18. Тауар қозғалысын ұтымды ұйымдастырудың ұстанымдарын түсіндіріңіз

Тауар қозғалысын ұтымды ұйымдастырудың қағидалары:

1. Тауар қозғалысының неғұрлым қысқа жолдарын қолдану;

2. Жеке сауда желілеріне тауарларды орталықтан жеткізуді кеңінен қолдана отырып, тауар қозғалысының оңтайлы нысанын белгілеу;

3. Ұтымды көлік құралдарын таңдау және оларды тиімді пайдалану;

4. Жүкті тиеу-түсіру және қойма жұмыстарын механикаландыру;

5. Тауар қозғалысының технологиялық тізбегін тұрақты түрде оңтайландыру және жетілдіру.

Тауар қозғалысы үдерісін ұйымдастыруға факторлардың келесі тобы ықпал етеді:

1. Өндірістік;

2. Тасымалдау;

3. Әлеуметтік;

4. Сауда факторлары.

Тауар қозғалысы логистикасының 3 белгісі бар:

1. Тауар айналымы саласында логистика тауар қозғалысының барлық кезеңдері мен операцияларын біртұтас жүйе ретінде қарастырады.

2. Жүзеге асырылатын өзара байланысты операциялар мен кезеңдер бойынша шығындар да ортақ есептеледі. Сондықтан шығындарды өзара тәуелді ретінде қарастырамыз. Талдауда кешенді әдісті пайдаланамыз.

3. Кешендік әдіс логистика жүйесіндегі тауар қозғалысында тұтынушылар мен тапсырыс берушілерге ырғақты, уақтылы, дәл мерзімде және сапалы тауармен қамтамасыз ету мақсатында қолданылады.

Қазіргі таңда тауар қозғалысын ұйымдастыратын кәсіпорындарда көп жоспарлы және негізгі орынды көтерме сауда және логистикалық делдалдар алады. Соның ішінде транспорттық экспедициялық қызмет және көлік терминалдарының интеграциясы басым болып келеді.

19. Сауда делдалдарының түрлеріне тоқталыңыз

Өндірілген өнімді тұтынушыға міндетті түрде жеткізу керек. Өндірушілер осы қызметті екі әдіспен жүзеге асырады, өзіндік өткізу бөлімшелері арқылы немесе дербес делдалдау арқылы. Өнімді тікелей өткізу әрқашанда тиімді емес сондықтан өндірушілер делдалдардың қызметін қажет етеді. Өзінің байланыстары, тәжірибесі және мамандануы арқасында делдалдар бірқатар қызметтер ұсынып, фирманың өз бетінше ала алатын шамадан көбірек пайда табуға жәрдемдеседі. Дистрибьюторлармен, бөлшек сауда дүкендерімен тәуелсіз делдалдармен келісім негізінде құрылған арналады қажет кезде өзгерту өте қиын. Сондықтан, басқарушы қызметкерлер өткізу арналарын құрауға байсалды, байыпты қарауға тиіс.

делдалдар- компанияны тұтынушылармен байланыстыратын буын. Нарықтық жүйе қатынастарында көтерме кәсіпорындары тәуелсіз және тәуелді ұйымдар болып бөлінеді. Тәуелсіз ұйымдар тауарларды өз иелігіне сатып алып, кейін оларды тұтынушыларға сатып, өткізетін жеке дара делдалдық ұйымдар.

Тәуелсіз ұйымдар- бұл тауарға меншік құқығы жоқ, бірақ орындаған қызметтері үшін сыйақы алаиын делдалдар.оларға: көтерме саудагерлер(коммивояжерлар)- ұзақ сақталмайтын, тез бұзылатын тауарларды сату және оларды тұтынушыға жылдам жеткізумен айналысады.

Көтерме брокерлер. Олардың негізгі қызметі сатушы мен сатып алушыны кездестіру. Брокерді жалдаған адам оған жалақы төлейді. Олардың тауарға құқығы жоқ, тауар қорын жинамаайды, ешбір тәуекелді міндеттемелерді алмайды. Көмір, машина жасау, ағаш өңдеу сияқты ірі көлемді өнеркәсіп салаларында жұмыс істейді.

Агенттер-ол сатушының немесе сатып алушының мүддесін қолдайды, жұмыстары брокерге қарағанда тұрақты болады. брокерден айырмашылығы өндірушіден де тұтынушыдан да пайыз алып отырады.

Көтерме саудагерлер (консигнанттар)-олар азық-түлік емес, кітап, журнал, кеңсе тауарлары сияқты тауарлармен қамтамасыз етеді.

Сауда маклерлері- өндіріс құралдарының көтерме нарығында және жылжымайтын мүлік нарығында жиі әрекет жасайды.

Сауда джобберлері- бөлшектік сауда мен көтерме саудада сөрелерді тауарлармен қамтамасыз етеді. Олар өз жұмысы үшін делдалдық сыйақы алады. Сөрелері джобберлер тауарларжды іріктеу, көрсету, жеткізу, сақтау, бақылау жауапкершілігін мойнына алады.

Делдалдарды таңдаудағы ең басты критерий-олардың нарықты аз шығынымен толық қамтуға қабілеттілігі. Қосымша критерийлерге қаржылық ресурстарды, тәжірибесі, қызмет көрсету аймақтары, сервис деңгейі, өсу екпіні, өнімді танымалдығы және атағы жатады.

20. Бір таратушы орталығы бар жүйелердің артықшылықтары мен кемшіліктерін атаңыз

21. Тауарларды жеткізу тізбегін басқару үрдісін сипаттаңыз

22. Тауар қозғалысының әдістерін сипаттаңыз

23. Тауармен жабдықтаудың қайнар көздерін анықтаңыз

24. Дамыған елдерде тауармен қамтамасыз етуді ұйымдастыру ерекшеліктерін сипаттаңыз

25. Тауарларды сатудың негізгі нысандарының мәнін ашыңыз

26. Сату әдісі ретінде өз-өзіне қызмет көрсетуді енгізу артықшылықтарын сипаттаңыз

27. Шетелдерде тауарларды сатудың әдістері мен нысандарына түсіндірме жасаңыз

28. Дүкендерде тауар ассортиментін қалыптастыру тәртібін анықтаңыз

Тауарлық ассортимент–кәсіпорын өндіретін белгілі тауарлардың барлык түрі жиынтығы. Оған әртүрлі тауарлар кіреді. Тауар түрі функционалды айырмашылыктарына,сапасына,бағасына карай ассортиментік топтарға бөлінеді. Өндіруші –кәсіпорын рынокка ұсынған белгілі тауардың түрлі жиынтығы-ассортимент деп аталады. Тауар ассортименті мына көрсеткіштермен сипатталады:ассортимент ені,тереңдігі және салыстырмалығы. Ассортимент кұрудың алдында фирма ассортимент қағидасын өңдейді, ол оңтайлы ассортиментік құрылымы мен тұтынушылардың талабын ескеріп,шикізат,каржы,техника корлары тиімді колдануға бағытталады. Ассортименттік қағиданың максаты фирманы накты тұтынушылар сұраныстарының түрлері мен курылымына сәйкес тауарды өндіруге бағыттау болады. Ассортиментті жоспарлау жұмысы кажеттіліктерді аныктаудан немесе рынокты зерттеу нәтижесінде өнім туралы негізгі ұғым калыптасканнан кейін басталады.