2 Қатты денені тікелей буға, буды керісінше қатты денеге айналдыру (возгонка) дегеніміз не? Қандай органикалық заттарды осы әдіспен тазартады?

Органикалық қосылыстардың идентификациясы зерттелетін қосылыстың химиялық құрылысын, функционалдық және функционалдық емес орынбасушылардың болуын, белгілі бір гомологтық қатарға тиістілігін, көміртек қаңқасының құрылысын анықтауға негізделген. Органикалық қосылыстардың идентификациясы келесі әдістер негізінде жүргізіледі: сапалық талдау және органикалық қосылыстардың спектрлік талдауы. Органикалық қосылыстарды сапалық талдау әдістемесінде сапалық реакциялардың көмегімен элементтік және функционалдық талдау жүргізіледі, яғни алынған қосылыс құрамына қандай элементтер және функционалдық топтар кіретінін анықтайды. Органикалық қосылысты белгілі бір класқа жатқызғаннан кейін оның химиялық құрылысын орнату керек. Көміртек қаңқасының құрылысын және белгілі орынбасушылардың орнын физика-химиялық әдістердің көмегімен спектрлік параметрлерді анықтап қана жүзеге асырады. Спектрлік параметрлерге балқу температурасын, қайнау температурасын, тығыздығын, сыну көрсеткішін және т.б. жатқызуға болады.

Кейбір қатты заттар балқу температурасы деңгейіне дейін қыздыру кезінде тікелей белсенді булануға қабілетті. Ал будың қатты күйге кері айналуы сұйық фазаны елеместен жылдам болады. Бұл процесті возгонка немесе сублимация деп атайды. Бұл әдіс заттарды тазалау мақсатында қолданылады. Возгонка нағыз таза өнімді алуға негізделген, көбіне қайта кристаллизациялау әдісінің орнына қолданылады. Бұл әдіс өнімді соңғы тазалау үшін және ұшқыш қосылыстарды ұшпайтын қоспалардан алдын ала бөлу үшін қолданады. Қайта кристаллизациялауға қарағанда возгонканың ерекшелігі алынған таза өнімнің сапасы 98-99% көрсетеді. Возгонка әдісімен ұсақ, молекулалық массалары үлкен емес органикалық қосылыстарды тазалайды.

№ 21 билет

1. Глюкоза ерітіндісіне Троммер реактивін қосқанда қандай функционалдық топты анықтауға болады (қыздырғанда)? Тұнба қандай түсті? Тромер реактиві нені ашу үшін қолданылады?

2. Этанол натрий гидроксидімен әрекеттесеме?

1.Глюкоза өте жеңіл тотығады, биологиялық сұйықтарда глюкозаны анықтау үшін және несеп құрамындағы қанттың мөдшрін анықтау үшін Троммер реактиві қолданылады.

Глюкоза ерітіндісіне Троммер реактивін қосу арқылы глюкоза құрамындағы альдегид функционалды тобын анықтауға болады.

Троммер реакциясында Си₂(ОН)₂ тотықтырғыш, ол тотықсызданғанда алдымен СиОН сары, кейін Си₂О қызыл түске боялады

1 ) CuSO₄ + 2NaOH Cu(OH )₂ + Na₂SO₄

2) O O

C C

H OH

│ │

H – C – OH H – C – OH

│ │

H O – C – H + 2Cu(OH)₂ HO – C – H + 2CuOH + H₂O

│ көгілдір тұнба │ сары тұнба

H – C – OH H – C – OH

│ │

H – C – OH H – C – OH

│ │

СH₂OH СH₂OH

глюкоза глюкон қышқылы

3 . 2СиОН Си₂О + Н₂О

қызыл тұнба