5. Макроэкономикалық тепе-теңдікті ad-as үлгілер көмегімен түсіндіріңіз.

Классикалық жағдайда AD қисығының оңға-жоғары жылжуы қалыптасқан бағалар деңгейінде артық сұранысты тудырады. Сонан кейінгі бағалар деңгейінің өсуі w/P нақты жалақының төмендеуіне әкеліп соғады, нәтижеде еңбекке сұраныс оның ұсынысынан артып кетеді. Жалақы икемді болғандықтан, оның өсуі арқасында еңбек нарығында тепе-теңдік жылдам қалпына келеді. Демек жаңа тепе-теңдік жағдай жоғарылаған бағалар деңгейі шартында AS тік сызығы мен AD жаңа қисығының қиылысуымен анықталады.

Классикалық жағдайдағы AD-AS моделі

Кейнстің жағдайында, атаулы жалақы икемсіз болғанда, жиынтық сұраныстың артуымен бірге бағалардың өсуі байқалады. Тіркелген атаулы жалақы w шартында нақты жалақы w/P төмендейді. Тым төмен жалақы фирмаларға көбірек жұмысшыларды жалдауға, нәтижеде шығарылымды ұлғайтуға мүмкіндік береді. Сондықтан экономикада бағалар деңгейінің де, шығарылымның да өсуі байқалады.

Кейнстің жағдайындағы AD-AS моделі

Кейнстің шектік жағдайында жиынтық сұраныстың артуы бағалар деңгейінің өзгеруісіз шығарылымның өзгеруін тудырады.

Кейнстің шектік жағдайындағы AD-AS моделі

Жиынтық ұсыныстың кенет өзгеруі жиынтық ұсыныстың талықсытпасы (шоктары) деп аталады. Шоктар жағымды және жағымсыз болады. Олар жаңалық ашу, мұнайға әлемдік бағалардың кенет өзгеруі арқасында пайда болуы мүмкін.

6. IS-LM үлгiсiнің негізгі шарттары мен байланыстарын түсіндіріңіз.IS–LM үлгісі – жиынтық сұраныс функциясын анықтау үшін қажетті, қысқа мерзімдегі экономикалық өзгерістерді айқындайтын, экономикалық саясаттың салдарын талдайтын тауар-ақша тепе-теңдігінің үлгісі болып табылады. Оның теңдеулері келесідей:

1. Y = C + I + G + X_n – негізігі макроэкономикалық тепе-теңдік.

2. C = a + b(Y – T) – тұтыну функциясы;

3. I = e – d×i – инвестиция функциясы;

4. X_n= g – m×Y – n×i – таза экспорт функциясы.

5. – ақшаға сұраныс функциясы

• Үлгінің ішкі айнымалылары: Ү – табыс, С – тұтыну, І – инвестиция, Х_n – таза экспорт, i – пайыздық мөлшерлеме.

• Үлгінің сыртқы айнымалылары: G – мемлекеттік шығындар, M_S– ақша ұсынысы, T – салық мөлшерлемесі.

• Эмпирикалық коэффициенттер: (a, b, e, d, g m, n, k, h) оң мәндер және салыстырмалы түрде қарағанда тұрақты.

IS және LM қисықтарының қиылысуы А нүктесін белгілейді, онда бір мезгілде тауарлар мен қызметтер нарығы мен ақша нарығында тепе-теңдік орнайды.

(Ү_e,i_e) тепе-теңдік жұпты, G мемлекеттік шығыстар, T салықтар, M ақша жиыны мен P бағалар деңгейінің берілген мәндері шартында, Ү және і жөнінде

екі теңдеу жүйесін шығару арқылы есептеуге болады.

Осы тауарда біз экзогенді айнымалылардың өзгерісі эндогенді айнымалыларға қандай жолмен әсер ететінін IS–LM үлгісінде зерттейміз. Себебі ақша-несие және бюджет-салық саясаттары экзогенді айнымалылардың арасында орын алады және IS–LM үлгісі қысқа мерзімді кезеңде экономикаға осы айнымалылардың әсерін көрсетеді.

i

IS-LM моделі