Bezpieczeństwo Międzynarodowe

1. Wymień co najmniej 5 I scharakteryzuj 2 wybrane zagrożenia społeczne bezpieczeństwa międzynarodowego.

Zagrożenia polityczne dla bezpieczeństwa narodowego możemy zdefiniować jako stan, w którym nasilają się zadania zorganizowanych grup społecznych (politycznych) uniemożliwiających wypełnianie przez państwo jego głównych funkcji, a przez to osłabiające lub niweczące działania organów lub instytucji realizujących cele i interesy narodowe¹³. Zakres tego rodzaju zagrożeń obejmuje zarówno politykę wewnętrzną i zagraniczną państwa. Zagrożenia tego typu powstają zazwyczaj w wyniku planowych i zorganizowanych działań, które mogą doprowadzić do zakłócenia prządku konstytucyjnego państwa, podważania jego pozycji na arenie międzynarodowej, doprowadzić do obalenia legalnych władz, a nawet doprowadzić do wybuchu wojny domowej. Jedno z najpoważniejszych zagrożeń politycznych związane jest o dziwo z samą istotą demokracji. Ponieważ fundamentalną zasadą demokracji jest wola większości społeczeństwa problemem może stać się ustalenie, w jakim stopniu większość ma faktycznie rację. Najlepszym przykładem, który dobitnie odcisnął swe piętno na losach całej Europy był przykład hitlerowskich Niemiec. Po dojściu Hitlera do władzy i rozpoczęciu „rozwiązania ostatecznego kwestii żydowskiej” jedynie znikoma część społeczeństwa sprzeciwiała się eksterminacji ludności żydowskiej¹⁴.

- Zagrożenia militarne to taki splot zdarzeń w stosunkach międzynarodowych, w których z dużym prawdopodobieństwem może nastąpić ograniczenie lub utrata warunków do niezakłóconego bytu i rozwoju państwa, albo naruszenie bądź utrata jego suwerenności i integralności terytorialnej - w wyniku zastosowania wobec niego przemocy zbrojnej (militarnej)¹⁵. Należy dodać w tym miejscu, że użycie sił zbrojnych jest często narzędziem do osiągania celów polityki państwa. Cytując klasyka sztuki wojennej Carla Von Clausewitza "...Wojna jest dalszym ciągiem stosunków politycznych, przeprowadzeniem ich innymi środkami..." ¹⁶. Siłę militarną można stosować bezpośrednio lub pośrednio¹⁷. Przykładowo mogą to być:

• blokada militarna;

• szantaż militarny;

• prowokacja militarna;

• incydent graniczny;

• ograniczone użycie środków przemocy zbrojnej;

• zbrojne starcie graniczne;

• napaść zbrojna grup nieformalnych;

• konflikt lokalny;

• konflikt między państwami;

• dywersje militarne;

• demonstracja siły¹⁸.

Należy również zaznaczyć, że projekcja siły militarnej oprócz środków konwencjonalnych może obejmować również broń ABC (atomowa, biologiczna, chemiczna oraz radiologiczna) oraz inne niekonwencjonalne środki rażenia. Obecnie coraz większego znaczenia nabierają działania w cyberprzestrzeni. Zagrożenia militarne mogą również pochodzić ze strony ugrupowań terrorystycznych, choć terroryzm jest na tyle specyficznym zjawiskiem, że nie mieści się tylko w kategorii zagrożeń militarnych.

 

I wojna w Zatoce Perskiej była przykładem współczesnego konfliktu zbrojnego między państwami (Agresja Iraku na Kuwejt) / Źródło: wikipedia.pl

 

- Zagrożenia ekonomiczne bezpieczeństwa narodowego dotyczą problematyki produkcji wymiany i rozdziału różnych dóbr w państwie oraz racjonalnego nimi dysponowania dla pomnażania ogólnego dobrobytu ¹⁹. Identyfikowane są również z zagrożeniami gospodarczymi które możemy określić jako stan, w którym państwo nie może przeciwstawić się takim oddziaływaniom zewnętrznym i wewnętrznym, które uniemożliwiają rozwój ekonomiczny zgodny z określonymi kierunkami i tempem, a przez to osłabiają potencjał gospodarczo-obronny. Obejmują przede wszystkim finanse państwa, procesy produkcji, sferę handlu i dostęp do surowców, zwłaszcza energetycznych niezbędnych do funkcjonowania infrastruktury krytycznej państwa. Do zagrożeń ekonomicznych (gospodarczych) należą więc zjawiska takie jak:

• kryzys finansowy;

• dysproporcje w zamożności grup społecznych;

• zantaż energetyczny;

• utrata rynków zbytu;

• ograniczanie dostępu do surowców oraz technologii przez państwa wysokorozwinięte;

• pranie brudnych pieniędzy;

• szara strefa;

• egoizm korporacji transnarodowych i państw wysoko rozwiniętych;

• pogłębiająca się globalna polaryzacja na bogatą "północ" i biedne "południe";

• bezrobocie;

• i inne...

Kryzys ekonomiczny źródłem zamieszek i niepokojów społecznych w Grecji / Źródło: http://forbes.pl

 

- Zagrożenia społeczne (psychospołeczne) to taki stan stan społeczeństwa objawiający się takim stopniem nasilenia negatywnych oddziaływań i zjawisk, w wyniku których zachwiane zostają egzystencjalne wartości oraz interesy narodu i państwa, a także istnieje możliwość obniżenia świadomości społeczeństwa ²⁰. Innymi słowy, bezpieczeństwo społeczne dotyczy utrzymywania, w zadowalających warunkach rozwoju, tradycyjnych wzorców języka, kultury i tożsamości religijnej i narodowej oraz zwyczajów ²¹. Zagrożenia społeczne odnoszą się więc do niebezpieczeństwa utraty życia i zdrowia jednostek, tożsamości narodowej i etnicznej poszczególnych grup społecznych oraz bezpieczeństwa socjalnego i publicznego²². Do typowych zagrożeń tego typu możemy zaliczyć:

• choroby;

• ubóstwo;

• sekty i niejawne stowarzyszenia;

• terroryzm;

• patologie społeczne (narkomania, alkoholizm...);

• wykluczenie społeczne;

• przestępczość;

• manipulowanie informacją;

• ruchy skrajnie ideowe (nacjonalizm, szowinizm, ksenofobię, fundamentalizm religijny...);

• łamanie praw człowieka i obywatela;

• uprzedzenia kulturowo-religijne;

• alienacja społeczna;

• upadek wartości;

• kryzysy demograficzne;

• i inne...

Głód i ubóstwo jest jednym z najczęstszych powodów zgonów dzieci w Afryce / Źródło: pytamy.pl

Wg UNICEF ponad 300 tysięcy dzieci jest na skraju śmierci głodowej / Źródło: http://blizejprzedszkola.pl

- Zagrożenia ekologiczne to zdarzenia, w wyniku których może nastąpić niebezpieczeństwo dla istot żywych, na skutek zmiany środowiska naturalnego ²³. Zdarzenia tego typu mogą doprowadzić do wystąpienia trwałego uszkodzenia lub zniszczenia znacznych obszarów środowiska przyrodniczego, co negatywnie wpływa na zdrowie i życie ludzi²⁴. Tego typu zagrożenia mają swe źródła zarówno w działalności człowieka (antropomorficzne) jak i w środowisku naturalnym (nieantropomorficzne)²⁵.

2. Pojęcie zagrożeń militarnych.

Zagrożenia militarne to taki splot zdarzeń w stosunkach międzynarodowych, w których z dużym prawdopodobieństwem może nastąpić ograniczenie lub utrata warunków do niezakłóconego bytu i rozwoju państwa, albo naruszenie bądź utrata jego suwerenności i integralności terytorialnej - w wyniku zastosowania wobec niego przemocy zbrojnej (militarnej)¹⁵. Należy dodać w tym miejscu, że użycie sił zbrojnych jest często narzędziem do osiągania celów polityki państwa. Cytując klasyka sztuki wojennej Carla Von Clausewitza "...Wojna jest dalszym ciągiem stosunków politycznych, przeprowadzeniem ich innymi środkami..." ¹⁶. Siłę militarną można stosować bezpośrednio lub pośrednio¹⁷. Przykładowo mogą to być:

• blokada militarna;

• szantaż militarny;

• prowokacja militarna;

• incydent graniczny;

• ograniczone użycie środków przemocy zbrojnej;

• zbrojne starcie graniczne;

• napaść zbrojna grup nieformalnych;

• konflikt lokalny;

• konflikt między państwami;

• dywersje militarne;

• demonstracja siły¹⁸.

Należy również zaznaczyć, że projekcja siły militarnej oprócz środków konwencjonalnych może obejmować również broń ABC (atomowa, biologiczna, chemiczna oraz radiologiczna) oraz inne niekonwencjonalne środki rażenia. Obecnie coraz większego znaczenia nabierają działania w cyberprzestrzeni. Zagrożenia militarne mogą również pochodzić ze strony ugrupowań terrorystycznych, choć terroryzm jest na tyle specyficznym zjawiskiem, że nie mieści się tylko w kategorii zagrożeń militarnych.