 тотығу, т-с-ш

MnO₄^- + 8H⁺ + 5e → Mn²⁺ + 4H₂O 2 5 тотықсыздану, т-т-ш

5C₂O₄^2- + 2 MnO₄^- + 16 H⁺ → 10 CO₂ + 2Mn²⁺+ 8H₂O

Ba(OH)₂+CO₂↑ → BaCO₃ ↓ + H₂O

№ 23 билет

1. Құрғақ мочевинаны пробиркада қыздырғанда қандай газ түзіледі? Пробирканың жоғарғы жағына суланған қызыл лакмус қағазын қойғанда не байқалады? Индикатор түсі неге өзгерді? Қандай газ түзіледі?

2. Толленс реактивімен қандай функционалды топты ашады?

1.Мочевина - H₂NCONH₂, карбамид, реакцияға тусуге оте кабылетты. Құрғақ мочевина атмосфералық қысымда балқу температурасынан жоғары жағдайда ыдырайды. Бастапқыда балқиды, аммиак газы бөлінеді, сосын қайта қатады. NН3, СО2, биурета, цианур қышқылына ыдырайды. Бұл реакция қиын жүреді.

Орындалуы: сынауыққа 1 күрекше құрғақ мочевина және 1 т су құйып, мочевинаның концентрленген ерітіндісін алады. Мочевина суда өте жаксы ериді. Құрғақ мочевинаны сақтау барысында бұзылмас үшін салқындатады.

2. Толленс реактивімен қай топты анықтауға болады?

«Күміс айна»реакциясы- күміс оксидінің(Толленс реактиві) аммиакпен әрекеттесуінен күмістің тотықсыздану реакциясы. Күміс оксидінің аммиактың сулы ерітіндіде комплексті қосылыс түзеді- гидроксид диамин күміс [Ag(NH₃)₂]OH:

Ag₂O + 4NH₄OH => 2[Ag(NH₃)₂]OH + Н₂O

Тотығу . Тотығу реакциясы құрылымдық зерттеулерде және биохимиялық анализдерде моносохаридтерді, олардың ішіндегі глюкозаларды, биологиялық сұйықтықтарды (несеп, қан) анықтауда қолданады. Тотығу дәрежесіне байланысты әр түрлі өнімдер түзіледі. Альдозалар альдегидтік тобына байланысты металл катиондарын сілтілік ортада тотықсыздануға бейім. Бұл реакциялар таутомерлік құрылысынын альдегидтік топпен ауысуына байланысты. Мысалы: Күміс айна реакциясының Толленс реактивпен реакциясы.

Окисление моносахаридов аммиачным раствором оксида серебра С6H12O6(глюкоза) + Ag(NH3)2OH→CH2OH-CHOH-CHOH-CHOН-CHOН-COОH + Ag С6H12O6(фруктоза) + Ag(NH3)2OH→не идет

Глюкоза - бұл альдоза, альдегидті топтан тұрады.Оңай тотығады CH2OH-CHOH-CHOH-CHOH-CHOH-CH=О

Оның альдегидпен әсерлесуінен тотығу-тотықсыздану реакциясы жүріп, аммоний тұзы түзіледі:

R-CH=O + 2[Ag(NH₃)₂]OH => RCOONH₄ + 2Ag + 3NH₃ + H₂O

№ 24 билет

1. Олеин қышқылын калий перманганатының ерітіндісіне қосқанда ерітінді түсі қалай өзгереді? Бұл реакция олеин қышқылының қандай фрагментіне байланысты? Олеин қышқылының тотығу реакциясын жазыңыз.

2. Қандай жағдайларда бензолды нитрлеу реакциясы жүреді? Нитрлеу реакциясына қандай заттарды қолданады?

1.Вагнер реакциясы:

3CH₃­(CH₂)₇­CH=CH-(CH₂)₇-COOH + 2KMnO₄ + 4H₂O →

3 CH₃­(CH₂)₇­CH-CH-(CH₂)₇-COOH +2MnO₂ + 2KOH

OH OH

Вагнер реакциясының нәтижесінде калий перманганатының түсі түссізденеді.Алынған нәтиже олеин қышқылының -СН=CH- фрагментіне байланысты.