- •1. Жұлдыздардың Әлемдегі рӛлі:
- •5. Жұлдыздардың физикалық классификациясы.
- •8. Ақ ергежейлілердің ерекшеліктерін талқылаңыз.
- •9.Әлемнің химиялық құрамының эволюциясын талқылаңыз.
- •11.Астрофотометриялық шамалар. Сәулелену ағыны.Жарықталу,жарықтылық,жарқырау.
- •12.Астрофотометриялық шамалар. Жалтырау,көрінетін жұлдыздық шама, абсолютті жұлдыздық шама.
- •13. Абсолют қара дене оның сәулеленуі.Дененің тиімді температурасын талқыларңыз.
- •14. Денелер сәулеленуінің спектрлері. Сызықты спектр және оның пайда болуы.Жұту және эмиссиялық сызықтар.
- •15.Денелер сәулеленуінің спектрлері.Үздіксіз спектр оның пайда болуы
- •16. Жұлдыздардың спектрлік классификациясын талқылаңыз.
- •17. Герцшпрунг – Рассел диаграммасы.
- •19. Жұлдыздардың ішкі құрылысының теңдеулері. Гидростатика теңдеуін талқылаңыз.
- •20. Жұлдыздардың ішкі құрылысының теңдеулері. Масса теңдеулерін талқылаңыз.
- •21.Жұлдыздардың ішкі құрылысының теңдеулері, диффузиялық жуықтаудағы энергияны тасымалдау теңдеуін талқылыаңыз.
- •Масса теңдеуі:
- •Диффузиялық жуықтаудағы энергияны тасымалдау теңдеуі:
- •22.Радиус-жарықтылық-масса тәуелділігін талқылаңыз.
- •24.Жұлдыздардың ішкі құрылысы ядро, сәулелі тасымалдау алқабы, конвекция алқабы мен жалпы атмосфераның сипаттауын талқылаңыз.
- •25.Жұлдыздардағы ядролық реакциялар, жұлдыздың ядролық энергия қоры мен сутегінің термоядролық жану уақытын бағалау.
- •26. Қалыпты жұлдыздардың спектрлері және спектрлік классификациясы
- •29. Колориметрия негіздері
- •30. Сәулелі тасымалдау алқабын қарастырыңыз.
- •31.Жұлдыздардағы конвекция
- •32.Жұлдыз атмосфералары
- •33. Жұлдыздардағы гравитациялық сығылу кезеңі
- •34. Жұлдыздардың бас тізбектіктен кейінгі ядролық реакциялар
- •36. Жұлдыздар эволюциясының ақырғы кезеңдері
- •37. Спектр-жарықтылық диаграммасы.
- •40. Қос жұлдыздар
- •41. Әлемнің химиялық құрамының эволюциясы
- •42. Алголь парадоксы. Жаңа жұлдыздар
- •43. Қосарланған жұлдыздар
- •44. Бас тізбектіктегі жұлдыздар эволюциясы
- •45. Айнымалы жұлдыз.
- •46. Жұлдыздар өлшемдерін анықтау әдістері
- •48. Сәулеленудің еркін электрондарда шашырауы
- •49. Физикалық айнымалы жұлдыздар
- •50. Бас тізбек жұлдызы ушін ml-mr қатынастары
- •51.Жұлдыздардың ішкі құрылысының теңдеуі.
- •54. Гидростатикалық тепе- теңдік теңдеуі.
- •55. Визуальды қос жұлдыздар.
29. Колориметрия негіздері
Жұлдыздар сәулеленуі туралы информация – бұл олардың спектрлеріндегі энергия таралуы, ол абсолюттік энергетикалық бірліктерде сипатталады. Жұлдыздар спектріндегі энергия таралуы туралы мәліметті олардың спектрінің әртүрлі бөліктеріндегі сәуле шығаруын өлшеу арқылы алуға болады, ол үшін жарық сүзгісі (светофильтр) қолданады. Визуалды фотометрлерді пайдаланып алынған жұлдыздық шамалар визуалды деп аталады. Бұл әдіс фотографияға пайда болғанға дейін қолданылады. Қазіргі кезде ол аз қолданылады.
Жұлдыздар кескінінің фотометрлік өлшеу әдісі арқылы алынатын жұлдыздық шамалар фотографиялық деп аталады. Жұлдыздан келетін сәулелер ағынын дәл анықтау фотоэлектрлік фотографиялық әдістер арқылы жүзеге асады. Ол үшін арнайы іріктеліп алып ( светофильтрлері – жарық сүзгілері) пайдаланады. Олар халықаралық жүйеде U,B,V деп белгіленеді, яғни бұл спектрдің 3 бөлігі – ультракүлгін (U), көк (B) және сары (V- визуалды). Басқа да көп түсті фотометрлік жүйелер бар.
Берілген жүйедегі жұлдыздық шамаларды анықтау үшін зерттелетін жұлдыздан келетін жарық ағындары мен стандарт ретінде қабылдаған салыстыру жұлдыздарының жарық ағындарын салыстырады.
Төмендегі кестеге әртүрлі спектрлік кластарға жататын жұлдыздық түс көрсеткіштерінің мәндері келтірілген. Жұлдыздың түс көрсеткіштерін зерттеуге арналған астрофизика бөлімі – колориметрия деп аталады. Оның мақсаты түс көрсеткіштерін әртүрлі әдістермен өлшеу, жұлдыздар сәуле шығаруының спектрлік құрамын сипаттайтын басқа да шамаларды табу.
30. Сәулелі тасымалдау алқабын қарастырыңыз.
Орталықтан алшақтаған сайын зат температурасы мен қысымы азаяды,олар мынадай мәндерге дейін кемігенді: Т<5106 K, p<1010 атм., ядролық реакциялар өте алмайды. Сондықтан бұл қабатта тек үлкендеу тереңдіктерде γ-кванттар түрінде шығарылған сәулелену жеке атомдармен жұтылып және қайта сәулелендіріліп сыртқа қарай тасымалданады. Температура мен қысым бұл аймақтағыдай болғанда атомдар (негізімен сутегі) иондалған күйде болады. Сутегі толығымен иондалған болса, сәулелену жұтылуы негізімен сутегінен ауырырақ элементтер иондарының фотоиондалуымен байланысты болады. Бірақ мұндай элементтер Күн қойнауында аз болады. Күн қойнаынан қозғалатын фотондар жарым-жартылай еркін электрондармен жұтылады. Бірақ-та Күннің қарастырылып тұрған аймақтың иондалған газындағы фотондардың кейінгі қайта сәулеленусіз болатын қосынды жұтылуы аз болып шығады, сондықтан энергия тасымалдауы сәулеленумен жүзеге асырылады. Бұл аймақ сәулелі тасымалдау алқабы деп аталады. Жұлдыз орталығынан алшақтаған сайын газдың температурасы мен тығыздығы азаяды, кейбір қашақтықта атомдар (тереңірек қабаттарда – гелий атомдар, бетке жақынырақ - сутегі атомдар) бейтарап күйде бола алады. Бейтарап атомдар, әсіресе сутегі атомдар, пайда болғанда олардың фотоиондалуымен байланысты жұтылу артады. Сәулелену арқылы болатын энергия тасымалдауы қиынға соға бастайды. Ал энергияның келіп түсуі, әрине, жалғаса береді. Яғни, энергия тасымалдауының басқа механизмінің қосылуы қажет болады. Бұл аймақта заттың іріауқымдық конвекциялық қозғалыстары дамиды. Сөйтіп, Күннің сыртқы көрнекі қабаттар астында, ~0,3RКүн бойында, сәулелі тасымалдау басылып, конвекциялық тасымалдауға ауысатын конвекциялық алқап түзіледі.